کتابشناسی عید فطر

در آستانه عید فطر با نگاهی به مکتوبات این حوزه می کوشیم مروری داشته باشیم بر اعمال این عید مذهبی که یکی از بزرگترین اعیاد مسلمانان به شمار می آید.

پنجشنبه 25 تیر 1394

متن خبر
نظرات کاربران

عید فطر نخستین روز ماه شوال و زمانی است که ماه رمضان به پایان می رسد. این عید از مهم ترین جشن ها و اعیاد مسلمانان به شمار می آید و روزه گرفتن در این روز حرام است. از جمله مناسک عبادی این روز برگزاری نماز عید فطر است. پرداخت زکات فطره هم در این هنگام بر مسلمانان واجب می شود.

فطر به معنای آفرینش است. مسلمانان پس از یک ماه عبادت و تلاش برای آن که خود را از آلودگی پاک کنند به عید فطر می رسند. در مکتوبات گوناگون دینی از جمله «مفاتیح الجنان» درباره آداب عید فطر توصیه هایی از معصومان (ع) روایت شده است. از میان این آداب می توان به احیای شب عید، زیارت امام حسین (ع)، غسل شب و روز عید، پرداخت زکات فطره، تکبیر خداوند و کراهت روزه تا سه روز پس از عید فطر اشاره کرد. زکات فطره را باید پیش از نماز عید پرداخت.

مقام و منزلت عید سعید فطر
یکی از ابعاد وجودی و کارکردهای ماه مبارک رمضان افزایش وحدت جمعی مسلمانان است؛ گذشته از آن که هر روز تکلیفی جدا و مستقل دارد و روزه گرفتن آن لازم است، مجموع این ماه یک وحدت خاص دارد که قرآن کریم از آن چنین یاد می کند: مَنْ شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلیَصُمْهُ. کسی که در ماه مبارک رمضان شاهد و حاضر بود و مسافر بود، این شهر را، این ماه را روزه بگیرد. لذا وظایف خاصی برای شب هاست، دستورهای مخصوصی برای روزهاست، این وحدت جمعی ماه مبارک رمضان با فرارسیدن نخستین روز ماه شوّال، فطر او فرا می رسد .

نگاهی به عید فطر در کتاب «المراقبات»
کتاب «المراقبات» یا «اعمال السنة» یکی از تالیفات گران سنگ مرحوم «آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی» است که آن را به راه و روش سلف صالح و عظمای اصحاب امامیه تالیف کرده و در آن به احادیث ائمه، ادعیه و اوراد ویژه ایام و لیالی از منابع موثق پرداخته است. نوشتن کتاب «اعمال السنة» از سنت های علمای امامیه است و علمای شاخصی از جمله سیدبن طاووس، شیخ بهایی، شیخ اجل کلینی، محمدبن مسعود عیاشی و شیخ الطایفة شیخ طوسی است.

در کتاب «المراقبات» آمده است که امام حسن (ع) روز عید عده اى را دیدند که مى خندیدند و بازى مى کردند، ایشان رو به همراهان خود کرده و فرمودند: «خداى عزوجل ماه رمضان را آفرید تا میدان مسابقه اى براى خلقش باشد که در آن با طاعت و رضایت او با یکدیگر مسابقه بدهند. عده اى سبقت گرفته و سعادتمند شدند و عده اى عقب افتاده و ناامید شدند. شگفتا از کسى که در این روز مى خندد و بازى مى کند. روزى که نیکوکاران در آن پاداش یافته و کوتاهى کنندگان زیان مى بینند. به خدا سوگند اگر پرده ها فرو افتد، نیکوکار مى اندیشد که چرا بیشتر عمل نیک انجام ندادم و بدکار مى گوید چرا بد مى کردم!»

«آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی» در کتاب «المراقبات» توسل را از جمله کارهای روز عید فطر یاد کرده است؛ «از کارهاى مهم، توسل به حامى و نگهبان آن روز و شفیع قرار دادن او در اول آن و مبالغه در آن به اندازه بزرگى این روز است. بزرگى این روز نیز به اندازه بزرگى تمام اوقات و حالات او در ماه رمضان است؛ زیرا این روز وقت آشکار شدن ثمره، اعطاى جوایز و فهم قبول یا رد شدن، رضا یا خشم، نزدیکى یا دورى و خوشبختى یا بدبختى است. به این جهت بنده سعادتمند باید در این مقام به خوبى ادب را رعایت نموده و آثار بد تمام گناهان خود را در روزها و شب هاى این ماه از بین برده و کرامت هاى الهى و الطاف خداوندى را که در طول ماه ضایع کرده، اصلاح کند. خلاصه مى توان با رعایت کامل ادب در یک ساعت تمام کوتاهی هاى خود در اعمال مهم ماه رمضان را جبران و گناهان را تبدیل به نیکی ها نموده و به درجات بلندى برسد.»

مولف این کتاب، غسل کردن و خواندن دعای ندبه، خواندن نماز عید فطر، مناجات با امام زمان (عج) و خوش گمانى به خداوند را از دیگر اقداماتی که مومنان می توانند در روز عید داشته باشند، برشمرده و درباره چگونگی به پایان رساندن این روز نوشته است: «روز خود را با توسل و واگذارى به نگهبان این روز که از معصومان (ع) است و شفاعت خواستن از او به پایان برساند همان گونه که در سایر روزهاى شریف نیز چنین مى کرد.»

با وجود آن که درباره عید فطر و فلسفه اعمال و آداب آن جای پژوهش های تفصیلی خالی است، اما در کتاب های متعددی سخنانی از بزرگان و روایاتی از ائمه اطهار (ع) جای دارد که برخی از این آثار عبارتند از:

- احکام عید فطر / کانون نشر احکام (گردآورنده) / مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) (وابسته به جامعه المصطفی العالمیه)
ـ بر بال ملائک: اعمال و ادعیه ماه مبارک رمضان همراه با اعمال مشترکه شب های قدر و ادعیه و نماز عید فطر / محمدرضا جعفری نیا (گردآورنده) / نسیم کوثر / 1388
ـ دعای جوشن کبیر و نماز عید فطر / آیینه زمان / 1387
ـ دعای جوشن کبیر به همراه مناجات حضرت امیرالمومنین(ع)، اعمال عید فطر، نماز عید فطر و دعای عافیت / مهدی الهی قمشه ای(مترجم)، شمس فراهانی/ فراهانی / 1385
ـ دعای جوشن کبیر همراه با اعمال شب های قدر و اعمال و نماز روز عید فطر / حمید مطیع (گردآورنده)/ کامکار، بوکتاب /1390
ـ ادعیه کامل ماه مبارک رمضان به ضمیمه دعای جوشن کبیر و اعمال عید فطر / سیدمحمدحسن صادق موسوی آل طعمه (خطاط)/ اسماء / 1386
ـ عید فطر: مجموعه ای کامل از مسائل و استفتائات پیرامون احکام عید فطر: مطابق با آخرین فتاوای حضرت امام خمینی(ره) و حضرات آیات عظام: بهجت و .../ ابوالفضل بنایی / انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی / 1390
ـ دعای جوشن کبیر (اعمال و ادعیه شب های قدر) به انضمام اعمال و ادعیه شب و روز عید فطر / سیدعباس اسلامی/ نشر بوستان قرآن / 1389

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.

نام و نام خانوادگی

پست الکترونیک

نظر

کد امنیتی