بیستم فروردین، شانزدهمین سالگرد شهادت سیدمرتضی آوینی (1326 ـ 1372) نویسنده و مستندساز است.
سید مرتضی آوینی شهریور 1326 در شهر ری متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند و به عنوان دانشجوی رشته معماری وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در گروه تلویزیونی جهاد سازندگی به فیلمسازی پرداخت. با شروع عملیات والفجر 8 کار گروه جهاد شکل کاملاً منسجم و به هم پیوستهای پیدا کرد و آغاز تهیه مجموعه روایت فتح به همان ایام بازمیگردد.
آوینی همزمان با فیلمسازی فعالیت مطبوعاتیاش را نیز از سال 1362 با نگارش مقالاتی در ماهنامه اعتصام آغاز کرد. سالهای 1368 تا 1372 دوران اوج فعالیت مطبوعاتی وی محسوب میشود.
اواخر سال 1370 موسسه فرهنگی روایت فتح به فرمان رهبر معظم انقلاب تأسیس شد تا تهیه مجموعه روایت فتح که از زمان پذیرش قطعنامه رها شده بود، ادامه پیدا کند.
سیدمرتضی آوینی، بیستم فروردین سال 1372 در فکه و در حال ساخت مجموعه مستند و تلویزیونی روایت فتح، بر اثر برخورد با مینهای باقیمانده از زمان جنگ به شهادت رسید.
پیکر شهید سید مرتضی آوینی 22 فروردین با حضور رهبر معظم انقلاب و هنرمندان و نویسندگان تشییع و در بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
مهمترین آثاری که به قلم شهید سید مرتضی آوینی یا درباره وی منتشر شده، عبارتند از:
ـ مرتضی و ما / سیدمحمد آوینی / کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران / 1373.
ـ مبانی نظری هنر از دیدگاه شهید آوینی / گروه مطالعات فرهنگی و هنری شهید آوینی / موسسه انتشارات نبوی (قم) / 1373.
ـ استعارات تأویلی (پژوهشی در اندیشههای ادبی شهید سیدمرتضی آوینی) / علی تاجدینی / نشر میثاق /1374.
ـ روایت محرم / سیدمرتضی آوینی / مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی / 1374.
ـ همسفر خورشید (یادنامه سالگرد شهادت سیدمرتضی آوینی) / به کوشش علی تاجدینی / مرکز فرهنگی نشر قبله / 1374.
ـ گنجینه آسمانی (متن گفتارهای مجموعه مستند روایت فتح) / سیدمرتضی آوینی / کانون فرهنگی هنری ایثارگران و موسسه فرهنگی روایت فتح / 1376.
ـ توسعه و مبانی تمدن غرب / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1376.
ـ آینه جادو (جلد 1: مقالات سینمایی) / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1377.
ـ آینه جادو (جلد 2: نقدهای سینمایی) / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1377.
ـ سینمای اشراقی حقیقت در نظر شهید آوینی / محمد مددپور / بنیاد سینمایی فارابی / 1377.
ـ آغازی بر یک پایان / سید مرتضی آوینی / نشر ساقی / 1378.
ـ آینه جادو (جلد 3: گفتوگوها، سخنرانیها و مقالات سینمایی) / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1378.
ـ امام (ره) و حیات باطنی انسان / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1378.
ـ فردایی دیگر (مجموعه مقالات) / سیدمرتضی آوینی / برگ / 1378.
ـ حلزونهای خانه بهدوش / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1379.
ـ رستاخیز جان / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1379.
ـ فتح خون (روایت محرم) / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1379.
ـ مرتضی آیینه زندگیام بود (گفتوگو با مریم امینی همسر شهید سیدمرتضی آوینی) / گفتوگو از مرتضی سرهنگی، هدایتالله بهبودی / کمان / 1379.
ـ یک تجربه ماندگار (روایت فتح به روایت شهید سیدمرتضی آوینی) / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1379.
ـ با من سخن بگو دوکوهه (گفتار متن برنامه روایت فتح) / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح / 1380.
ـ شهید آوینی (سیری در آثار) / حبیبه جعفریان / کتاب صبح / 1380.
ـ مرکز آسمان / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1380.
ـ لوح فشرده "با من سخن بگو دوکوهه" / مرتضی آوینی / روایت فتح / 1381.
ـ حکومت فرزانگان (مروری بر مبانی حاکمیت سیاسی در اسلام) / سیدمرتضی آوینی / موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی و نشر غنچه / 1382.
ـ شهید آوینی / محسن جعفری مطلق / مدرسه (دفتر انتشارات کمک آموزشی سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی) / 1382.
ـ معبری از نور / موسسه فرهنگی و هنری شهید آوینی / 1382.
ـ سیدمرتضی آوینی (گوشههایی از حیات سید شهیدان اهل قلم) / سید مصطفی زحمتکش / فراندیش / 1383.
ـ لوح فشرده "بر سیتغ جبال فتح" / سید مرتضی آوینی / روایت فتح / 1384.
ـ سفر به سرزمین نور / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح /1384.
ـ افلاکیان زمین (جلد 14: سیدمرتضی آوینی) / محمدحسین عباسی ولدی / نشر شاهد / 1384.
ـ بر ستیغ جبال فتح (یادداشتهایی درباره فیلمهای مستند سیدمرتضی آوینی) / جهانگیر خسروشاهی / روایت فتح / 1384.
ـ لوح فشرده "پاتک چهارم" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1384.
ـ شهری در آسمان / شهید سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1384.
ـ اندیشههای شهید مرتضی آوینی / زهرا حسینی / انتشارات استرآباد (گرگان) / 1384.
ـ نسیم حیات (گفتار متن فیلمهای مستند) / سیدمرتضی آوینی / نشر ساقی / 1384.
ـ لوح فشرده "دلباخته"/ سیدمرتضی آوینی / 1384.
ـ لوح فشرده "شب عاشورایی" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1384.
ـ لوح فشرده "گلستان آتش" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1384.
ـ لوح فشرده "هنر خاکی" / موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی / 1384.
ـ لوح فشرده "مرثیه" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1385.
ـ لوح فشرده "شهری در آسمان" / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح/ 1385.
ـ لوح فشرده "یادی از آقاتقی" / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح / 1385.
ـ لوح فشرده "حلبچه در آتش" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1385.
ـ لوح فشرده "آغازی بر یک پایان" / موسسه فرهنگی نرمافزاری آرمان (مشهد) / 1385.
ـ لوح فشرده "جلوهای دیگر از نصرت خدا" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "دیدار" / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "پیران توپخانه" / سید مرتضی آوینی / روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "درخششی دیگر" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "دسته ایمان" / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "سید اهل قلم" / نشر شاهد/ 1386.
ـ لوح فشرده "حضور الحاضر" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1386.
ـ لوح فشرده "یادی از گذشتههای جنگ" / سیدمرتضی آوینی/ روایت فتح / 1386.
ـ لالهای در فکه / عبدالرحیم سعیدیراد / کتاب مسافر / 1387.
ـ لوح فشرده "به سوی معشوق" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1387.
ـ لوح فشرده "روایت شیدایی" / سیدمرتضی آوینی / روایت فتح / 1387.
ـ نرمافزار چندرسانهای "سیدمرتضی آوینی" / نشر شاهد / 1387.
ـ لوح فشرده "مرتضی و ما" / کیومرث پوراحمد / روایت فتح / 1387.
همچنین در کارنامه فیلمسازی شهید سیدمرتضی آوینی آثار؛ شش روز در ترکمن صحرا؛ سیل خوزستان(1358)؛ خان گزیدهها (شش قسمت ـ 1359)؛ مرد جهاد و شهادت (سه قسمت، 1359 ـ 1360)؛ خون بهای بیداری؛ فتح خون (سه قسمت)؛ حقیقت (یازده قسمت، 1359 ـ 1360)،هفت قصه از بلوچستان(1360)؛ قیام لله؛ اقتصاد صلواتی (شش قسمت)؛ شیرمردان خدا (چهار قسمت ـ 1362)؛ کربلا، جنگ، مردم (سه قسمت ـ 1363)؛ ویژهبرنامه والفجر 8 (1366)؛ روایت فتح (شصت و سه قسمت ـ 1364 ـ 1367)؛ مرثیه؛ آمریکا تزویر، تجاوز؛ نسیم حیات، رایحه انقلاب اسلامی در لبنان (سیزده قسمت)؛ قاصد مهربانیها (هفت قسمت ـ 1368)؛ فراق یار نه آن میکند که بتوان گفت (دو قسمت ـ 1368)؛ انقلاب سنگ (شش قسمت)؛ با من سخن بگو دوکوهه (دو قسمت ـ 1369)؛ سراب (هفده قسمت ـ 1369)؛ سه نسل آواره (سه قسمت ـ 1371) و شهری در آسمان (شش قسمت ـ 1371) دیده میشوند.
اغلب آثار مکتوب و لوح های فشرده این متفکر هنرمند در فروشگاههای دفتر نشر، فروشگاه اینترنتی پاتوق کتاب و مراکز مرتبط موجود و قابل تهیه است.