محمدکاظم شمس، مدیر موسسه بوستان کتاب توجه به دیدگاههای جامع را در تدوین آییننامه اطلاعرسانی کتاب در رسانه ملی خواستار شد و گفت: طبقهبندی گروههای گوناگون مخاطبان و تولید برنامههایی متناسب با نیازهای خاص آنان در تعمیق فرهنگ کتاب و توسعه مطالعه تأثیر به سزایی در این اطلاعرسانی خواهد گذاشت.
حجتالاسلام محمدکاظم شمس در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عملکرد صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را در سال جاری پررنگتر و متفاوت از گذشته ارزیابی کرد و اظهار داشت: با توجه به وضعیت محدود توزیع و عرضه کتاب در فروشگاهها، این اقدام میتواند تا حد زیادی در اطلاعرسانی و آگاهی مردم نسبت به آثار ارزشمند و جدید، مفید باشد.
وی با اشاره به رسالت صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به نیازهای جامعه، بیان داشت: این اقدام باید جامعیت ویژهای داشته باشد، بر این اساس باید جامعنگری خاصی در برنامهریزی برای تمامی اقشار در آییننامهای که از سوی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب میشود، صورت گیرد. از آنجایی که فرهنگی دینی نیز یکی از نیازهای جامعه است، اما تنها نیاز محسوب نمیشود، باید به دیگر بخشها نیز توجه شود.
حجتالاسلام شمس در تدوین این آییننامه دستهبندی گروههای گوناگون مخاطبان را خواستار شد و افزود: باید بر اساس نیازهای و خواستههای این گروهها، برنامههای ویژهای ساخته شوند. حتی در برنامههای کودک و نوجوان نیز امکان ارایه برنامههایی برای اطلاعرسانی کتاب و افزایش آگاهیهای آنان نسبت به این بخش از فرهنگ وجود دارد.
وی معرفی و اطلاعرسانی کتاب را در سایه برنامهها و سریالهای تلویزیونی امکانپذیر خواند و یادآور شد: نقد و بررسی تفکرات افرادی را که معتقدیم راه انحرافی رفتهاند، جز وظایف ماست، اگر اعتقاد داریم این کار باید صورت پذیرد، برای این موضوع نیز باید با نگاهی جامع، جایگاهی در نظر گرفته شود.
مدیر موسسه بوستان کتاب درباره نحوه برقراری عدالت در معرفی و اطلاعرسانی کتابها در برابر آثار ناشران گوناگون، عنوان داشت: اگر انتخاب آثار در شرایط مساوی انجام پذیرد، کار خوبی است، اما برگزینندگان آثار باید به مخاطبان و نیازهای خاص آنها در انتخاب اثر و معرفیاش توجه کنند و تمرکز اصلیشان بر آثاری باشد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان بهترین آثار نشر مکتوب معرفی کردهاند. معیار و ملاک اولیه، مفید بودن آثار و پاسخگویی به نیاز گروههای گوناگون مخاطبان است.
وی ارتقاء آثار و فعالیت ناشران را یکی از نتایج اطلاعرسانی از سوی رسانه ملی برشمرد و تصریح کرد: داشتن چنین برنامههایی موجب ارایه نگاهی کلنگر به تولیدکنندگان و برنامهریزان فرهنگی میشود تا در زمینههایی که ضعف یا نقصانی وجود دارد با مشخص شدن نیازهای فرهنگی، برنامهریزیهای تخصصیتر و فعالیتهای گستردهتر انجام دهند.
کارشناس مسایل حوزه کتاب با تأکید بر این که در این برنامهها باید در بخش نقد فعالتر عمل کنیم، گفت: بهتر است در این آییننامه اینگونه تصویب نشود که از تمامی ناشران اثری معرفی شود، زیرا این موضوع ممکن است با ضوابط سازگار نباشد. ناشران باید به این نکته برسند که توجه به نیاز مخاطبان مهمتر از انتشار کتاب است.
وی برنامهسازیهای رسانه ملی را بر اساس آثار ارزشمند، موفق خواند و یادآور شد: آثاری که برای این اطلاعرسانی برگزیده میشوند، بهتر است در قالبهایی که جزء سیاستهای مقبول جامعهاند، باشند. تمامی آثاری که مجوز نشر میگیرند، قابلیت معرفی در رسانه ملی را ندارند، زیرا ممکن است آثاری نتایج سوء نداشته باشند، اما از نظر محتوایی نیز مطلبی برای ارایه به مخاطبان در برنداشته باشند. قالب و شکل بیان محتوای اثر از ویژگیهایی است که باید به آن توجه کرد.
حجتالاسلام شمس خواستار داشتن دیدگاههای جامعی در تصویب مفاد این آییننامه شد و اظهار داشت: تبلیغات غیر مستقیم، معرفیهای موضوعی، برگزاری نشستهای نقد به ویژه درباره آثار تخصصی با حضور کارشناسان و متخصصان(به تناسب شرایط و زمانبندیهای خاص تولید برنامه) معرفی آثار ارزشمند، ساختن برنامههایی در معرفی جشنوارههای گوناگون نظیر کتاب فصل و کتاب سال و حتی نقد و بررسی آثار برگزیده برای ارتقاء حوزه تألیفات کتاب، از جمله مواردیاند که در تدوین این آییننامه توجهات خاصی را میطلبند.
وی تنها ارایه گزارشهای خبری در زمینه وقایع و رخدادهای بزرگ حوزه کتاب را کافی ندانست و متذکر شد: ساختن این برنامهها باید منشأ خلق آثار باشند. در این زمینه برنامهسازان و اصحاب رسانه ملی باید دستاندرکاران کتاب سال و ... را با حضور کارشناسان به نقد و بررسی وا دارند.
مدیر موسسه بوستان کتاب گفت: باید هنجارها و ضوابط تدوین کتاب را رعایت کنند و در این حضور سهمی داشته باشند. باید تدابیری اندیشیده شود تا برخی از آثاری که با دیدگاههای مختلفی تألیف شدهاند و ممکن است مورد قبول همه نباشد( و در عین حال از خط قرمزها نیز عبور نکرده باشند) با حجم کم، اما حداقل چندبار در سال معرفی شوند.
کارشناس تألیفات حوزه دین و اندیشه در پایان یادآور شد: نباید این آییننامه به جریانهای فکری خاص و مسایل دینی محدود شود، حتی در زمانهایی کوتاه باید به عامبودن خود توجه داشته باشد.
معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، براساس آیین نامه اجرایی حمایت از نشر، مصوبه هیات وزیران با نگاه ویژه به موضوع اطلاع رسانی و تبلیغات در رسانه، در حال تدوین آییننامه اطلاع رسانی و تبلیغات کتاب در رسانه هاست. تدوین این آییننامه، فرصتی مناسب را برای ناشران سراسر کشور فراهم میکند تا نسبت به معرفی و ارایه کتابهای خود به مخاطبان اقدام کنند.