سهم من از چشمان او

به گزارش پاتوق کتاب فردا به نقل از پایگاه خبری سوره مهر، کلیت کتاب «سهم من از چشم های او» در 11 فصل روایت شده که عناوین زیر به ترتیب برای عنوان های یازده گانه آن انتخاب شده است؛ «روبه روی سقاخانه ابالفضل»، «شب های قراویز»، «فرماندهی مثل او»، «ممد گره»، «حرکت از برد زرد»، «دیده بانی در ساحل اروند»، «جدال در جزیره جنوبی»، «دکلی در آب»، «عمر کوتاه دکل»، «دیده بان نفوذی»، «وداع در چهار زبر» انتخاب شده است.

حمید حسام در بخشی از مقدمه کتاب در توصیف دیده بان ها آورده است: «دیده بان ها» طیفی از بچه های جبهه و جنگ بودند که منشور اعتقادیشان در سه کلمه «خداباوری»، «تکلیف پذیری» و «ولایت مداری» خلاصه می شد. دیده بان ها چشم بیدار لشکر بودند. چشم هایی که روزها «گرای» دشمن را را به خمپاره ها می دادند و شب ها «گرای» خود را به خدا.

آنچه در خاطرات حمید حسام وضوح بیشتری دارد نگاه انسانی او به جنگ و مناسباتی است که در آنجا حاکم بود و همین نگاه او باعث شده تا او از نگاه خاطره ای صرف به جنگ فراتر رود.

برای بسیاری از مخاطبان جدی کتاب های جنگی آنچه بیشتر از خاطرات جنگ اهمیت دارد، فهمیدن و درک کردن آدم های جنگ است. اینکه آنها چطور می اندیشیده اند و چه ویژگی های شخصیتی داشتند. این مساله است که در «سهم من از چشمان او» به خوبی از کار درآمده است.

راوی سعی کرده هر آن چه از آن روزها در خاطرش مانده را با حداکثر جزئیات بیان کند. او در توصیف یک بعد از ظهر گرم در حاشیه رودخانه اروند می گوید:

«سقف ساختمان به سمت رودخانه اروند کج شده بود و من برای این که بتوانم دید مناسبی داشته باشم باید روی خرپشته ساختمان می رفتم... بعد از ظهر بود و هوا گرم. یک گونی برداشتم و روی سرم کشیدم تا هم آفتاب اذیتم نکند و هم نور روی موی سیاه سرم نیفتد و دیده نشوم. اگر می خواستم نشسته دیده بانی کنم، عراقی ها به راحتی مرا می دیدند و کار تمام می شد. برای همین، روی شکم خوابیدم و آرام آرام به حالت سینه خیز روی سقف خرپشته جلو رفتم تا رسیدم به قرنیزهای لبه خرپشته. وقتی سینه خیز می رفتم، حواسم به عراقی ها بود و متوجه نشدم که روی قیرهای شل سقف خرپشته قرار گرفته ام. آنجا در ساعت هایی از روز دید مال عراقی بود و در ساعت هایی مال ما. از صبح تا ظهر دید مناسب از آن دشمن بود چون آنها در جنوب منطقه واقع شده بودند و وقتی خورشید از شرق طلوع می کرد، آفتاب توی صورت ما بود و لو می رفتیم. صبح ها هوا شرجی و غبار آلود بود و به قول ما دید، نیم پنج بود؛ یعنی کیفیت خوبی نداشت و واضح نبود. بعدازظهرها تا زمان غروب خورشید دید مال ما می شد؛ یعنی آفتاب پشت سر ما قرار می گرفت و جنوب و جنوب شرقی ما را روشن می کرد. در چنین حالتی، دید واضح و به اصطلاح پنج پنج می شد. بنابراین، زمانی که من روی خرپشته بودم، دید به نفع ما بود. یک دوربین 42×7 معمولی همراه داشتم. در حالت درازکش دوربین را به آرامی جلوی چشمم گرفتم. نه، باورکردنی نبود. در یک لحظه تمام مواضع عراقی ها یک جا پیش چشمانم ظاهر شد. انگار با بالگرد روی سر دشمن بودم و جیک و پوکشان را دید می زدم…»