نگاهی به فیلم نوار غزه

اشغالگران، بازیچه کودکان

اشاره : لوک لانگلی، مستند سازی آمریکایی و شاید بسیار دور از تفکر آمریکایی است. فیلمسازی که در آثارش نشان داده اهل خطر کردن است و خیلی راحت به استقبال موقعیتهایی غیر قابل پیش بینی می رود. فیلم دیگر او «عراق تکه تکه شده»، حاصل سه سال تصویر برداری و حضور درعراق پس از اشغال آمریکائیهاست. فیلمی که بسیاری از نشانه های « نوار غزه » را نیز به همراه دارد. جدیدترین ساخته لانگلی،«سازمان مجاهدین خلق و رابطه ایران وآمریکا» است. فیلمی که اگربتواند از دام محافظه کاری مدیران رسانه ملی رهایی یابد، می تواند ابعاد متفاوتی ازسازمان مجاهدین خلق راعیان کند.

سالهاست عادت کرده ایم فلسطین را فقط از دریچه رسانه های خودمان دنبال کنیم. گزارشهای خبری دست چندمی که صداو سیما از رسانه های دیگر دنیا بازتاب می دهد. سالهاست منتظریم یک مستند واقعی و عینی از فلسطینیان ببینیم. اثری که واقعیات زندگی در مناطق فلسطینی نشین را بدون واسطه روایت کند...

نوار غزه فیلمی بسیار واقعی است. و به اندازه گزارشهای خبری به زندگی فلسطینیان بسیار نزدیک است و البته به اندازه فیلمهای سینمایی شخصیت پردازی،‌ احساس و فراز و فرود دارد. فیلم به اتفاقات پس ازانتفاضه سال 2000 می پردازد. زمانی که فلسطینیها وضع بسیار بهتری داشتند و از جنگ تمام عیار امروز خبری نبود. فیلمساز سعی زیادی بر بی طرف بودن دارد. به چیزی تشویق نمی کندو ازچیزی نفی. نه پرتاب سنگ، نه کشتار و نه دفاع. اما حقیقت مظلومیت مردمی که از خانه هایشان رانده شده اندو البته رویه فیلمسازی که برخلاف دیگران، جمع فلسطینیان را انتخاب کرده، باعث می شود، فیلم تأثیر حسی بسیار عمیقی برجای بگذارد. این تأثیرحسی البته با تمهید مهمتری از طرف فیلمسازهمراه است...

اودرمیان همه گروهها واقوام و گرایشهای فلسطینی، کودکان و نوجوانان را هدف قرار داده است و با یک شخصیت پردازی مناسب، دنیایی واقعی و همراه با شیطنت را ازآنهاترسیم می کند. دنیایی که به اندازه مویی با کشته و زخمی شدن فاصله دارد. دراین انتخاب کودکانه، اختلافات، دشمنیها و سیاست بازیهای بزرگترها به چشم نمی آید و تنها چیزی که باقی می ماند، مظلومیتی است که در ورای آن هشداری بزرگ برای صهیونیستها نهفته است.

محمد نقش اصلی فیلم در نمایی از پدرش صحبت می کند. پدر اجازه حضوردرسنگ پرانیهای دیگر بچه ها را به او نمی دهد. اما جواب محمد اینست : « ... من دوست دارم سنگ پرتاب کنم». لانگلی همچنین با انتخاب نوجوانان تندترین شعارهای ضد صهیونیستی را بدون شعارزدگی و گمانه طرفداری از کسی بیان می کند. جایی که بچه های روزنامه فروش به شارون و باراک و سران صهیونیسم فحش می دهند وآنها را جنایتکار می خوانند.

درفیلم همچنین نماهای بسیار و کشداری از بازی بچه های فلسطینی را شاهدیم. بازیهایی ساده و بی خطر که در مواقعی تبدیل به بازیهای بسیار خطرناکی می شود. بازی با بمب و گلوله، پرتاب سنگ و بازی در میان رگبار گلوله ها و مقابل تانکها. همین نشانه است که فیل را درعین هشدار دهنده بودن، روحیه بخش و امیدوار کننده می سازد. این بچه ها هستند که با پرتاب سنگ، همه قدرت صهیونیستها را به بازیچه می گیرند. این عامل مفرح و روحیه بخش البته بهترین تصاویر برای تعدیل سنگینی و سختی بخشهای دیگر فیلم است.

البته فیلم مثل آثار بیشتر هنرمندان و ادیبان غربی، به این دلیل اجازه ساخت پیدا کرده که تا حد زیادی به شرایط اجتماعی فلسطینیان نزدیک می شود و برآوردی حتی نه چندان دقیق ازاجتماع درحال انفجار فلسطین را بازتاب می دهد. برای این رویکرد، کارگردان با انتخاب کودکان در حال نوعی آینده نگری و آینده گویی است. در همه صحنه های فیلم این آینده گویی با یک هشدار همراه است. هشداری شاید برای صهیونیستها یا آمریکائیها یا ... که این آتشفشان در حال پیشرفت را دریابند. در نمایی یکی از کودکان می گویند. من می خوام با اسرائیلیها بجنگم و به بهشت برم...

البته نمی توان ازاین قبیل آثار، توقع یک نگاه جامع وهمه جانبه و آرمانی داشت. دراین فیلم هم مانند سایر آثار مشابه، هیچ اشاره ای به ریشه های شکل گیری اسرائیل نمی شود. مسأله غاصب بودن و نامشروع بودن اسرائیل هم که جزو خط قرمزهای غرب است، هیچ جایی درفیلم نمی یابد. این نوع آثار را باید در رده فیلمهای صلح طلب قرار داد که آخرین دعویشان صلح درمناطق اشغالی است. چیزی که به نظر با ماهیت رژیم صهیونیستی مغایر است.

فیلم نوار غزه را من از فروشگاه دفتر نشر معارف چهارراه کالج خریدم. فکر می کنم بقیه فروشگاههای دفتر نشر هم فیلم را داشته باشند.

قابل ذکر است که این فیلم علاوه بر دفاتر فروش دفتر نشر معارف از طریق سایت پاتوق کتاب نیز به فروش می رسد.

منبع: وبلاگ زمبور