علی (ع) از زبان علی (ع)

مفهوم امامت را باید از آغاز درک نمود. و آغاز علی علیه السلام است... هم او که سرانجام نیز هست...

باید نامه تاریخ را خوب خواند، به خصوص آن جا که با اعتقادات و دین انسان گره می خورد. «علی از زبان علی» از دقیق ترین و خواندنی ترین زندگی نامه ها درباره امیرالمؤمنین علیه السلام است که نویسنده با استفاده از منابع دست اول و مطمئن شیعه و اهل سنت به نگارش آن پرداخته است.

در کشور ما شاید عشق به امیرالمؤمنین و امام حسین علیهمالسلام به صورت استثنائی و خاصی به چشم می خورد و این خود وظیفه دوست داران و محبین اهل بیت را در قبال شناخت صحیح از زندگی ایشان بیشتر می کند. کتاب «علی از زبان علی یا زندگِی و زمانه امیر مؤمنان علیه السلام از زبان خودش» با قلمی استادانه و نگاهی دقیق نوشته شده است. در این اثر خبری از پیچیده گویی های متون تاریخی نیست و در عین حال با صلابت هرچه تمام تر و ایجازی مثال زدنی به وقایع و اتفاقات مرتبط با زندگی و زمانه حضرت علی علیه السلام می پردازد. نویسنده در این اثر کوشیده تا حوادث و رخدادهای زندگی حضرت علی علیه السلام را با زبانی ساده و به شیوه ی روایی از لحظه تولد تا شهادت ایشان شرح دهد.

پاسخ به برخی از مهمترین شبهات از تاریخ زندگانی امیرالمؤمنین، نظیر دلایل صرف نظر کردن حضرت از جنگیدن در مسئله خلافت رسول خدا صلوات الله علیه و آله یا دلایل پذیرش حکمیت در حالی که حضرت خود را بر حق می دانستند، آن هم از زبان خود حضرت و به نقل از منابع معتبر از نقاط قوت کتاب محسوب می شود.

پیوستگی و انسجام درونی که در موضوعات و متن کتاب وجود دارد ذهن مخاطب را از آشفتگی می رهاند و با سیر منظم تاریخی که در سراسر آن به چشم می خورد خواننده را تا پایان کتاب همراه می سازد.

این اثر با توجه به اهمیت موضاعات طرح شده و نگاه جامعه شناختی خود به اتفاقات تاریخی زمانه آن حضرت نقشه راهی است که تاریخ انقضا ندارد و برای تمام دوران ها، به ویژه دوران کنونی، چراغ هدایت است.

این اثر ارزشمند از ۱۰ فصل: دوران مکه، دوران مدینه، دوران خلفا، دوران خلافت، دوران جنگ جمل، دوران جنگ صفین، دوران حکمیت، دوران جنگ نهروان، دوران غارت ها و دوران شهادت تشکیل شده است. قلم روان، بیان متفاوت و نحوه روایت حجت الاسلام محمدیان در کتاب «علی از زبان علی» به قدری چشمگیر است که مخاطب را مجذوب کشش داستانی و انسجام و پیوستگی محتوایی خود می نماید و میتواند پاسخگوی بسیاری از سؤالات تشنگان معارف اهل بیت علیهم السلام باشد.

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

۱

روز دوشنبه نبوت بر رسول خدا صلی الله علیه و آله ابلاغ و آن حضرت به رسالت مبعوث شد و من صبح روز سه شنبه اسلام آوردم و ایمان خویش را به رسول خدا صلی الله علیه و آله اعلام کردم. از آن روز به بعد رسول خدا صلی الله علیه و آله به نماز می ایستادند و من در سمت راست ایشان می ایستادم و با آن حضرت نماز می خواندم در آن روزها هیچ مردی با آن حضرت همراه نبود، جز من. (به نقل از کتاب های تاریخ مدینه دمشق (اثر ابن عساکر) و مجمع الزوائد (اثر هیثمی) که از کتب اهل سنت هستند. ) (ص ۲۱)

۲

وقتی رسول خدا صلی الله علیه و آله به مدینه آمدند و مسجد مدینه را بنا نهادند، جمعی از مهاجران در اطراف مسجد خانه هایی ساختند و برای سهولت رفت وآمد به مسجد، دری از خانة خویش به مسجد باز کردند. چندی به این گونه گذشت تا اینکه دستور الهی نازل شد که همة این درها مسدود شود؛ اما تنها خانه ای که از این دستور مستثنا بود، خانة من بود. این استثنا بر یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله سنگین آمد.

در توضیح این مسئله رسول خدا صلی الله علیه و آله دست مرا گرفتند و فرمودند: موسی از خدا خواست که مسجد او به دست هارون تطهیر شود. من نیز از خدا خواسته ام که مسجد مرا به دست تو و نسل تو تطهیر کند...

پس از این اقدامات رسول خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب خویش چنین توضیح دادند: «من به میل و خواست خویش ورودی خانه های شما را به مسجد نبستم و به خواست خودم اجازة باز بودن در خانة علی را صادر نکردم. این هردو دستور از جانب خداوند بود. (به نقل از کتب اهل سنت نظیر مجمع الزوائد (اثر هیثمی)، مناقب (اثر ابن مغازلی) و کنزالعمال (اثر متقی هندی) (ص ۶۳)

۳

زنی که پس از شش ماه زندگی در کنار همسر خود فرزندی به دنیا آورده بود به جرم ارتکاب فحشا نزد خلیفة دوم آورده شد و خلیفه به خیال اینکه این زن مرتکب فحشا شده است، تصمیم گرفت وی را مجازات کند. من مانع مجازات آن زن شدم و توضیح دادم: اگر بخواهی از کتاب خدا دلیل می آورم که این زن بی گناه است و نباید مجازات شود.

خداوند متعال در سوره احقاف، آیه ۱۵ می فرماید: (و دوران حمل و از شیر بازگرفتن کودک سی ماه است.)

و در آیه ۲۳۳ از سوره بقره نیز آمده است: (مادران فرزندان خود را دو سال تمام شیر می دهند. این برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند.)

در آیة نخست، دوران حاملگی و شیردهی ۳۰ ماه دانسته شده و در آیة دوم، دوران شیردهی ۲۴ ماه معرفی شده است. حال اگر ۲۴ از ۳۰ کسر شود، ۶ ماه باقی می ماند که کمترین زمان مورد تأیید از سوی خداوند برای دوران حاملگی است.

عمر با شنیدن این استدلال، زن را آزاد کرد. (به نقل از کتب معتبر اهل سنت، نظیر السنن الکبری (اثر نسائی)) (ص ۱۱۳)

۴

]شما نهروانیان] ادعا کردید که من جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله بودم و این جانشینی را ضایع کردم! در حقیقت شما بودید که با من مخالفت کردید و بر من پیشی گرفتید و زمام امور را از دست من خارج ساختید. جانشینان انبیا وظیفه ندارند که مردم را با زور و به هر طریقی تحت فرمان خود درآورند. خداوند انبیا را مبعوث می کند و آنان مردم را به سوی خویش فرا می خوانند و همان انبیا جانشین خود را به مردم معرفی می کنند و نیازی نیست که وصی پیامبر صلی الله علیه و آله بر این امر اصرار بورزد. بلکه وظیفة اهل ایمان است که به سراغ وصی رسول خدا بروند!

اگر خدا فرموده است: (و برای خدا، حج آن خانه بر عهدة مردم است، کسی که بتواند به سوی آن راه یابد.) (آل عمران – ۹۷(

چنانچه مردم حج خانة خدا را ترک کنند، نقصی بر خانة خدا وارد نمی شود و از ارزش آن کاسته نمی شود؛ بلکه این مردم هستند که به دلیل ترک حج گرفتار گناه شده اند! زیرا خداوند این خانه را برای مردم نشانة هدایت قرار داده است.

موقعیت من نیز چنین است که رسول خدا صلی الله علیه و آله مرا به عنوان نشانة هدایت منصوب کردند و فرمودند: یا علی، جایگاه تو نسبت به من، همانند جایگاه هارون نسبت به موسی است و جایگاه تو همانند جایگاه کعبه است که باید مردم به سراغ کعبه بروند و نه اینکه کعبه به سراغ مردم برود.

۵

معاویه وحشی ترین و خونخوارترین فرد را برای غارت حجاز و یمن انتخاب کرد و او کسی نبود جز بُسر بن ارطاة که در سنگ دلی و خشونت ورزی شهره بود.

خطبه ای برای بسیج مردم با هدف مقابله با غارتگری بُسر ایراد کردم: «ای مردم، از روزی تفرقه میان شما رخ داد و توان شما را به نقصان گذاشت که اهل خرد و صاحبان رأی از میان شما رخت بربستند...

من شما را بارها و بارها، در نهان و آشکار، در شب و روز، در صبح و شام، فرا خواندم؛ ولی اجابت که نکردید هیچ بیشتر پراکنده شدید و پا به فرار گذاشتید. آیا نصیحت و دعوت به هدایت و حکمت برای شما سودی ندارد؟ !

... اندکی صبر کنید. گویی می بینم مردی را که بر شما مسلط شده و از همه چیز منعتان ساخته و گرفتار عذابتان کرده است و خدا او را عذاب کند، همان گونه که او شما را شکنجه خواهد کرد!

به راستی که این خواری مسلمان و نابودی دین است که معاویه بن ابی سفیان اراذل و اوباش را فرا بخواند و آنان اجابتش کنند و من که شما نیکان و صاحبان فضیلت را فرامی خوانم، پاسخم را ندهید! این رفتار اهل تقوا نیست. (ص۵۳۸ و ۵۳۹)