شنیدن عنوان «مرکز نشر معارف اسلامی در جهان» آشنایی با تعامل علمی این مرکز با بسیاری از افراد در اکثر نقاط دنیا، خواندن نامههایی از زندانیان آمریکا گرفته ...
تا اندیشمندان اروپایی درباره آثار این مرکز، تقاضای واتیکان از این مرکز برای ارسال آثار، ترجمه آثار به اکثر زبانهای رایج و بسیاری مطالب دیگر به طور ناخودآگاه ذهنها را به سوی ساختمانی عریض و طویل با تعداد زیادی کارمند میبرد، اما حقیقت امر در «مرکز نشر معارف اسلامی در جهان» که به همت آیتالله سید مجتبی موسوی لاری تاسیس شده به گونه دیگری است.
سایت «مرکز خبر حوزه» برای آشنایی با گوشهای از فعالیتهای این مرکز پرسابقه و پرآوازه که در خارج کشور معروفتر از داخل است با حجتالاسلام موسویلاری فرزند موسس محترم این مرکز گفتوگو کرده است که در ذیل میآید:
-(س) قبل از هر چیز اشاره مختصری به زندگی و سیر علمی آیتالله سید مجتبی موسویلاری رییس مرکز نشر معارف اسلامی در جهان بفرمایید.
- ایشان در سال 1314 در شهر لار متولد شده و در بیت روحانیت و فقاهت رشد کرده است.
پدر ایشان آیتالله سید علیاصغر موسویلاری یکی از بزرگان خطه فارس به شمار میرود که خدمات شایان آن مرحوم در منطقه چه از نظر فرهنگی و چه از نظر خدمات عامه همچنان زبانزد خاص و عام است. جد بزرگوار ایشان آیتالله سید عبدالحسین موسویلاری نیز از علمای نجف و شاگرد میرزای شیرازی بوده است که به تقاضای مردم لارستان فارس به آن منطقه عزیمت میکند. پدر ما پس از طی تحصیلات مقدماتی در شهر لار در سال 1332 به قم عزیمت میکند و پس از دروس سطح و خارج نزد مراجع و اساتید بزرگوار به مدارج عالی حوزه نائل میشود. ایشان از سال 1341 با نوشتن سلسله مقالاتی در خصوص اخلاق اسلامی در مجله مکتب اسلام رسماً پا به عرصه نگارش گذاشت و همچنان به تحقیق در زمینه علوم و معارف اسلامی اشتغال دارد.
-(س) انگیزه اولیه ایشان برای راهاندازی مرکزی برای نشر معارف اسلامی در جهان چه بود؟
- ایشان در سال 1341 برای معالجه، سفری به انگلستان و آلمان داشته است، اما علیرغم وضعیت مزاجی و همانجا روحیه تحقیق را از دست نداده و با تعدادی از شخصیت های علمی و دانشگاهی آن دیار دیدار داشته است که اتفاقات پیش آمده پس از بازگشت به ایران موجب راهاندازی مرکز نشر معارف اسلامی در جهان شد.
-(س) چه اتفاقاتی ؟
- پدرم پس از بازگشت به ایران، مجموعه دستاورد سفر خود را در قالب اثر تالیفی«اسلام و سیمای تمدن غرب» ارایه میکند که این اثر مورد توجه مترجم فرهیخته مرحوم فرانسیس گوردین در انگلستان قرار میگیرد و او شخصاً پیشنهاد ترجمه این کتاب به انگلیسی را میدهد و لذا برای نخستین بار این کتاب به زبان انگلیسی ترجمه و سه بار در انگلستان و سه بار در آمریکا به چاپ میرسد و نشانی مولف برای مکاتبه و تبادل افکار محققان پشت کتاب درج میشود و همین مکاتبات اولیه به عنوان نقطه عطفی برای پیدایش این مرکز بود. به طوری که وقتی حجم مکاتبات بالا رفت و تبادل فکری ادامه یافت، به این فکر افتاد تا مرکز را تاسیس و شریعت الهی و اندیشه اسلامی را با ترجمه آثار به زبان روز به دنیا معرفی نماید.
-(س) مرکز نشر معارف اسلامی در جهان در چه سالی راهاندازی شد؟
- سال 1355
-(س) در آن مقطع زمانی تا چه اندازه به گسترش معارف الهی در سراسر جهان توجه میشد؟
- نکته قابل توجه این است که این مرکز در زمانی راهاندازی شده که موسسات کمی در این زمینه مشغول به فعالیت بودند.
-(س) واکنش جامعه انگلیسی به ترجمه کتاب «اسلام و سیمای تمدن غرب» چه بود؟
-ترجمه انگلیسی این اثر مورد توجه جدی قرار گرفت به طوری که رادیوی رسمی انگلستان مصاحبهای را با مترجم آن ترتیب و موضوع این کتاب را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. مطبوعات وقت انگلستان هم مطالب، مقالات و تحلیلهایی را ارایه دادند.
-(س) در مجموع، این کتاب به چه زبانهایی ترجمه شده است؟
- به 16 زبان
-(س) درباره دیگر ترجمهها و واکنش غربیها به این اثر توضیحات اجمالی ارایه بفرمایید؟
- یکی از رهبران حزب سوسیالدموکرات آلمان پس از ترجمه و انتشار این کتاب به زبان آلمانی نامهای نوشت که: «با مطالعه این کتاب دیدگاهم نسبت به اسلام دگرگون شد و تاثیر عمیقی در من گذاشت.»همچنین گروهی از اندیشمندان ایتالیایی در سال 1380 برای بازدید از مرکز به ایران آمده بودند و اظهار داشتند که تعدادی از شهروندان ایتالیایی به واسطه مقالات اتخاذ شده از این کتاب به اسلام گرویدهاند.
-(س) این مقالات در ایتالیا منتشر میشد؟
- بله، در سال 1375 یک ایتالیایی مباحث کتاب« اسلام و سیمای تمدن غرب» را به صورت سلسله مقالات به زبان ایتالیای در یکی از نشریات این کشور به چاپ رساند و پس از اتمام، مدیر این نشریه متقبل شد تا با هزینه شخصی، کتاب را به زبان ایتالیایی چاپ و منتشر کند.
-(س) آیا این اثر به زبان کشورهای آسیایی نیز ترجمه شده است؟
- بله، اتفاقاً با فروپاشی شوروی و خروج مردم از زندان عقیدتی که شوری ایجاد کرده بود، آثار ایشان جزو اولین کتابهایی بود که به دست جوانها در کشورهای تجزیه شده میرسید.
وقتی این کتاب در جمهوری آذربایجان منتشر شد، دانشگاه باکو به واسطه سطح عالی محتوای کتاب اسلام و سیمای تمدن غرب، دکترای افتخاری به مولف آن اهدا و ارسال کرد.
-(س) در خصوص کتاب «مبانی اعتقادات در اسلام» توضیح بفرمایید؟
- این کتاب در چهار جلد تالیف شده است. در آغاز به صورت سلسله مقالات در مجله سروش به چاپ میرسید و سپس، به صورت کتاب درآمد و به چاپ رسید.
-(س) چه محتوا و مفاهیمی در این 4 جلد آمده است؟
- جلد نخست مربوط به مباحث توحید و عدل است. در جلد دوم به موضوع نبوت پرداخته شده است، جلد سوم موضوع معاد را مورد بحث داده و مباحث امامت در جلد چهارم آمده است.
این چهار جلد کتاب بدون اغراق از بیانی شیوا، روزآمد و مستدل برخوردار است و شاهد براین مدعا، مترجمینی هستند که با اشتیاق به ترجمه این اثر روی آوردهاند.
-(س) از ترجمه این کتاب و واکنش خوانندگان بگویید؟
- مترجم انگلیسی این کتاب از اساتید دانشگاه برکلی آمریکاست. وی شخصا کتاب را دیده، توجهش جلب شده و برای ترجمه آن اقدام کرده است. چندی پیش سفری به ایران داشت.من از او پرسیدم چرا بین کتابهای مختلفی که در زمینه اعتقادات نوشته شده، به این کتاب توجه کرده است و از انگیزه او برای ترجمه این کتاب پرسیدم که پاسخ داد:« مطالب و محتوای این کتاب به صورت مستدل و منطقی ارایه شده و این امر در دنیای غرب، جاذبه خاصی دارد. در نتیجه همین انگیزه مهم، توجه مرا جلب کرد و آن را در مدت 8 سال ترجمه کردم.»
درباره واکنش خوانندگان این کتاب هم باید عرض کنم نامههایی که در این باره فرستاده شده است به روشنی ما را متوجه تاثیرگذاری آن میکند.
-(س) کتاب «بررسی مشکلات اخلاقی و روانی» نیز ار آثار برگزیده آیتالله سید مجتبی موسویلاری به شمار میرود. درباره این اثر و ترجمههای آن توضیح دهید؟
- این کتاب از اولین آثار تالیفی ایشان است که در سال 1341 تالیف شده و به یازده زبان زنده دنیا ترجمه شده است.
-(س) تاثیر این کتاب در کشورهای مختلف چگونه بوده است؟
- قبل از پاسخ مستقیم به این سئوال عرض میکنم که مرکز نشر معارف اسلامی در جهان برای اطلاعرسانی عموم کسانی که می خواهند از فعالیت مرکز اطلاع یابند، کتاب نگرشی کوتاه بر عملکرد 22 ساله مرکز را در سال 1377 منتشر کرد و در آن گلچینی از نامهها و واکنشها به فعالیتها و آثار مرکز آمده است اما به طور خاص برای موردی که اشاره کردید به یکی از نامهها اشاره میکنم که یکی از مطالعهکنندگان کتاب « بررسی مشکلات اخلاقی و روانی» نوشته بود:
« حدود 9 ماه در بیمارستان بستری و دچار اضطراب روحی شده بودم. دکترها اکثر داروهایی را که می توانست در من افاقه کند ، تجویز کرده بودند اما متاسفانه تاثیری نداشت. تا اینکه یکی از دوستان دانشجو ترجمه انگلیسی کتاب « بررسی مشکلات اخلاقی و روانی» را به من داد تا مطالعه کنم. این کتاب به قدری در من آرامش روحی ایجاد کرد که بدون نیاز به آن داروها، اضطراب روحی ام برطرف شد و به سلامت روحی دست یافتم.»
همچنین تعدادی از دوستان برای تبلیغ به زندانهای یکی از کشورهای آفریقایی رفته و ترجمه این کتاب را نیز برده بودند که پلیس آن کشور پس از مشاهده تاثیر بالای این کتاب، طی نامهای ضمن تشکر خواستار ارسال نسخههای زیادی از این کتاب شده بود.
-(س) کتاب «رسالت اخلاق» در تکامل انسان نیز از آثار آیت الله سید مجتبی موسویلاری است. این اثر چه تفاوتی با کتاب «بررسی مشکلات اخلاقی و روانی» دارد؟
- مطالب در کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی به اختصار آمده است، اما در این کتاب، مباحث اخلاقی به صورت گسترده، تفصیلی و علمیترجمه و با استدلالهای وسیعتری آمده است.
-(س) آیا در مرکز نشر معارف اسلامی در جهان تنها به ترجمه و ارسال آثاری که اشاره شد اقدام می شود؟
- خیر، از فعالیتهای اساسی این مرکز ترجمه قرآن ، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه به زبانهای مختلف است و با مراجعه به نامههایی که در بایگانی این مرکز وجود دارد، میتوان به اهمیت و گستره کار پی برد.
بد نیست این مطلب را هم عرض کنم که ترجمه کتاب صحیفه سجادیه برای یکی از شخصیتها در آلمان فرستاده شد و او در نامهای به این مرکز اشاره کرده بود که:« یک کاردینال مسیحی که از بستگان او بوده در منزلش این کتاب را میبیند و وقتی مطالعه آن را آغاز میکند، غرق در مباحث و معارف عالی آن می شود و درخواست یک نسخه برای خود می کند و آن کشیش مسیحی تصریح می کند که مطالب این کتاب پر جاذبه است و مشابه این مضامین را در مسیحیت سراغ نداریم.»
اتفاقا این مطلب به واتیکان منتقل می شود و پس از آن واتیکان طی نامهای به مرکز نشر معارف اسلامی در جهان تقاضای ارسال صحیفه سجادیه می کند.
-(س) آثار مورد نظر در این مرکز به چه زبانهایی ترجمه می شود؟
این مرکز تنها به زبانهای رایج و فراگیر اکتفا نکرده و آثاری را به زبانهای محلی و منطقهای نیز ترجمه کرده است. انگلیسی، فرانسه، اسپانیولی، اردو، ایتالیایی، تاجیکی، مالایو، تایی، تامیلی، لهستانی و لهجههای محلی و منطقهای از جمله زبانهایی است که مرکز تا کنون به آنها اهتمام داشته است.
-(س) سطح کیفی ترجمهها چگونه است؟
- سعی شده است از مترجمین خوب و قوی برای ترجمه آثار استفاده شود. غالبا مترجمین این مرکز از متخصصین و کسانی هستند که مسلط به آن زبان می باشند و خودشان به آن زبان تکلم می کنند زیرا اگر ترجمه توسط فارسی زبانها انجام بگیرد، دچار نواقص در ترجمه می شویم و حتی در ترجمه به زبانهای محلی و منطقهای نیز اینگونه عمل شده است و وسواس خاصی در ترجمه آثار داشتهایم تا فرهنگ غنی اسلام به زبان شیوا، روزآمد و مستدل ارائه شود.
-(س) ارتباط علاقهمندان با مرکز نشر معارف اسلامی در جهان چگونه انجام می گیرد؟
- ارتباطات از دو طریق پست معمولی و پست الکترونیک انجام می گیرد و پایگاه اینترنتی www.musavilari.org به منظور ارتباطات الکترونیکی با سراسر جهان راهاندازی شده است.
-(س) آیا آماری از ارسال نامهها به مرکز دارید؟
- در هفته بین 130 تا 170 نامه به زبانهای مختلف به این مرکز می رسد.
-(س) برنامه مرکز برای پاسخگویی به نامهها چگونه است؟
- پس از دریافت از حیث زبان تفکیک می شوند، سپس به دست مترجمین سپرده می شود و مترجمین، خلاصهای از نامهها را ضمیمه کرده و به دست حاج آقا می رسد.
ایشان با توجه به سطح معلومات شخصی، دستور ارسال کتابهای مورد نظر را می دهد و بعضا پاسخ به سوالاتی را که در نامه مطرح شده می نویسد.
-(س) هزینه فعالیتهای مرکز از کجا تامین می شود؟
- آثار درخواستی به صورت اهدایی ارسال می شود و تمامی هزینهها از چاپ آثار تا ارسال مبتنی برکمکهای مردمی است و هیچگونه هزینه دولتی در اینجا صرف نمی شود.
-(س) به عنوان آخرین سوال بفرمایید که به نظر شما علت توفیقات مرکز نشر معارف اسلامی در جهان چیست؟
- اخلاص و عقیده حاج آقا نسبت به نشر معارف الهی تاثیر بالایی در گسترش کار داشته است. مناسب و به روز بودن آثار، توجه به نیازهای جامعه امروزی، سرعت عمل در توزیع و رساندن کتب به دست علاقهمندان و داشتن ارتباط با مخاطبان پس از ارسال آثار نیز از جمله عوامل موفقیت این مرکز به شمار می رود.
منبع: ایکنا