جهان فکری یک فیلسوف

«سرشت و سرنوشت» عنوان مجموعه گفتگوهای دکتر دینانی با کریم فیضی است که اخیرا" از سوی انتشارات اطلاعات منتشر شده است. مترجم و پژوهشگر فلسفه اسلامی درباره این کتاب گفت: همه سعی من در کتاب «سرشت و سرنوشت» این بود که جهان فکری یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان معاصر یعنی دکتر دینانی را تا حد امکان به ورطه بحث و چالش بگذارم.
کریم فیضی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران، با اعلام مطلب فوق، درباره جدیدترین کتابش با عنوان «سرشت و سرنوشت» که حاوی 25 مصاحبه اختصاصی با دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی است، گفت: در این کتاب بیش از هزار و پانصد سوال مطرح و به مباحثی پرداخته شده که تا پیش از این در کتاب‌های قبلی دکتر دینانی به آن‌ها پرداخته نشده بود و به همین دلیل این کتاب را می‌توان از نظر موضوعی، کتابی متفاوت و جدید به شمار آورد.

فیضی در پاسخ به این سوال که «محور غالب پرسش‌های وی از نظر موضوعی در این کتاب چه بوده است؟»، اظهار داشت: سوال‌های من بیشتر حول و حوش مفاهیم فلسفی و اجتماعی سرشت و سرنوشت بود و در واقع این مباحث، نوعی پاسخ‌دهی به سوالاتی است که برای قشر جوان فلسفه‌اندیش مطرح است و من کوشیده‌ام در این اثر، نگاه یک فیلسوف به مسایل و معضلات فکری، فرهنگی، اجتماعی، دینی و عرفانی را بازتاب دهم.

وی گفت: ذهن، جهان و زندگی، هستی و قواعد آن، چیستی تاریخ، از ادبیات تا حافظ، حکمت حکمت اشراق، دین و دینداری، سرشت و سرنوشت، فکر چگونه تفکر می‌شود، وحی و قرآن از زاویه دیگر، قبض‌ها و بسط‌ ها و سیری در سفر، از جمله مباحث مهمی است که در این کتاب به آن‌ها پرداخته‌ایم و دکتر دینانی در دو فصل آخر کتاب با عنوان «نام‌ها و یادها» به موضوع چگونگی آشنایی خود با مفتکران نسل پیش و مفاخر معاصر می‌پردازند و خاتمه کتاب هم نوشته‌ای از ایشان با عنوان عقل و عشق است که در اصل، مقدمه‌ای است بر کتاب دیگر من با عنوان «انسان راه خدا» که سال گذشته به چاپ رسید.

مترجم و پژوهشگر فلسفه اسلامی در پاسخ به این سوال مبنی بر این که « وجه تمایز این مصاحبه ‌که به صورت کتاب منتشر شده، در مقایسه با مصاحبه‌های مطبوعاتی و تلویزیونی دکتر دینانی چیست؟»، تصریح کرد: در عرصه‌های ژورنالیستی یا مباحث رسانه‌ای نظیر تلویزیون، نمی‌شود حرف عمیق زد. برای مثال شخصی که می‌خواهد آخرین نظریاتش را در باب موضوعی مثل «من» و «جز من» بزند، نمی‌تواند این‌ها را با همان عمق و تفصیل در نشریات یا رسانه‌های دیگر بگوید، در حالی که من تعمد داشتم بحث‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تخصصی، زیربنایی و فنی مطرح شوند و قصدم این بود که این فنی بودن، با کارکردهای عینی و اجتماعی تلفیق شود و در نهایت این که مباحث، آکادمیک، جدلی و چالشی شود.

فیضی با تاکید بر این که در این کتاب قصد نداشته است سراغ مباحث نظری برود، یادآور شد: تاکید من این بود که اصلا بحث نظری نکنیم، یعنی سراغ مباحثی برویم که کاملا به زندگی و آنچه در آن واقع هستیم، مرتبط باشد؛ به گونه‌ای که بر نگاه ما اثر بگذارد.

وی در پاسخ به این سوال که «چگونه می‌توان بحث‌های تخصصی و فنی را مطرح کرد، بدون آن که سراغی از مباحث نظری گرفت و در عین حال به مباحث کاربردی هم پرداخت؟»، اظهار داشت: منظور من از تخصصی بودن، در این حد است که پرسش تکراری نداشته باشیم و به اختصاصاتی بپردازیم که تکراری نباشند. تخصصی به معنای عام کلمه، کوششی است برای این که مباحث، بسیار دقیق مطرح شوند و به عبارتی، آنچه می‌دانیم و قبلا پرسیده‌ایم را دوباره نپرسیم. برای مثال در وجه کاربردی، سراغ بحث‌هایی از این نوع برویم که ارتباط دین با هستی و انسان چیست، بعد وجودی دین چیست؟ در بحث هستی نیز به پاسخگویی به سوالاتی نظیر «آیا هستی زبان دارد و ما با آن بده-‌ بستان داریم یا نه؟» و بحث‌هایی از این قبیل بپردازیم. هدف نهایی ما این بود که چیزی از کنه اندیشه بیرون بیاید.

فیضی درباره علت وارد نشدن به حوزه سیاست در پرسش‌هایش از دکتر دینانی، اظهار داشت: هم من غیرسیاسی ام و هم دکتر دینانی. اگرچه وی می‌گوید غیرسیاسی بودن، خودش نوعی سیاسی بودن است. البته این سخن از نظر من، یک حرف مجازی است برای این که پاسخی به سوال‌کنندگان بدهند، ولی در اصل، دکتر دینانی سیاسی نیست و علاقه‌ای هم به سیاست نشان نمی‌دهد اما در گفت‌وگوهایی که برای آینده تدارک دیده‌ایم، به مباحث اجتماعی بیشتر خواهیم پرداخت.

وی درباره مخاطبان این کتاب گفت: مخاطبان این کتاب بیشتر فرهیختگان، فرهنگیان و کسانی اند که جریان فکری معاصر را تعقیب می‌کنند و در یک کلمه، مخاطبان این کتاب، همه کسانی اند که سوال دارند.

چاپ اول کتاب «سرشت و سرنوشت» از سوی انتشارات اطلاعات درشمارگان 3150 نسخه، 432 صفحه و قیمت 50000 ریال به بازار کتاب عرضه شده است.