کتاب «زندگی در آیینه اعتدال» نوشته مجتبی فرجی از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد. نویسنده در این اثر کوشیده است اهمیت جایگاه «اعتدال» در زندگی را تبیین کند و بازتابهای زندگی متعادل و نیز نامتعادل را بنمایاند.
قرآن، امت اسلامی را «امت وسط» نامیده است و بهترین امور آن است که به اعتدال باشد. رعایت اعتدال و میانهروی در همه جوانب زندگی امری پسندیده است و در روایات اسلامی نیز به آن توصیه شده و تنها فرد جاهل و نادان است که افراط میکند یا تفریط.
نویسنده این اثر در بخش «خاتمه» کتاب مینویسد: «نمونه این مطلب را میشود در همین آزادی افراطی عقیده، در شرق و غرب مخصوصا در اروپا مشاهده نمود. در واقع هنگامی که این جهت علتیابی میشود و ملاحظه میشود که اینگونه اعمال نتیجه قسمتی از آن عکسالعمل جریان و مسائل بسیار شدید و تندی بود که در اروپا حکمفرما بوده است، مسائلی از قبیل جریان تفتیش عقاید، تجسس و جستوجو از طرف کلیسا، بهگونهای که اگر بر خلاف نظر کلیسا نظری ابراز میشد به شدت و به بدترین صورت سرکوب میشد، حتی اگر آن فکر و نظر علمی و منطقی و فلسفی و انظاری که از این قبیل هم بود، فورا آن را یک جرم بزرگ میدانستند و به جرم مخالفت با نظام و حکومت به دادگاه کشیده میشدند و شدیدترین مجازاتها را از نوع زنده زنده سوزاندن و اعمالی از این قبیل درباره آنها به کار میبردند، که نتیجه این ارعابها و وحشتها این شد که بعد از آنکه تا حدودی آن ارعاب و وحشت از بین رفت، دیگر از آن به بعد هرجا اسم دین و مذهب در میان میآمد، ابراز میشد که مردم در هر نوع عقیده و نظری و در هرکار و فعالیتی، ولو بیبندوباری و مانند آن، آزادند؛ چرا که از مذهب کلیسایی؛ جز شر و ظلم و زور و بدبختی چیز دیگری ندیده بودند.
تجربه نشان داده است که کارسازترین وسیله برای از بین بردن یک آیین و مذهب، مبارزه منفی است، به این نحو که شخص یا اشخاصی وارد مذهب و آیینی شده و مدتی با آن آیین و طرفداران آن دین همراه شده و حتی داغتر و آتشیتر ازآنها رفتار کنند تا اینکه اعتماد آنها را به خود جلب نمایند، آنگاه اندکاندک خرافات و چیزهای بیریشهای را به نام دین و آیین به آن مذهب وارد کنند، خرافاتی که به تدریج مورد عمل و اعتقاد مردم آن مذهب هم قرار گیرد؛ سپس این اشخاص بعد از آن که در این کار خود موفق شدند و مسائل اساسی و بیاساس را در هم آمیختند، شروع کنند یکییکی آن عقاید بیاساس را زیر سوال ببرند و در این صورت مسلم خواهد بود که جواب قانعکنندهای وجود نخواهد داشت که رفع شبهه کند، زیرا که اصل قضیه، مطلبی بیاساس بوده است و اگر هم کسی بخواهد دفاع کند در واقع کار عبث و بیهودهای را انجام داده است، زیرا دفاع از هیچ و پوچی کرده است که دیگران طراح آن بودهاند و در گوهر آن مذهب نبوده است.»
مولای متقیان امیر مومنان(ع) از جمله نامههایی که به معاویه مینویسد؛ علت انحطاط جامعه اسلامی را اینطور به معاویه گوشزد میفرمایند: «گروه بسیاری را به هلاکت انداختی، با گمراهی و ضلالت خود! آنها را فریب دادی و در امواج فتنه و فساد انداختی، همان فتنه و فسادی که تاریکیهایش فراگیر است و امواج شبهاتش همه آنها را در کام خود فرو برده و همین سبب شد که آنها از حق بازگردند و به جاهلیت و دوران گذشته و قهقرا رو آوردند ... و این بدان سبب بود که تو آنها را به کار صعب و پر مشقت واداشتی و از حد اعتدال و میانهروی و صراط مستقیم خارج کردی.»
این در حالی است که دین اسلام، دینی همه جانبه است، نه این که منحصر در یک بعد خاص باشد، همانگونه که قبلا به آن اشاره شد، لذا پروردگار حکیم میفرماید: «نیکوکاری به این نیست که به طرف مشرق و یا مغرب رو کنید، بلکه نیکوکار کسی است که به خداوند و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیمبران ایمان بیاورد و ثروت خود را در راه دوستی پروردگار به خویشاوندان و یتیمان و فقیران و در راه ماندگان و گدایان و آزاد کردن بندگان صرف کند و نماز را بر پا کند و زکات مالش را بدهد و با هر که عهد بسته، به عهدش وفا کند و در کارزار و سختیها و در هنگام رنج و گرفتاری، صبور و شکیبا باشد و کسانی که به این اوصاف آراستهاند، حقیقتا از راستگویان و پرهیزکاران هستند.(بقره، آیه 177)»
رسول گرامی اسلام(ص) نیز میفرماید: «آگاه باشید هر عبادتی را جوش و خروشی است که سرانجام فروکش میکند، پس هرکس جوش و خروش عبادتش به سنت آرام گیرد هدایت شده و هرکه با سنت من مخالفت ورزد، گمراه شده است و عملش بر باد رفته است. بدانید که من نماز میخوانم، میخوابم، روزه میگیرم، افطار میکنم، میخندم و گریه میکنم. پس هرکس به روش و سنت من پشت کند از من نیست.»
نویسنده این اثر در مقدمه کتاب مینویسد: «نقش موثر و ارزش و اهمیت فوقالعادهای که رعایت کردن اعتدال و میانهروی نسبت به ساختار یک زندگی و اجتماع سالم داراست سبب و انگیزه شد که جملاتی چند راجع به مقام این فریضه الهی، آن هم بیشتر از زبان آیات و روایات و بزرگان اهل فن، نوشته شود و در این راستا مطالبی در دو دفتر جمعآوری شد: دفتر اول که فعلا از نظر گرامیتان میگذرد، به اختصار، دربردارنده سه فصل و یک خاتمه است و دفتر دوم، که شامل بحث مفصل هر یک از این فصلها و زیر مجموعههای آنها و حکایات هرکدام است، به فرصتی دیگر موکول شد.
به امید اینکه پروردگار خبیر و حکیم، نظر لطف خود را شامل تمام بندگانش و از جمله حقیر بفرماید و همه ما را مشمول بارقهای از آن انوار تابناک ربوبی قرار دهد و برای رسیدن به اهداف عالی انسانی، دستگیری و ارشاد و هدایت نماید، که اگر ارشاد پروردگار عالم نباشد و نظر لطف و رحمتش از بندهای سلب شود، حرکت و کوشش و تلاش او نه تنها بیهوده خواهد بود بلکه موجب هلاکت و نابودی او نیز خواهد شد. از اینرو در همه امور به او توکل میکنیم و نیز هم از او مدد میجوییم، چرا که همانا اوست بهترین کسی که میشود به او توکل کرد و از او در تمام امور زندگی کمک طلبید.»
«تعریف و اهمیت تعادل»، «بازتابهای تعادل و عدم تعادل» و «اعتدال در امور زندگی» عناوین سهگانه فصول این کتابند. همچنین در انتهای این اثر، خاتمهای برای نتیجهگیری کلی و تکمیلی بحث نیز درج شده است.
کتابهای قرآن کریم، نهجالبلاغه، بحارالانوار، تفسیر قمی، تهذیبالاحکام، خصال، درالمنثور، دعائمالاسلام، روحالمعانی، سنن ابنماجه، شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، غررالحکم و دررالکلم، فردوسالاخبار، فرهنگ لاروس، قصصالانبیاء، اصول کافی، کنزلالعمال فی سننالاقوال والافعال، لسانالعرب، مجمعالبحرین، محاسن، مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل، مصباحالمتهجد، المواعظالعددیه، المیزان، نوادر و وسائلالشیعه از منابع و مآخذ نویسنده در تدوین این اثرند.
چاپ دوم کتاب «زندگی در آیینه اعتدال» در شمارگان 1200 نسخه، 148 صفحه و بهای 25000 ریال راهی بازار نشر شد.