محمدرضا سرشار با بیان اینکه متأسفانه نویسندگانی که میخواهند درباره انقلاب داستان و رمان بنویسند اطلاعات کافی در این باره ندارند، گفت: باید شخصیتی به عنوان شخصیت اصلی رمان انتخاب شود که اهل اندیشه باشد چون این انقلاب، یک انقلاب فرهنگی بود و براساس یک سری مسائل فلسفی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و .... شکل گرفت.
به گزارش خبرنگار فارس، محمدرضا سرشار در حاشیه جلسات نقد حوزه هنری تهران، درباره مختصات رماننویسی انقلابی، گفت: متأسفانه نویسندگانی که میخواهند درباره انقلاب داستان و رمان بنویسند اطلاعات کافی در این باره ندارند. اگر رمان واقعی انقلاب بخواهد نوشته شود چندین شرط دارد: اول این که باید شخصیتی به عنوان شخصیت اصلی رمان انتخاب شود که اهل اندیشه باشد چون این انقلاب، یک انقلاب فرهنگی بود و براساس یک سری مسائل فلسفی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و .... شکل گرفت، اصلا حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب یک فرد فرهنگی بود و در واقع یک انقلاب اعتقادی برپا کرد؛ آن وقت ما در رمانی که عنوان انقلابی به آن میدهند چنین مسائلی را مشاهده نمیکنیم.
وی افزود: یک بچه تا سیکل خوانده با یک پدر و مادر بیسواد و جنوب شهری که اصلاً فعالیت سیاسی هم ندارند نمیتواند قهرمان یک رمان انقلابی باشد. در واقع این انتخاب غلط است.
سرشار در ادامه افزود: قبل از انقلاب جنبشهای سیاسی، فلسفی، تاریخی و ... رخ داده است و همه اینها اتفاق افتاد تا رسید به پیروزی انقلاب اسلامی. گروههای مارکسیست بعد از مشروطه یک جریان قوی و مطرح بودهاند و هم اکنون نیز بقایای آن وجود دارد. مارکسیسم در دنیا مرده آن وقت ما این جا مارکسیست داریم که معتقد به خیانت گورباچف و اشتباه شوروی هستند. فدائیان اسلام نیز اولین گروهی هستند که با محتوای شیعی علیه پهلوی قیام کردند و هیأتهای مؤتلفه در ادامه این جریان هستند. مجاهدین خلق، جبهه ملی، نهضت آزاد و ... از جمله جریانهایی هستند که در این کشور وجود داشته و نویسنده باید برای نگارش یک رمان انقلابی از این مسائل آگاهی بالایی داشته باشد تا بتواند یک رمان مقیاس عظمت انقلاب اسلامی بنویسند.
سرشار گفت: اگر کسی با این شرایط آشنا نباشد یک قهرمانی در حد سیکل انتخاب میکند تا زحمت خودش را کم کند؛ همان قدر بفهمد و همان قدر هم بنویسد. آن وقت در این کتاب انقلاب باورپذیر و توجیه شدنی نیست، این میشود که در رمانی مثل «اسماعیل» فضا برای انقلاب به وجود نمیآید.
عضو هیأت علمی و رئیس شورای گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه گفت: ما در این انقلاب نزدیک 150 هزار شهید دادیم و این باید در رمانهای منتشر شده پیرامون انقلاب نمود و جلوه عینی داشته باشد اگر چنین نباشد مردم این گونه رمانها را باور نخواهند کرد.
نویسنده کتاب «داش آکل،حواشی و تبعات» همچنین خاطر نشان کرد: روسها هم راجع به انقلاب خود کتاب نوشتند. کتاب «گذر از رنجها»ی آلکسی تولستوی که سه جلد قطور است نویسنده قهرمان اصلی داستان را یک روشنفکر و فرد با آگاه قرار داده است و این درباره پائینترین شخصیت داستان نیز صادق است. قدم اول در انتخاب رمان انقلاب انتخاب شخصیت اصلی رمان است که باید یک فرد کامل و با آگاه باشد.
دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی درباره برخی از نویسندگان نیز گفت: متأسفانه خیلی از نویسندگان ما مطالب علمی داستاننویسی را نمیدانند و جالب است که نمیدانند که مطلبی را بلد نیستند.
وی با ذکر خاطرهای گفت: یادم میآید در اوایل انقلاب در حوزه هنری کلاس سادهنویسی تدریس میکردم و بسیاری از دوستان داستاننویس و مدیران حوزه میآمدند بر سر این کلاس و یاد میگرفتند الان این تواضع از بین رفته است ما نه کتابهای یکدیگر را میخوانم نه سر کلاس همدیگر میرویم نه به نقدهای یکدیگر توجه میکنیم.
سرشار در ادامه افزود: عدهای از نویسندگان تازهکار که هنوز کتاب مستقلی هم ندارند به بسیاری از مبانی نقدنویسی و داستاننویسی آشنایی دارند. بیسوادی تئوریک در داستاننویسان چه مذهبی و غیر مذهبی خیلی زیاد است. یعنی نویسندگان ما هم مهارت علمی رشته خودشان را نمیدانند هم اطلاعات جانبی را که باید داشته باشند ندارند. یکی از ویژگیهای رمانهای مطرح غربی درونمایه و اندیشه مطرح شده در آن است. شما هر اثری را که حتی امروز در غرب مطرح میشود اگر ببینی از لحاظ ساختاری دارای مشکلات اساسی است ولی چرا آنها را مطرح میکنند؟ چون یک حرف اساسی مطرح در غرب را زده است اگر این حرف را به فلسفههای عظیم شرقی عرضه کنند ممکن است بگویند خیلی بیش پا افتاده است ولی برای آنها حرف خیلی بزرگی است. رمان کوری را در 600 صفحه مینویسد و خواننده میگوید حرف آن این است امروز دیده بصیرت انسان کور شده است. همه این را میدانند اما وی در قالب دراماتیک ملموس کرده است.بسیاری از کتابهایی که نوبل میگیرند به خاطر درون مایهای است که به کار میگیرند.
از این نویسنده کتابهای زیر در فروشگاههای دفتر نشر معارفو سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است:
آنک آن یتیم نظر کرده
راز شهرت صادق هدایت
پشت دیوار شب (مجموعه داستان)