سفرنامه های حج در سوره مهر

به گزارش پاتوق کتاب فردا به نقل از پایگاه خبری سوره مهر، بی گمان یکی از مطرح ترین کتب در زمینه سفرنامه نویس حج کتاب «سفر به قبله» هدایت الله بهبودی است. کتاب «سفر به قبله» گزارش سفر بهبودی و چند تن از دوستانش به مکه مکرمه و مدینه منوره در سال 1370 است که با زبانی شیوا بیان شده است.

بهبودی در ابتدا ضمن شرح بیان ناباوری خود را از تشرف به این سفر، گزارش روزانه سفر خود را جزء به جزء نقل می کند.نویسنده در این کتاب دو نوع نگاه نگاه سیاسی و معنوی به مراسم حج دارد. نگاه سیاسی اشاره به برخورد سعودی ها ها با ایرانی ها و سیاست های آنها در کمرنگ جلوه دادن جنبه های مذهبی و در عوض رونق دادن بازاریابی محصولات اروپایی و امریکایی و چینی دارد. نگاه مذهبی به توصیف لحظه های ناب عرفانی، رنگ باختن تعلقات دنیوی و برابری انسان ها اعم از فقیر و غنی و رئیس و مرئوس و زن و مرد، وعده ها و شروط با خدا، توصیف جز به جز لحظات احرام، برائت از شیطان و وسوسه هایش دارد که انسان را مشتاق سفر به آن دیار می کند.

در قسمتی از دست نوشته رهبر معظم انقلاب بر این اثر آمده است: «این کتاب مرا باز در شور و حال حسرت آلود زیارت خانه خدا و حرم رسول الله صل الله علیه و آله فرو برد... این کتاب، شیرین، موجز، با روح و هوشمندانه نوشته شده است. زیارت قبول؛ عزیز نویسنده!زیارت قبول»

«پرستو در قاف» عنوان سفرنامه حج علیرضا قزوه است که بخشی از آن در کتاب فارسی اول دبیرستان آمده است و سال هاست دانش آموزان با بخشی از این خاطرات آشنا هستند. وجه تسمیه عنوان کتاب «پرستو در قاف» به آنجا برمی گردد که پرستو نام پرنده ای است که از جهت سفرهای بعیده و حج مشهور است و قاف هم عالم قرب حضرت رب الارباب و نیز تلفظ نام پنجاهمین سوره قرآن است.

«غوغای غبار» که یادداشت های سفر حج گلعلی بابایی نویسنده دفاع مقدس است. روایت نویسنده از شکل گیری سفر و نگارش کتاب نیز در خور توجه است.

بابایی درباره اینکه چرا اسم این کتاب را «غوغای غبار» گذاشته است گفت: «در حین طواف و نیز حضور در مسجدالنبی احساس می کردم گم شده ای هستم در غبار. البته این شعر میرشکاک هم در اندیشه ام بود که گفته: در تکاپوی سراغ بی نشان معشوق خویش، جاده ها خواندیم و غوغای غبار آموختیم.»

وی با بیان اینکه در این کتاب از جبهه ها پلی زده ام به حج، افزود:« سفرم در نقاط مختلف قرابتی با سال های دفاع مقدس پیدا می کند و اصلاً خود سفر هم عنایتی از همان سال ها بود.»

«اعترافات شهر خدا» را باید بیانی جدید در سفرنامه نویسی حج دانست. سید مجید حسینی در این کتاب از سه منظر سفر به حج و عربستان را به نگارش درآورده است. در واقع نویسنده سنت سفرنامه نویسی ابن بطوطه ای که نگاهی بیرون گرا به این سفر داشته را به خوبی تغییر داده است. اثری که از کلیشه نویسی های مرسوم در این دست از آثار فاصله گرفته، اطلاعاتی بکر و تازه را از سفرحج و سرزمین حجاز در اختیار خواننده قرار می دهد.

این کتاب در دو بخش با نام های «سفر به شهر خدا» و «سفر به شهر ظواهر» تالیف شده است و در درون آن نیز تصاویری از مکان هایی که دستمایه خلق این اثر شده اند، منتشر شده است.

«جای پای ابراهیم» مجموعه یادداشت های سفر محمد ناصری است. ناصری درباره این اثر گفته است: این کتاب را صرفاً یک سفرنامه خام نمی دانم، بلکه تا حدودی در این کتاب مسایل آموزشی حج نیز بازگو شده است. ناصری درباره «جای پای ابراهیم» می گوید: از آن جایی که مقام ابراهیم جایگاهی والا و چشمگیر در سفر حج است و این مقام والا دیدگان و اذهان هر زائری را به خود جلب می کند، تصمیم گرفتم کتابم را با نام این جایگاه نام گذاری کنم.

وی ادامه داده است: در نگارش این کتاب از سفرنامه های مطرحی چون «خسی در میقات» جلال آل احمد، کتاب «حج» دکتر شریعتی و سفرنامه های ناصر خسرو، ایده گرفتم و البته بیشترین تأثیر را کتاب «حج» دکتر شریعتی بر من داشت. وی در قسمتی از کتاب نوشته است: فقط در طواف است که این شور و حرارت راه، و این شوق و عشق را آرام می کند. پروانه آن وقت که شور و عشق شمع دیوانه اش می کند، پر می کشد و به دور شمع می چرخد. و حال تو برخیز، برو به خدا دست بده. دست خدا را ببوس. با خدا بیعت کن. دست خدا کجاست؟! حجرالاسود!

سفرنامه «جای پای ابراهیم» در سال 1372 به چاپ رسیده است و کتاب برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.

«تا دستبوسی خدا» سفرنامه حج سید محمود جوادی هم یکی دیگر از سفرنامه های حج است که چندی پیش از سوی سوره مهر منتشر شده است. سید محمود جوادی روزنامه نگار و نویسنده کتاب «تا دستبوسی خدا» درباره کتابش گفت: این کتاب سفرنامه حج است و پیش از این که به صورت کتاب درآید به صورت پاورقی در صفحات روزنامه جام جم منتشر می شد. وی ادامه داد: با تکمیل مطالب منتشر شده در روزنامه و اضافه کردن خاطراتی به بخش های مختلف کتاب تصمیم گرفتم برای چاپ کتاب اقدام کنم و از همین رو نسخه اصلی و دست نوشته ام را برای کارهای مربوطه و گرفتن مجوز به دفتر آفرینش های ادبی حوزه هنری فرستادم.