گفتاری از امام صدر: امام حسین(ع) و حضرت مسیح(ع)

هر سی سال که می گذرد، تاریخ یکی می شود. تا بحال فکر کرده ای به پیوند حسین (ع) و مسیح (ع)؟ این دو در ظهور منجی به هم می رسند؛ مهدی (عج) برای انتقام خون حسین می آید و مسیح، با او رجعت می کند.

اما تا قبل از آن هم این دو در کنار هم می نشینند؛ ۸ محرم و ۲۲ دسامبر؛ ولادت مسیح (ع) با شهادت حسین (ع) یکی می شود؛ پسر مریم و پسر فاطمه. تقارن غریبی است، آنقدر غریب که راحت ترین کار گذشتن از کنار آن است و دل بستن به یکی شان؛ یا مسیح یا حسین. یا کلیسا، یا کربلا.

اما، ۳۲ سال پیش، ۱ دی ۱۳۵۶ که دوباره این دو اتفاق به هم رسیده بودند، مردی از تبار حسین که نامش موسی بود و لقبش مسیح! درباره هر دو سخن گفت؛ سید موسی صدر، شیعه و مسیحی را با هم صدا کرد و پیامش را «صلح» لقب داد:

مردم لبنان! ۱۳۳۷سال پیش در سال ۶۱هجرى، در چنین روزهایى، حسین‏(ع)، پسر على‏(ع) و فاطمه‏(س)، و نواده پیامبر اکرم‏(ص)، با همه خویشان و یارانش شهادت را پذیرا شد. پیکرهاى لِه‏شده ایشان چندین روز در سرزمین کربلا در معرض وزش بادهاى داغ و آفتاب سوزان و شنهاى روان صحرا قرار داشت. هم‏زمان، خانواده او و خانواده‏هاى همراهانش براى اسارت و کوچ اجبارى، در بدترین شرایط، به شهرهاى دور، آماده مى‏شدند.

بعدها، در چنین روزهایى، در همان مکان، پرچم هاى انقلابى توفنده برافراشته شد و حکومت سرکشان را درهم کوبید و تخت هاى آنان را به لرزه در آورد و آنان را از روى زمین و صفحه تاریخ پاک کرد. انقلابى که از کربلا نشأت گرفت و فراگیر شد و به سرزمین هاى دور و نزدیک رفت، تنها یکى از آثار شهادت حسین‏(ع) و پرتو ناچیزى از مشعل فروزانى بود که حسین‏(ع) در نیمه دوم قرن اول هجرى برافروخت.

آوردگاهى که نبرد عاشورا در آن شکل گرفت در حقیقت همان آوردگاه ارزش هاى انسانى است که هرگز از ایمان جدا نیست و ابعاد آن با آدمى و حیاتش، در هر زمان و زمانى ادامه مى‏یابد. دیواره‏هاى زندان خویشتن آدمى را در هم مى‏کوبد، میان او و هم نوعانش پیوند برقرار مى‏کند و انسان را به موجودى سترگ بدل مى‏سازد که شخصیتى فراتر از محدوده‏هاى زمانى و مکانى و توانمندتر از انسان عادى مى‏یابد.

حسین‏(ع) ارزش ها را با شهادت خود پاس داشت، با مرگ خود حیاتى دوباره بخشید، با خون خویش بر پیشانى تاریخ منقوش ساخت و پس از آنکه دل ها را لرزاند و عقل ها را با ژرفاى مصیبت از خواب بیدار کرد، آنها را در اعماق دل و ذهن انسان ها رسوخ داد.





انسان هاى هم روزگار حسین‏(ع) در بالاترین مراتب انحراف مى‏زیستند، انحراف فراگیرى که با به بیراهه رفتن حکومتها آغاز گردید، سپس همه بخش هاى جامعه را فراگرفت، سرانجام به جان ها و وجدان ها سرایت کرد و یا آنها را مسخّر و زرخرید خود گردانید یا بر آنها نفوذ و غلبه یافت.

خلافت متعهد و پاسخگو به سلطنتى موروثى بدل گشت که بنا به میل خود فرمان مى ‏داد و آنچه را خود مى‏خواست اجرا مى‏کرد. جهاد، که درى از درهاى بهشت بود، به ماجراجویی هاى کاسبکارانه تغییر ماهیت داد. اموال عمومى از بیت المال به خزانه‏هاى سلطان انتقال یافت. مناصب از دست شایستگان کاردان بیرون رفت و در اختیار دونان قرار گرفت. حیات و آزادى آدمى هیچ ارزشى نداشت.

آنگاه که حاکم بر او خشم مى‏ گرفت، او یا در مرج عذرا به قتل مى‏رسید یا به ربذه تبعید مى‏شد یا به واسطه مزدورانى که صدر اسلام را درک کرده بودند، با جعل حدیث، مورد حمله واقع مى‏شد. این رویدادها رخ مى‏دهند، منکرات و بدعت ها پدید مى‏آیند و تکرار مى‏شوند و در برابر خود هیچ مانع یا معترض یا دست کم پرسشگرى نمى‏یابند.

اما در این سال و در لبنان، این مناسبت بزرگ ابعادى نو مى ‏یابد و این ناشى از سرشت تعامل تاریخ و جغرافیا در قضایایى است که با حیات عمومى انسان پیوند دارد. پس از فتنه داخلی که ارزش ها را به مسلخ برد، آن هم ارزش هایى که حسین‏(ع) با شهادتش حیاتى دوباره به آنها بخشیده بود، چگونه مى‏توان با آن خاطره بزرگ و مفاهیم برآمده از آن زیست و از آن الهام گرفت؟

در برابر این جنبه منفى، نقطه مثبتى هست که آن نیز خاص لبنان است، هر چند ابعادى جهانى نیز در کنار دارد. امسال سالگرد شهادت حسین‏(ع) در آستانه سالروز میلاد حضرت مسیح‏(ع) صورت مى‏گیرد، روزى که ارزش هاى والاى معنوى، به رغم موانع مادى، به پیش رفت، روزى آکنده از مفهوم صلح و بلکه روز صلح و آشتى.

از سوى دیگر، این دو مناسبت با آغاز سال هجرى و سال میلادى همزمان شده ‏اند. تو گویى آغاز تاریخ جدید لبنان، که سرشار از خون شهیدان است، از تولد صلح، شادمانى و عظمت الهى برآمده است.

چنین حال و هوایى بدبینى را از ما دور مى ‏سازد، هر چند به دلیل ارزش هاى ساقط شده در سرزمین عزیزمان و به دلیل پیکرهاى به خون غلتیده عزیزان بى‏گناهمان و نیز به دلیل تحولات تحریک‏آمیز اخیر در منطقه، که از اختلاف قدرت هاى بزرگ و انفجار جنگ سرد میان آنان در این نقطه خبر مى‏دهد، شدت این بدبینى زیاد باشد.

رویارویى در نبردى نابرابر از لحاظ اسلحه، تجهیزات و سازمان‏دهى، که یکى از آثار آن اختلافات داخلى بوده است، همه سرزمین هاى عربى را فرا مى‏گیرد تا جنگ سرد بتواند به اهداف خود دست یابد.

در آستانه این مناسبت هاى بزرگ، گویا پروردگارِ انسان و فرستنده پیامبران و آیین هاى دینى به گونه‏اى خاص به ما یادآورى مى‏کند که چگونه از عهده این مصیبت ها بر آییم، بر زخم هایمان مرهم نهیم، صفوف خویش را یکپارچه سازیم و در برابر رویدادهاى منطقه موضع بگیریم.

عنایت خداوندى بند بند برنامه کارى ما را ترسیم کرده است: نادیده انگاشتن نقطه نظرات و مواضع خود، غمض عین کردن بر پیامدهاى رویدادهاى اخیر، و حتى چشم ‏پوشى از منافع شخصى و گروهى، تا ارزش ها را دوباره زنده کنیم. تنها ارزش ها هستند که وجود آدمى را شایسته، رشدیافته، و جاودان مى‏سازند. با رویکرد دوباره به ارزش ها مى‏توان شاهد زایش دوباره صلح در جهان و جانِ زمین و آسمان بود.

صلح میعادگاه تاریخى و اجتناب‏ناپذیر مسیحیان و مسلمانان است؛ چه، از لحاظ تاریخى، نزدیکى میان پیروان اسلام و مسیحیت ضرورت یافته است، به ‏ویژه هنگامى که صهیونیسم ظهور یافته و دندان هاى زهرآگین خود را نشان داده و چنگال هاى خود را به سوى سرزمین ما دراز کرده، آن هم نه فقط براى برافروختن آتش اختلافات مذهبى در کشور و منطقه ما، بلکه مى‏خواهد این منطقه را به انبار مهمات و دولت هاى کوچک مذهبى تقسیم کند و نه فقط دین ما و مسیحیت را بلکه سیماى دین والاى خود را که مورد احترام ماست و ما پیامبر راستین آن را مقدس مى‏شماریم مخدوش سازد و میراث مسیحیت و اسلام و تاریخ، تمدن، فرهنگ و ارزش هاى آن دو را بار دیگر به بازى گیرد.

این بار با دفعات پیش تفاوت دارد. اگر بازى صهیونیسم با مواریث ما در دوران هاى گذشته همواره به دست افراد یا نهادها صورت پذیرفته است، این بار بازیگر صحنه دولتى است که همه افراد و نهادها را به خدمت گرفته و همه تجربه‏هاى پیشین را به کار بسته و از گمراهان، که اکثریت مطلق در جهان‏اند، مدد گرفته است.

مناسبت هاى امسال، به ‏ویژه در لبنان، در بردارنده بشارتى الهى و برخواننده آیاتى مبارک است که مسیحیان را نزدیک‏ترین مردم به مسلمانان، و یهودیانِ صهیونیست و مشرکان را دورترین مردم از آنان دانسته است.

آیاتى که از ما می ‏خواهد تا با فداکارى و گذشت امکان زایش صلح، عشق، ارزش ها و همبستگى ملى را فراهم آوریم تا بتوانیم از وطن خویش، جنوب عزیزِ در معرضِ تهدیدِ خویش، و از همه دارایی هاى خود در برابر خطرهاى کمین‏کرده پاسدارى و از برادران خود پشتیبانى کنیم، همان هایى که تنها در پى صلحى عادلانه و شرافتمندانه هستند و به صلح شبهه‏ناک اسرائیلى تن در نمى‏دهند.

در پایان و در این روزهاى دشوار، به برادرانى که در پى آزادى سرزمین هاى اشغالى هستند و به مسأله اصلى و بر حق منطقه [مبارزه با اسرائیل] اهتمام دارند یادآور مى‏شویم که خود را وقف آزادى سرزمین هاى اشغالى و آن مسأله اصلى کنند و هرگز از این آرمان بزرگ غفلت نورزند. ما علایق قلبى، حاصل فکر، تلاش و دعاهاى خیرمان را نثار آنان مى‏کنیم.

برادران، پیش به سوى گذشت، صلح، وفاق ملى، خیزش لبنان و مقاومت در برابر هرآنچه در پى بازداشتن، مخدوش ساختن یا از نفس انداختن آن است.

منبع: یاران صدر
* سایت پاتوق کتاب، فرا رسیدن سال جدید میلادی را به هموطنان مسیحی و همه مسیحیان مومن تبریک می گوید. در این زمینه کتابهای زیر در فروشگاههای دفتر نشر معارف و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است:
- مسیح یهودی و فرجام جهان (مسیحیت سیاسی و اصولگرا در آمریکا)
- آرمگدون [لوح فشرده]
- هدیه مسیح (سیری در زندگی ادواردو آنیلی)
- مسیحیت شناسی تطبیقی
- مدخلی بر تبار شناسی کتاب مقدس
- آشنایی با کتاب مقدس
- بنیادهای سیاسی جنبش صهیونیسم مسیحی و انگاره موعودگرایی
- هزاره گرایی در سنت مسیحی
- مسیحیت شناسی مقایسه ای
- پیشینه تاریخی گفت و گو اسلام و مسیحیت با تأکید بر دیدگاه شیعه و کاتولیک
- صهیونیسم مسیحی
- سیر حکمت و هنر مسیحی؛ از عصر ایمان تا عصر خرد (عصر خرد)
- سیر حکمت و هنر مسیحی؛ از عصر ایمان تا عصر خرد (عصر ایمان)
- مسیحیت
- میراث اسطوره ها (اصولگرایی مسیحی در نیمکره غربی)
- پروتستانتیزم ، پیوریتانها و مسیحیت صهیونیستی