صالحی: بحران کتاب نخوانی کم خطرتر از بحران آب نیست/ انتشار بیش از یک میلیون عنوان کتاب طی ۴ دهه انقلاب

به گزارش پاتوق کتاب فردا به نقل از خبرگزاری تسنیم، سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ساعاتی پیش بدون حضور رئیس جمهور در سالن چهل سرای مصلی امام خمینی(ره) افتتاح شد. این نمایشگاه از فردا به مدت 10 روز پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.

در این مراسم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ صربستان، مشاور رئیس جمهور ایتالیا، مشاور وزیر تونس، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت ارشاد و جمعی از ناشران حضور داشتند.

صالحی در سخنانی با خوش آمدگویی به وزرای کشورهای مختلف دلیل غیبت رئیس جمهور در این مراسم را این چنین عنوان کرد: به نیابت رئیس جمهور سلام و عذر ایشان را منتقل می کنم. رئیس جمهور دغدغه های فرهنگی داشته و دارند. همین چند ماه پیش ما در مراسم کتاب سال در حضورش بودیم و امروز تا آخرین ساعات این برنامه وجود داشت که حضور داشته باشد اما پاره ای از اتفاقات بین المللی و داخلی که نیاز به تصمیمات عاجل را فراهم می کرد و تعطیلی نیمه شعبان و آخر هفته و سفر استانی که به خراسان در هفته آینده خواهد داشت تراکم کاری بالایی را برای وی رقم زده بود که موجب شد در مراسم حضور نداشته باشند.

وی با اشاره به کتاب و کتابخوانی گفت: بی تردید مسئله کتاب را تنها به عنوان یک ظرفیت رسانه ای و امری که در حقیقت قالب فرهنگی است نمی توان دید. کتاب از زوایای مختلف به عنوان پایه و مادر فرهنگ محسوب می شود. هم از این جهت که حلقه ارتباط همه اجزای یک ملت به کتاب متصل می شود و هم اینکه بر مبنای ریشه فرهنگ میوه می دهد هیچ حوزه ای نیست که از کتاب ارتزاق نکند. بنابراین نمایشگاه کتاب تهران نمایشگاه همه ملت است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: کتاب مبدأ خیزش ها و جنبش های تمدنی است. هر ملتی اگر می خواهد جهش را در خود آغاز کند با کتاب باید همراه باشد کتاب ها بعثت های بزرگی را آفریدند و بزرگترین بعثت آسمانی که همان بعثت نبوی است با کتاب آغاز شد ما ملت ها با کتاب با هم مبادله فرهنگی و تمدنی می کنیم امروز در دنیا ایران را با شاهنامه مثنوی و دیوان حافظ می شناسند.

صالحی کتاب را سرمایه ماندگار ملت ها از جمله ملت ایران دانست و گفت: معادن تمام می شوند نفت تمام می شود اما کتاب می ماند. از این رو کتاب و نشر را به عنوان حلقه و ماده اصلی تمدنی و ملی یک جامعه باید دانست.

وی با اشاره به چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: انقلاب اسلامی در چهل سال گذشته گام های بسیاری را پیموده است از سال 57 تا 96 حدود یک میلیون و 230 هزار عنوان کتاب چاپ شده که 667 هزارعنوان آن چاپ اول بوده است از این تعداد 960 هزار کتاب تألیفی و 272 هزار عنوان ترجمه بوده است. ایران در 40 سال گذشته جریان پرشتاب فرهنگ و تولید علم را طی کرده است. در این قلمرو موضوع قابل توجه این است که تنوع موضوعی بسیار است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به کتاب های منتشره در 40 سال گذشته گفت: رقم نخست کتاب ها در حوزه ادبیات است. شعر، رمان و نمایشنامه است در این حوزه 145 هزار عنوان چاپ اول است و این نشان می دهد که ایران همچنان کشور شعر، قصه و داستان است. مردم ما با شعر زنده اند و با داستان زندگی خود را برای دیگران روایت می کنند. در حوزه کودک و نوجوان نیز ظرفیت قابل توجه است 175 هزار عنوان کتاب کودک و نوجوان در 40 سال گذشته منتشر شده است.

صالحی با اشاره به رشد بخش خصوصی در حوزه نشر نیز گفت: بخش خصوصی نشر ایران در این 40 سال فعالتر شده است امروز وقتی به ناشران سال 96 نگاه می کنیم، می بینیم آنهایی که بین 300 تا 1000 عنوان کتاب چاپ کرده اند همه خصوصی اند و نشر خصوصی ما بسیار پرتکاپو است. در حوزه کودک هم در میان ناشرانی که 230 عنوان کتاب به بالا چاپ کرده اند 8 ناشر خصوصی دیده می شود. بنابراین باید گفت جریان نشر خصوصی در ایران رو به فعالیت متزاید ، متکامل و متأثر است و این چیزی است که می تواند نشر ایران را پایدار نگه دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم افزایش سرانه مطالعه گفت: سرانه مصرف کتابخوانی در ایران باید ارتقا یابد و این فقط در حوزه نشر نیست. بلکه همتی باید در میان حاکمیت، دولت و ملت وجود داشته باشد تا سرانه مطالعه ارتقا یابد. امروز کتابخوانی درمعرض رقابت با سایر رسانه های پرهیاهو، آمزوش و پرورش نظام آموزش عالی صداوسیما و رسانه های دیگر باید یک عزم جدی داشته باشند تا سرانه مطالعه را ارتقا داد. اگر بحران آب را درک می کنیم باید بحران کتاب خوانی و مصرف کتاب را نیز جدی بدانیم چرا که این بحران کم خطرناکتر از بحران آب نیست. باید این بحران را درک کنیم و برای آن ستاد تشکیل داده و برنامه ریزی کنیم. ما در وزارت ارشاد اقداماتی انجام داده ایم اما به عزم ملی نیاز است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اقتصاد نشر گفت: مایه مباهات است که بخش خصوصی ما میراث دار حوزه نشر شده است. اینکه رانت دولتی کمتر می شود مایه خوشحالی است اما بخش خصوصی را باید جدی تر گرفت. در حوزه هزینه های بالاسری دسترسی و توزیع. ما نیازمندیم که اشتغال را در حوزه فرهنگ جدی بگیریم. اشتغال تنها در کارخانه های اقتصادی نیست اشتغال در کارخانه های فرهنگی نیز کم اهمیت تر نیست. فضای اشتغال در عرصه فرهنگ فضای عاشقانه است نباید آن را دست کم بگیریم.

صالحی با اشاره به امنیت در حوزه نشر گفت: نشر در حوزه آزادی اندیشه و هم امنیت عرضه و توزیع گرفتار اختلالاتی است ما به سهم خود باید از آزادی اندیشه حفاظت کنیم و اجازه ندهیم جریان های انسدادگرایانه آن را محدود کند. در کنار بحث انمیت و آزادی اندیشه نشر بحث امنیت عرضه نیز امروز مطرح است امروز فضای نشر درگیر قاچاق هایی بدتر از قاچاق بنزین و ارز است. قاچاق بنزین و ارز صرفا یک منبع اقتصادی را متلاشی می کند اما قاچاق کتاب اندیشه را غارت می کند و عشق به نشر را می میراند. امنیت اقتصادی در حوزه نشر باید جدیتر گرفته شود. چرا که ناشران در ناامنی از غارتگران هستند باید بتوانیم با همت همه جانبه فضای این غارت گری را به حداقل برسانیم.

محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم در سخنانی گفت: ایران سرزمین کتاب و شعر است و ما مردمان کتاب دوست و اهل شعر و ادب هستیم مفهوم کتاب و شعر عشق است و امیدارم مردم ما این میراث جاودان سرزمینمان یعنی کتاب و شعر را بیش از گذشته احیا کنند.

رئیس نمایشگاه کتاب تهران اظهار امیدواری کرد که امسال نیز شاهد حضور 4 میلیون نفر درن مایشگاه کتاب تهران باشیم و گفت: امیدوارم به جایی برسیم روزی اعلام کنیم کل جمعیت ایران بازدیدکننده نمایشگاه کتاب تهران بوده است.

یحیی دهقانی معاون اجرایی سی ویکمین نمیشگاه کتاب تهران نیز در این مراسم با اشاره به جابجایی نمایشگاه کتاب از مصلی به شهر آفتاب و دوباره بازگشت به مصلی گفت: یکی از دغدغه های اهالی نشر این بود که نمیاشگاه کتاب تهران دارای مکانی مناسب باشد ما در دوسال گذشته با اشتیاق به شهر افتاب کوچ کردیم اما متأسفانه امکانات آنچنان که لازم بود برآورده نشده بود بنابراین دوباره با اشتیاق ناشران به مصلی بازگشتیم مصلی در روزهای نخست آمادگی لازم را نداشت اما با همت مدیران مصلی و همکاری شهرداری تهران تاکنون کارها بسیار خوب پیش رفته است.

وی افزود: نمایشگاه کتاب تهران در قالب 15 کمیته اجرایی می شود که در این میان 7 کمیته براساس سیاست های واسپاری ارشاد به بخش خصوصی یعنی صنف واگذار شده است یکی از اتفاقات خوب امسال این است که صنف متولی امر تبلیغات هم شده است که می تواند بخشی از هزینه ها را برآورده کند و این نویدی است که در سال های بعد صنف بتواند محل درآمدی نیز داشته باشد.

وزیر فرهنگ صربستان نیز در سخنانی کوتاه با اشاره به فرهنگ دو کشور گفت: من از کشوری دوست می آیم که در مرز فرهنگی شرق و غرب است و تاریخ و فرهنگی پر از تماس با ایران داشته است و من امروز در سرزمینی هستم که احساس خارجی بودن در آن نمی کنم علی رغم تفاوتهای فرهنگی بین کشوری نیمه شرقی با سنت ارتدکس و جمهوری اسلامی ایران. در کشوری که نامهای بزرگی از ادبیات را در خود دارد.

معاون وزیر فرهنگ تونس نیز در سخنانی ضمن ابراز خرسندی از حضور شهر تونس در نمایشگاه کتاب تهران به عنوان شهر مهمان ویژه گفت: دعوت ایران از تونس را با استقبال کامل پذیرفتیم و خوشحالیم که در این نمایشگاه به تبادلات فرهنگی می پردازیم.

وی خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی ایران گفت: بی شک این ارتباط و حضور بیانگر سطح عالی روابط بین دو کشور ایران و تونس است. این حضور نشان دهنده رویکرد مثبت روابط بین دو کشور برای ارتباط فرهنگی است. ما به صورت مستمر برای پشتیبانی و متنوع سازی فعالیت های خود چه به لحاظ کمی و چه کیفی برنامه ریزی کردیم. ما در حضورمان تلاش داریم تا چهره ای واقعی از تونس نشان دهیم فرهنگی که از سایر کشورها با فرهنگ استقبال باز می کند ما قانون اساسی ایران را در دانشگاه ها تدریس می کنیم قانونی که از ارزش های فرهنگی و مبارزه با خشونت حمایت می کند.