این روزها، شصتمین سالگرد درگذشت آیتالله میرزا محمدعلی شاهآبادی، روحانی مبارز و استاد عرفان حضرت امام (ره) است.
به گزارش خبرنگار آئین و اندیشه فارس، عارف و فقیه مبارز، آیتالله میرزا محمدعلی شاهآبادی در سال 1292 قمری در اصفهان در بیت فقیه ربانی، آیتالله میرزا محمد جواد اصفهانی (حسین آبادی) رحمةالله دیده به جهان گشود.
از همان ابتدا در محضر پدر بزرگوار خود، مقدمات علوم الهی و دروس حوزه را فرا گرفت و از محضر سایر اساتید وقت و علمای اصفهان کسب فیض کرد.
در سال 1304 قمری در سن 12 سالگی، زمانی که پدر ایشان توسط ناصرالدین شاه به تهران تبعید شد، به همراه پدرو برادر دیگرش به تهران مهاجرت کرد و در طول اقامت 16 ساله در تهران (تا 1320 ق) به کسب علم پرداخته و اساتید دیگری را درک کرد.
او در سال 1310 هجری قمری، پس از شش سال اقامت در تهران، آنگاه که حدود 18 سال داشت به درجه اجتهاد نایل آمد. آیتالله شاهآبادی در سال 1312 قمری در سن 20 سالگی، در سوگ پدر و مربی خود نشست و پس از فقدان پدر کماکان در تهران به اشتغالات علمی خود ادامه داد و خصوصاً در فلسفه و عرفان به مراتب بالایی از کمال دست یافت.
او سپس در سال 1320 قمری به اصفهان رفت و طی دو سال اقامت در این شهر از محضر اساتید حوزه غنی اصفهان استفاده برد و همزمان با آن، کتاب قانون در طب و زبان فرانسه را نیز فرا گرفت.
با انتشار کتاب جدیدالتألیف کفایةالأصول که مبانی تازهای از اصول فقه در آن مطرح شده بود، آیتالله شاهآبادی تصمیم گرفت که به نجف اشرف عزیمت کرده و با مؤلف این کتاب گرانقدر آشنا شود. بنابراین در سال 1322 هجری قمری، هنگامی که 30 سال داشت از اصفهان به همراه مادر، همسر و پدر همسر خود به نجف رفت تا از خرمن علم علمای بزرگ آن حوزه، مخصوصا آخوند خراسانی بهره برد.
در سال 1329 قمری، زمانی که 37 سال از عمر شریف ایشان گذشته بود، با ارتحال آخوند خراسانی، نجف را پس از یک دوره اقامت هفت ساله ترک کرد و رحل اقامت به سامرا افکند تا از محضر درس میرزای دوم استفاده کند و همچنین به تدریس فقه و اصول و فلسفه بپردازد.
حوزه درسی او در سامراء از حوزههای درسی قوی و پر استقبال طلاب و فضلای آن دوره شد، به حدی که میرزای شیرازی، بازگشت او به ایران را موجب خلأ حوزه سامرا دانسته و او را از مراجعت به ایران نهی میکرد، اما آیتالله شاهآبادی در سال 1330 قمری پس از یک سال اقامت در سامراء، به دلیل اصرار فوقالعاده مادرش تصمیم به مراجعت به ایران گرفت.
مرحوم آیتالله شیخ احمد مجتهد بیدآبادی (برادر بزرگتر آیتالله شاهآبادی) متولد 1279 و متوفای 1357 قمری که به اذعان بسیاری از علماء پیش از آن که به سن بلوغ برسد، به مقام اجتهاد نایل آمد، یکی از استادان او به شمار میرود.
مرحوم علامه میرزا محمد هاشم خوانساری چهار سوقی صاحب اصول آلالرسول نیز از اساتید او در دوران اقامتش در اصفهان بود.
میرزای جلوه (میرزا ابوالحسن طباطبایی اصفهانی) متوفای 1314 قمری که یکی از حکمای اربعه بوده و در عصر قاجار در تهران اقامت داشته است و آیتالله شاهآبادی از درس فلسفه ایشان استفاده کرده نیز سمت استادی بر آیتالله شاهآبادی داشته است.
همچنین مرحوم آیتالله میرزا هاشم گیلانی اِشکوری مشهور به آقا میرزا هاشم رشتی متوفای 1332 ق، صاحب حاشیه بر مصباحالأنس هم استاد عرفان آیتالله شاهآبادی در تهران بوده است.
مرحوم آیتالله میرزا محمدحسن آشتیانی متوفای 1319 قمری، که از شاگردان مبرز شیخ انصاری بود، یکی از کسانی است که آیتالله شاهآبادی قبل از رفتن به نجف، از دروس فقه و اصولش در تهران استفاده میکرده است.
مرحوم آیتالله آخوند ملامحمدکاظم خراسانی (صاحب کفایه)، مرحوم آیتالله شیخ فتحالله شریعت اصفهانی (شیخالشریعه)، مرحوم آیتالله حاج میرزا حسین خلیلی که در سال 1326 قمری در مسجد سهله وفات یافته است و مرحوم آیتالله میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم) از استادان این فقیه مبارز بودهاند.
مرحوم شاهآبادی پس از مراجعت از عراق در سال 1330 قمری، ابتدا به اصفهان و سپس به تهران عزیمت کرد و به دلیل سکونت در خیابان جمهوری اسلامی (شاهآباد سابق) به شاهآبادی مشهور شد.
ایشان تا سال 1347 هـ . ق. (1307شمسی) به مدت 17 سال در تهران به فعالیتهای علمی و تبلیغی و مبارزه با نظام جور و تشکیل جلسات سخنرانی و درس و بحث اشتغال داشت. مرحوم شاهآبادی قبل از به قدرت رسیدن رضاخان، چهره واقعی او را شناخت و فریب تزویر و تظاهر او را به دینداری نخورد و خطر او را به علما گوشزد کرد و لحظهای از مبارزه با ظلم و ظلمت حاکم غفلت نکرد.
از جمله این مبارزات، تحصن 11 ماهه او در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) در اعتراض به جنایات رضاخان بود.
او همچنین در شرایطی به ملبس کردن 7 تن از فرزندان خود به لباس مقدس روحانیت اهتمام کرد که بسیاری از روحانیون بر اثر فشار دولت رضاخان از لباس روحانیت بیرون میآمدند.
از قول امام خمینی نقل شده که: «مرحوم آقای شاهآبادی علاوه بر آنکه یک فقیه مبارز و عارف کامل بودند، یک مبارز به تمام معنی هم بودند».
آیتالله شاهآبادی در سال 1347 ق. (1307 شمسی) و در سن 55 سالگی به حوزه نوپا و جدیدالتأسیس قم عزیمت کرد و به ترویج علم و تربیت طلاب همت گماشت.
برجستهترین شخصیتی که از انفاس قدسیه این عارف بهره برد، امام خمینی بود که در تمام مدت 7 سال اقامت مرحوم شاهآبادی در قم، در زمینه عرفان از ایشان کسب فیض کرد.
آیتالله شاهآبادی در سال 1354 قمری بر اثر اصرار بیش از حد مردم تهران که به طور دسته جمعی به قم آمده و از ایشان تقاضای بازگشت به تهران میکردند، به پایتخت بازگشت که اقامت ایشان در تهران، همراه با اوج مبارزات سیاسی آن مرد بزرگ الهی در مقابل رضاخان بود؛ به طوری که علیرغم تعطیلی مساجد و منابر توسط حکومت، ایشان هیچگاه مسجد و منبر و سخنرانی خود را تعطیل نکرد و در منابر خود تأکید داشت که اسلام از وجود دولت وقت در خطر است.
مرحوم شاهآبادی پس از 77 سال زندگی پربرکت، در روز پنج شنبه 3 صفر 1369 قمری مطابق با 3 آذر 1328 بدرود حیات گفت و پیکر مطهرش با تجلیل و تکریم فراوان در زاویه مرقد مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) به خاک سپرده شد.
منبع: کتاب «عارف کامل» با اندکی دخل و تصرف
آثار مکتوب زیر از این عالم مجاهد و عارف ربانی در فروشگاههای دفتر نشر معارف و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است:
•حدیث عشق و فطرت
•فطرت عشق