loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

فقدان تصویر روشن ازاقتصاداسلامی

نویسندگان مرتبط : مهدی هادوی تهرانی

رئیس هیئت‌علمی بعثه رهبر‌ معظم انقلاب با تأکید بر اینکه کاستی مهم حوزه اقتصاد اسلامی فقدان یک نظریه راهنما در دستیابی به دیدگاههای اسلام در این زمینه است، گفت: با وجود دستاوردهای بسیار ایران در حوزه اقتصاد اسلامی، به دلیل حضور ضعیف بین‌المللی، فعالیتها ناشناخته مانده‌اند.

استاد مهدی هادوی تهرانی رئیس هیئت علمی بعثه رهبر‌ معظم انقلاب و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با بانکداری و اقتصاد اسلامی اظهار داشت: باتوجه به جامعیت و خاتمیت اسلام توقع ما به عنوان کسانی که معتقد به اسلام هستیم این است که اسلام در همه حوزه های زندگی انسان از جمله اقتصاد دیدگاههای روشن و رهنودهای مشخصی داشته باشد.

وی افزود: اقتصاد اسلامی و به تبع آن بانکداری اسلام براساس چنین دیدگاهی شکل می گیرد. برای تحقق اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی که بخشی از اقتصاد اسلامی بوده و هرگز بدون تحقق اقتصاد اسلامی قابل تحقق نیست دو عامل نظری و نیروی کارآمدی بسیار مهم است.

هادوی تهرانی در رابطه با عامل اول که از آن به عنوان عامل نظری و تئوریک یاد کرد، گفت: این عامل باید برای ارائه دیدگاه روشنی از اقتصاد اسلامی و در داخل آن اقتصاد از بانکداری اسلامی وجود داشته باشد و روابط اقتصادی از منظر اسلامی به صورت کاملا روشن به لحاظ تئوریک تعریف شده باشند.

وی ادامه داد: عامل دوم نیروی کار آمدی است که توان تحقق این بانکداری و اقتصاد را در واقعیت عینی خارجی داشته باشد.

هنوز تصویر روشنی از اقتصاد اسلامی وجود ندارد

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار داشت: در حوزه نظری هرچند طی نیم قرن اخیر فعالیتهای زیادی برای دستیابی به دیدگاه های اسلام در حوزه اقتصاد صورت گرفته اما هنوز تصویر روشنی از اقتصاد اسلامی به دلیل عدم ساماندهی تحقیقات در حوزه اقتصاد اسلامی بدست نیامده است. هرچند کار بزرگ شهید صدر تحت عنوان "اقتصادنا" نقطه عطفی در تاریخ اندیشه اقتصاد اسلامی بوده و پس از آن ادبیات اقتصاد اسلامی بسیار فربه شده است؛ اما به دلیل پراکندگی فعالیتهایی که در حوزه تئوریک اقتصاد اسلامی صورت گرفته هیچ گاه یک تصویر جامع و مورد توافقی از اقتصاد اسلامی به دست نیامده است.

فقدان نظریه راهنما برای دستیابی به دیدگاههای اسلام در حوزه اقتصاد

استاد هادوی تهرانی کاستی اساسی در حوزه اقتصاد اسلامی را فقدان یک نظریه راهنما در دستیابی به دیدگاه های اسلام در حوزه اقتصاد دانست و گفت: فقدان یک نظریه راهنما باعث شد که حدود بیست سال پیش من نظریه اندیشه مدون در اسلام را به عنوان یک نظریه راهنما برای دستیابی به دیدگاه های اسلام در حوزه علوم انسانی از جمله اقتصاد عرضه کنم و کتاب "مکتب و نظام اقتصاد اسلامی" را 10 سال پیش پس از 10 سال تحقیق و پژوهشهای مختلف منتشر کردم و اخیرا هم کتاب "ساختار کلی اقتصاد اسلامی در قرآن" را که در واقع زادگاه نظریه اندیشه مدون در 20 سال گذشته بوده منتشر کرده ام.

وی یادآور شد : در این میان مشکلی که به لحاظ تئوریک وجود داشته و هنوز هم به قوت خود باقی است این است که ما توافقی در تصورات خود از اقتصاد اسلامی در حوزه کارشناسان، متخصصان و پژوهشگران حوزه اقتصاد اسلامی نداریم و دیدگاه های متفاوتی در این رابطه وجود دارد.

رئیس هیئت علمی بعثه مقام معظم رهبری تصریح کرد: واقعیت امر این است که اقتصاد اسلامی وقتی قابل دستیابی است که به زبان بسیار ساده ما بتوانیم به مبانع اصلی دین یعنی کتاب و سنت مراجعه کنیم و با یک نگاه اقتصادی بتوانیم عناصر اقتصادی موجود در دین را استخراج کنیم؛ اما کاری که در واقعیت عینی صورت گرفته این نبوده است.

استاد مهدی هادوی تهرانی در رابطه با تطابق بانکداری اسلامی و عملیات بانکداری بدون ربا گفت: این که به واقع عملیات بانکی بدون ربا در حقیقت جای پایی از عملیات بانکی ربوی در آن وجود ندارد و در تحقق خارجی و دستورالعملهای آن نیز مشکلی وجود ندارد، هنوز هم میان علما جای بحث دارد. البته این در طول سالهای گذشته در شوراهای تخصصی بانک مرکزی و مؤسسات دیگر مورد بحث قرار گرفته و در شورای مشورتی بانکداری مالیه اسلامی در طول نزدیک به یک دهه این بحث صورت گرفته و آنچه نتیجه بوده این است که قانون عملیات بانکداری بدون ربا مشکل شرعی ندارد اما برخی از شیوه های اجرایی، دستور العملها و آنچه در خارج اتفاق می افتد خالی از مشکلات و موانع شرعی نیست اما آنچه که به نام بانکداری اسلامی وجود دارد بانکداری متعارف با حذف عناصر غیر اسلامی است.

وی همچنین اظهار داشت که تا کنون تلاشی در این رابطه صورت نگرفته که خود اسلام در این حوزه چه دیدگاهی دارد و همچنین در این رابطه که آیا می توان با رجوع به منابع دینی در حوزه بانکداری اسلامی معیارها و موازینی را بدست آورد و بانکی را براساس معیارها و موازین اسلامی معرفی کرد یا خیر، اقدام جدی صورت نگرفته است.

نویسنده کتاب "ساختار کلی نظام اقتصادی اسلام در قرآن" تصریح کرد: از نظر عملی باید این نکته مورد بررسی قرار گیرد که آیا همین نظام بانکداری اسلامی که در واقع بانکداری بدون ربا تلقی می شود تا چه مقدار به درستی مورد استفاده قرار می گیرد؟ کارآمدی نظام موجود منوط به کارآمدی نیرویهایی است که در این نظام کار می کنند از این رو باید بررسی شود که چه میزان از توان کارآمدی کشور در مدیریتها، سیاستگذاریها و در تدوین آئین نامه ها و قوانین استفاده بهینه برده ایم؟

استفاده بهینه از کارآمدی نیروها مسئله‌ای جدی است

وی استفاده بهینه از کارآمدی نیروها را مسئله جدی دانست که ما با آن مواجه هستیم و آن را علتی برای مشکلاتی تلقی کرد که از نظر عملی و نظری تا کنونداشته ایم.

استاد هادوی تهرانی در ادامه گفت: ما سعی کردیم نظام کلی بانکی کشور را عالی از ربا کنیم و تنها کشوری هستیم که بانکداری آن کاملا بدون ربا است و سعی بر این است که بدون ربا باشند در سایر کشورها هم اگر سیستم بانکداری بدون ربا را دارند در کنار آن سیستم بانکداری ربوی هم دارند.

ضرورت همکاری مسئولان حوزه اقتصاد

این استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: به رغم اینکه این تلاش در طول سی سال انجام گرفته ، اما به دلیل عدم هماهنگی بین این فعالیتها نتوانسته ایم از توان تخصصی موجود در کشور استفاده بهینه ببریم و اگر قرار بود اقدام جدی داشته باشیم نیازمند این است که مسئولان حوزه اقتصاد کشور چون بازرگانی ، اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی بهترین های مدیریتی و بهترین های فکری در این حوزه ها باشند که با همکاری یکدیگر تمام توان تخصصی موجود در کشور را در حوزه و دانشگاه را به کار گیرد و اول به یک توافق نظری در حوزه اقتصاد اسلامی دست پیدا کنند و دوم براساس آن توافق نظری یک الگوی عملی برای رسیدن به اقتصاد اسلامی تهیه کنند.

ارائه دیدگاه قوی نظری از اقتصاد اسلامی چشمها را متوجه آن خواهد کرد

دکتر مهدی هادوی تهرانی یادآور شد: اگر بخواهیم در حوزه بحران اقتصاد جهانی که جهان امروز با آن مواجه است اظهار نظر کنیم باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که اسلام به طور جدی می تواند توانایی های خود را در در رفع این بحران نشان دهد، اما برای تحقق این امر باید باید در اسرع وقت این دو مرحله کار یعنی توافق تئوریک برسر یک نظریه قابل قبول در حوزه اقتصاد اسلامی و عرضه توانمند اقتصاد اسلامی در واقعیت عینی را صورت ببخشیم. اگر بتوانیم یک دیدگاه قوی نظری را به جهان بحران زده اقتصادی ارائه کنیم و از طرفی کار آمدی آن را در مقام عمل نشان دهیم به طور قطع چشمهای فراوانی متوجه اقتصاد اسلامی خواهد شد.

باید پرچمدار اقتصاد اسلامی در جهان می بودیم

وی همچنین گفت: باید توجه داشت که در طول سالهای گذشته هم توانایی های اقتصاد اسلامی علی رغم ضعف ها و ناتوانی های ما خود را در گوشه و کنار جهان نشان داده و با وجود اینکه ما باید پرچمدار اقتصاد اسلامی در جهان می بودیم متأسفانه در بسیاری از صحنه ها دنباله رو مجموعه های بسیار کوچکتر و ناتوان تر هستیم.

حضور ضعیف ایران در عرصه بین الملل

استاد هادوی تهرانی افزود: در حال حاضر برخی از کشورهایی که سیستم کلی آنها اسلامی نیست چون مالزی در حوزه اقتصاد اسلامی از برخی جهات از ما سبقت گرفته و تلاش کردند خود را به عنوان مراکز اصلی اقتصاد اسلامی معرفی کنند و ما متأسفانه در صحنه های نظری مباحث اقتصاد اسلامی چون اجلاس سالانه دانشگاه هاروارد درباب اقتصاد اسلامی که نهمین سال خود را پشت سر می گذارد هیچ حضور فعالی نداشته ایم و فعالیتهای ایران معمولا در فعالیتهای درون مرزی محدود شده است.

وی با اشاره به اینکه فعالیتهای ایران به ندرت به خارج از مرزها انتقال یافته است اظهار داشت: وقتی در پایان سال 87 در جمع بانکداران و کارشناسان اقتصاد اندونزی درباره دستاوردهایی که ایران در حوزه بورس به لحاظ موازین اسلامی داشته سخنرانی می کردم، برای مخاطبینی که حتی برخی از آنها خود را کارشناس اقتصاد ایران معرفی می کردند این دستاوردها کاملا ناشناخته بود؛ این امر نشان می دهد که همین مقدار دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران به جهان معرفی نشده و در محدوده مرزهای جغرافیایی باقی مانده است . البته در چند ماه اخیر تلاشهایی برای معرفی برخی از دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در این حوزه صورت گرفته که اگر این روال ادامه یابد و توسعه پیدا کند امید است که در آینده این دستاوردها به سطح عمومی جهان منتقل شود.

شنبه 14 شهریور 1388
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط