loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

وحید جلیلی: مسجد کارآمدترین نهاد سازمانده اجتماعی

در دهه ۶۰ مساجد وادار شدند با فعالیت های خود نیروهای متدین جامعه را برای مقابله با شرایطی که کشور درگیر آن بود سازماندهی کنند. اما وقتی تهدیدات آشکار دشمن کمرنگ شد یعنی جنگ به پایان رسید و هیجان های ناشی از آن فروکش کرد خیلی از فعالیت ها و حرکت های مسجدی آرام آرام از بین رفت چون نیروهای مسجدی دیگر میدان عینی و واقعی برای درگیری جلوی چشم شان نمی دیدند.

جمعه 5 شهریور 1389

"وحید جلیلی"، مسوول دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و سردبیر مجله "راه"، دهه ۶۰ را دوران طلایی و درخشان فعالیت مساجد در ایران می داند و معتقد است: عوامل متعددی باعث شد تا مساجد در دهه ۶۰ به شکلی جدی در عرصه اجتماع نقش آفرینی کنند. این نقش آفرینی که از اواخر دهه ۵۰ آغاز شده بود به شدت تحت تأثیر فضای عمومی کشور که درگیر جنگ بود، قرار داشت.
به عبارتی کشور ما در آن شرایط در یک عملیات واقعی به سر می برد که نیروها و عناصر مختلف فعال کشور مجبور بودند به جای فعالیت های فرمایشی، نمایشی و انتزاعی، فعالیت های واقعی و عملیاتی انجام دهند.

وی ادامه می دهد: در دهه ۶۰ مساجد وادار شدند با فعالیت های خود نیروهای متدین جامعه را برای مقابله با شرایطی که کشور درگیر آن بود سازماندهی کنند. اما وقتی تهدیدات آشکار دشمن کمرنگ شد یعنی جنگ به پایان رسید و هیجان های ناشی از آن فروکش کرد و گروهک های ضد دینی و ضد انقلابی که در کشور فعالیت می کردند نابود یا به حاشیه رانده شدند موجب شد که خیلی از فعالیت ها و حرکت های مسجدی آرام آرام از بین برود چون نیروهای مسجدی دیگر میدان عینی و واقعی برای درگیری جلوی چشم شان نمی دیدند.

* برخورد نادرست در مساجد، ظهور فرهنگسراها

سردبیر مجله راه با رد این تفکر که عملکرد نادرست مدیران و برخی نگرش های سیاسی و فرهنگی غلط موجب محدود شدن فعالیت های گسترده مساجد به ویژه در زمینه فرهنگ و هنر پس از دهه ۶۰ شد تصریح می کند: به نظر من برعکس این رویه اتفاق افتاد، یعنی وقتی مساجد ضعیف شدند و نتوانستند جریان سازی فرهنگی و هنری داشته باشند خلائی به وجود آمد که امثال فرهنگسراها آن خلأها را پر کردند. اگر مساجد با همان شور و توان دهه ۶۰ به فعالیت خود ادامه می دادند خلائی به وجود نمی آمد که فرهنگسراها بخواهند آن را جبران کنند.

وقتی گروه های سرود و تئاتر از مساجد اخراج شدند مشکلات و موانع پررنگ شد و زمینه ظهور یک سری از نگاه ها و نگرش های متحجرانه و محافظه کارانه که از قبل علیه نظام وجود داشت، اما در دهه اول انقلاب در برابر بچه های فعال مسجدی و حزب اللهی منفعل عمل می کرد و فرصت خودنمایی نیافت، فراهم شد و کسانی با این طرز تفکر فرصت پیدا کردند مطالبات متحجرانه خود را مطرح کنند که یکی از آن مطالبات عدم ارتباط بین مسجد و هنر بود.

این عوامل دست به دست هم داد تا سکولارها و لیبرال ها دیدگاه ها و فضاهای خود مثل فرهنگسراها را مطرح کنند اما باز هم تأکید می کنم: گرچه فرهنگسراها تشدید کننده این فضا بودند اما نقش تعیین کننده و اولیه نداشتند و عملکرد ضعیف مساجد موجب ظهور مراکزی مثل فرهنگسراها شد.

* مسجد کارآمدترین نهاد اجتماعی

جلیلی ضمن مخالفت با نگاه بدبینانه نسبت به عملکرد مساجد در حال حاضر می گوید: گرچه آسیب های جدی متوجه مساجد است اما به نظر من هنوز هم مساجد در سطح جامعه ما قوی ترین و کارآمدترین نهاد اجتماعی است. به عنوان نمونه در دوره ای تشکلی به نام NGO ها در کشور ترویج شد که فعالیت های تبلیغی و حمایت های گسترده مالی هم از آن صورت گرفت ولی این گونه تشکل نسبت به مسجد هنوز خیلی عقب مانده است، چون مسجد به عنوان نهادی که خداوند مؤسس آن است در نزد ما مسلمانان و در باور و اندیشه ما ریشه دارتر و محکم تر از آن است که بخواهد افول کند و همه ما معتقدیم مسجد دارای ظرفیت های گسترده ای است که باید استفاده شود.

* رجوع به قرآن

وی با اشاره به این که برای رونق مساجد باید به قرآن رجوع کرد تصریح می کند: خداوند در آیه ۱۸ سوره برائت اعلام می کند: «کسانی می توانند به مساجد رونق دهند و آن را آباد کنند که به خداوند و روز قیامت ایمان داشته، نماز را برپا دارند، حقوق مالی اسلامی را ادا کنند، و از هیچ کس جز خداوند نهراسند» اگر چنین تفکری در مساجد ما حاکم شود و مسجدی ها به معنی واقعی کلمه تقوی داشته باشند و جز از خدا نهراسند مساجد رونق می گیرد و به عنوان ملجأ و پناهگاه مردم مطرح می شود چنان که در گذشته به ویژه در دهه اول انقلاب مساجد ما چنین تجربه درخشانی را پشت سر گذاشته اند.

منبع:دفتر پژوهشهای روزنامه خراسان

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط