تاملی در کتاب «آدم شدن چه مشکل»

«آدم شدن چه مشکل» نمونه های بسیاری از گفتار و کلام امام دارد، که احساس می شود طرح این مضامین، نیاز امروز جامعه ماست.

چهارشنبه 13 آبان 1394

متن خبر
نظرات کاربران

کتاب «آدم شدن چه مشکل» در چهار فصل نگاشته شده است که فصل اول کتاب، نامه امام خطاب به عروسش فاطمه است که به ضرورت تهذیب نفس و مراتب آن می پردازد. فصل های بعدی کتاب متشکل از فرازهایی از صحیفه امام است و نامه های امام به فرزندش سید احمد که در فصل پایانی عنوان مخلص کلام نیز کتاب با نامه ای بلند از امام به فرزندش سید احمد خمینی پایان می پذیرد.

نکته ی حائز اهمیت است آن است که اگر چه در فصل نخست و هم در فصل پایانی خطاب نامه امام به نزدیکانش است، اما محتوا و غنای مفاهیم ارزشمند اخلاقی و بار معنوی کتاب مشخص می نماید که مراد از نگارش نامه، جنبه عمومی دارد و خطاب آن به خیل عظیم زنان و مردان مسلمان است.

آدم شدن آنگونه که در کتاب آمده، مراتبی دارد. تهذیب نفس و دوری از منیت ها و هواهای نفسانی از آن جمله است. از این جهت عنوان آدم شدن چه مشکل ، برای کتاب عنوان مناسبی به نظر نمی رسد. آدم شدن از نظر امام خمینی به تهذیب نفس و جهاد با خواهشهای نفسانی و مداومت در بندگی و عبادت خداوند یکتا است که سیر و سلوک روحانی در این مسیر، درجات متعددی را شامل می شود.

به نظر می رسد عنوان کتاب محدود می شود به پله اول آدم شدن، که آن نیز آنگونه که در کتاب از زبان امام خمینی آمده است. نگه داشتن زبان از گناه، غیبت نکردن و دشنام ندادن و زدودن پلشتی ها و پلیدی ها از خوی و خصلت و رفتار انسانی است.

در صدق این گفتار، در صفحه 78 و 79 کتاب آمده:

ما تا اصلاح نکنیم خودمان را، کشور خودمان را نمی توانیم اصلاح کنیم. من نمی گویم که اینطور باشید که خیر، از همه هواهای نفس بیرون بروید. این که نه برای من و نه برای شما و نه برای "الا من عصمه الله" میسور نیست. لکن ما قدرت داریم که جلوی زبان مان را بگیریم. نمی توانیم بگوییم که زبان مان اختیار ندارد. ...

ضمن آنکه این عنوان نامناسب آدم شدن چه مشکل، شائبه طنز بودن و شوخی انگاردن محتوای کتاب را در ذهن متبادر می سازد که این نیز در نهایت، موجب در سطح ماندن محتوا و ارزشهای بسیار آن است.

کتاب با بیان سلسله پیچ در پیچ شهوات که برای انسان حد و مرزی ندارد و عنان آن گسیخته است و با بیان این موضوع اگر انسان در مسیر بندگی خدا قرار نگیرد، ناگزیر اسیر بند شهوات و نفسانیات خود خواهد بود؛ مقدمه ای می سازد برای ورود به بحث اصلی تر کتاب که بیدار شدن از خواب غفلت است و دیدن آیینه جمال محبوب . در ادامه کتاب با به میان کشیدن مبحث سلطنت شیطان، به راههای بی شماری که شیطان انسان را وسوسه می کند و با خود همراه می سازد، می پردازد. و در نهایت با بر شمردن نمونه ها و مثالهایی روشن چهره به ظاهر آراسته اعمال مورد ستایش شیطان را افشاء می نماید.

در ادامه کتاب، بیماری روحی را خطرناکترین مرض می شمارد که هیچ نشانه و دردی از خود ندارد که بشود به درمان آن پرداخت. بیماری روحی، معصیت و گناه و تاریکی قلب، مانند امراض جسمانی نیستند که با بروز علایم درد صاحب آن را متوجه وجود آن کند تا در صدد درمانش برآید. امراض روحی و قلبی که تاریک است، کشنده ترین مرضی است که انسان را از خدا دور کرده، تا آنجا که انسان در اثر معاصی، کبر و غرور، حتی نسبت به خداوند نیز کینه ورزی می کند.

کتاب پس از توصیه به جوانان ، با این عبارات که تا جوانید ترک معاصی کنید که اگر گرد پیری بر وجودتان بنشیند، آنگاه در شرایط کهولت سن مبارزه با نفس و قدم گزاردن در راه نجات دشوار خواهد بود؛ به کاستی ها و دشواریهای شرایط سنی برای مبارزه با نفس می پردازد.

از نظر امام بزرگتری حجاب برای نزدیکی به خدا و درک حقیقت، خود علم است . فزونی علم در بسیاری اوقات عالم را دچار غرور و نخوت می کند و این خود حجاب میان او با خدایش می شود. تا آنجا که حتی علم توحید از شمول آن مستثنی نیست. علم توحید هم برای یک عالم روحانی به یک حجاب برای قلبش و در رابطه او با خدا تبدیل می شود.

فصل بعد کتاب، به موضوع تربیت نفس می پردازد که مقدمه و لوازم تهذیب نفس به شمار می رود. قدم اول دست یافتن به تهذیب نفس، توبه معرفی می شود که با بر شمردن غیبت به عنوان نمونه ای از معاصی و شیوه مبارزه با آن پرداخته می شود و در ادامه برای دست یازیدن به تهذیب نفس، قیام برای خدا مقدمه انجام چنین وظیفه ای بر شمرده می شود.

این قدر لاف خدا را مزن، مبحث دیگری از آفات تهذیب نفس است که خطاب آن بیشتر به سوی برخی از علما و منادیان عبودیت خداست. آنان که با لوازم ریا و خودنمایی دکانی برای خود دست و پا کرده اند. سطور زیر، نمونه ای درخشان از گفتار امام در این خصوص است و البته در خور اعتناست:

ای عزیز! این قدر لاف خدا را نزن! این قدر دعوی حب خدا مکن. ای عارف، ای صوفی، ای حکیم، ای مجاهد، ای مرتاض، ای فقیه، ای مؤمن، ای مقدس، ای بیچاره گرفتار، ای بدبخت های دچار مکاید نفس و هوای آن، ای بیچاره های گرفتار آمال و امانی و حب نفس، همه بیچاره هستید! ... عملی که فرضا تمام اجزاء و شرایطش درست باشد و خالی از ریا و شرک و عٌجب و سایر مفسدات باشد،{اگر} قیمتش رسیدن به شهوات بطن و فرج است، چه قابلیتی دارد که این قدر تحویل ملائک می دهید؟ این اعمال را باید مستور از چشم ها داشت. این اعمال از قبایح و فجایع است؛ باید انسان از آن ها خجلت بکشد ستر آن ها کند. (صفحه 109 کتاب)

آدم شدن چه مشکل، از این دست نمونه ها از گفتار و کلام امام بسیار دارد، که احساس می شود طرح این مضامین، نیاز امروز جامعه ماست.

در ادامه مباحث فوق، کتاب ضمن پرداختن به موضوع علم بدون فایده، به مبحث جهاد با نفس، هجرت از خود و رسیدن به خدا و مراحل عملی آن می پردازد.

این کتاب را نشر نارگل، در 197 صفحه منتشر کرده است.

برای خرید این کتاب، می توانید به فروشگاه اینترنتی پاتوق کتاب فردا مراجعه نمایید.

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.

نام و نام خانوادگی

پست الکترونیک

نظر

کد امنیتی