loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

عدالت ؛مهم ترین دغدغه سید حسن حسینی

نویسندگان مرتبط : سید حسن حسینی

روانشاد دکتر سید حسن حسینی را با لقب سیدالشعرای انقلاب می شناسیم. او شاعری است که به معنای واقعی فرزند زمان خود بود و جز تحت تأثیر آنچه بر مردمش می گذشت نمی سرود. علاوه بر مضامین ملی، نقطه عطف آثار حسینی اشعار مذهبی، به خصوص عاشورایی اوست.

به همین خاطر است که نام حسینی همواره با مجموعه شعر عاشورایی گنجشک و جبرئیل به ذهن می رسد. سیدحسن حسینی نخستین روز بهار 1335متولد شد و 9 فروردین 1383 همزمان با رستاخیز طبیعت به سوی جایگاه ابدی خویش پر کشید.

در همین رابطه سراغ حمیدرضا شکارسری رفتیم. شاعر و منتقد همروزگارمان که یک نسل پس از حسن حسینی و قیصر امین پور، با نگاهی مدرن و آوانگارد که ریشه در همان آرمان های نسل اول انقلاب دارد، وارد ادبیات امروز ایران شد. با او درباره شخصیت و شعر سیدحسن حسینی به گفت وگو نشستیم.

* فکر می کنید درونمایه اصلی شعر سید حسن حسینی را چه مولفه ها و رویکردهایی تشکیل می دهند و به عبارتی او در سال های طولانی سُرایش مهم ترین دغدغه ای که داشت و می خواست به مخاطبش انتقال دهد چه بود؟

حسن حسینی نماینده اصیل و اصلی شعر انقلاب اسلامی است. شعر انقلاب تعریف خود را از قرار گرفتن در یک گفتمان دینی می گیرد. آنچه که این سنت شعری را از باقی جریان ها جدا می کند، تفکر قدسی و الهی در چارچوب وحی است. سید حسن حسینی نیز به عنوان نماینده این جریان تلاش می کند جهان را از یک نگاه دینی بررسی کند. دغدغه های سیاسی، اجتماعی و آرمانی او کاملا مذهبی است.

* این دغدغه های اجتماعی دقیقا چیست؟ کدام دسته از مسائل و مشکلات اجتماعی مورد توجه شاعر بوده است؟

باید گفت مهم ترین دغدغه حسینی، برقراری عدالت است. او نیز مانند هم نسلانش در پی آن است که جامعه را در راستای عدالت اجتماعی ترسیم کند. لبه تیز نقد حسینی گلایه از بی عدالتی است. از آن گذشته این شاعر بزرگ دغدغه حفظ ارزش ها را در شعرش می پروراند، زیرا به این موضوع حساس بوده و نگران است که ارزش های والای انقلاب در طول زمان از میان برود. مفاهیمی مانند برابری و برادری از نظر او زیرمجموعه ارزش های دینی است و باید نسبت به آن حساس بود.

* اما همه شخصیت و آثار ادبی سید حسن حسینی در شعر انقلاب خلاصه نشده است. از این شاعر همچنین شعرهای مذهبی زیادی نیز در دسترس است؟

بله، همین طور است. او یک شاعر مسلمان است و به واسطه همین اعتقاد مذهبی، درونمایه بسیاری از اشعارش تاریخ دین اسلام است. در واقع نگاه او به تاریخ معطوف به حوادث صدر اسلام بخصوص مذهب تشیع بوده است. وقایعی مانند حادثه عاشورا و زندگی و رنج های حضرت فاطمه(س) در شعر های حسینی بازتاب زیادی دارد.

* یکی از شاخصه های شعر معاصر، حضور مداوم حزن و اندوه در اثر است. با وجود آن که مرحوم حسینی یک شاعر آرمان گرا و انقلابی است اما رگه هایی از این حس در شعر او هم دیده می شود مانند این مصراع معروف که می گوید: «عاقبت، خاموشی مطلق به فریادم رسید» آیا می توان او را هم در دسته شاعرانی قرار داد که نوعی یاس در شعرشان وجود دارد؟

ببینید ناامیدی نسبت به سرنوشت بشر با یأس مقطعی از شرایط اجتماع متفاوت است. بخصوص در حیطه شعر مذهبی باید این دو را از هم جدا کرد. مأیوس بودن حسینی مربوط به آینده نزدیک و ناشی از سرخوردگی های اجتماعی و مشاهده ناراستی های جامعه است، اما درونمایه شعر او سرشار از امید و انگیزه است زیرا تحت تأثیر اندیشه ظهور قرار گرفته و شعرش به نوعی شعر انتظار بوده و نسبت به سرنوشت بشر و برقراری عدالت توسط منجی مطمئن و خوشبین است.

* سید حسن حسینی را به عنوان یک شاعر جدی می شناسیم، اما رگه های طنز نیز در سروده های این شاعر دیده می شود.

طنز همیشه در شعر حسینی وجود دارد. حتی در جدی ترین آثارش نظیر گنجشک و جبرئیل این نگاه موشکافانه را می توان دید. اتفاقا کنایه های طنزگونه حسینی بسیار گزنده است. البته یک نگاه دقیق نشان می دهد حضور طنز در سروده های این شاعر گاهی هم با انگیزه های شادمانه است و آن تمایل به تلنگر زدن را ندارد.

* تاریخ معاصر ایران پر از حادثه است. به خصوص در سی و چند سال اخیر شاعران به عنوان گیرنده های حساس جامعه با تحولات زیادی روبه رو بوده اند. اگر بخواهیم سیر این تغییرات را از زاویه دید شعر حسینی بررسی کنیم چه تصویری ایجاد می شود؟

سیدحسن حسینی مانند قیصر امین پور یکی از نمونه های تیپیک شعر انقلاب اسلامی است و از این نظر بررسی آثار او می تواند تصویر خوبی از این دوره به دست بدهد. شعر او با یک ادبیات توفنده و حماسی آغاز می شود. بیان او صریح و جدی است. بخصوص در جریان دفاع مقدس این گفتار حماسی حضور پررنگ تری در شعر پیدا می کند، اما در سال های پایانی جنگ با شعری رمانتیک و همراه نوستالژی مواجه می شویم. پس از پایان جنگ نیز حسینی نگاهی انتقادی به اطراف پیدا می کند و در تلاش است ایجاد شکاف میان آرمان های نخستین و اکنون جامعه را مورد موشکافی قرار دهد. این نگاه تلخ گاهی با نوستالژی سال های نخستین انقلاب همراه است.

در سال های پایانی عمر نیز، این شاعر کاملا درونگرایانه می سراید و نگاه تند و منتقدانه اش تعدیل می شود. او در این سال ها بیشتر از گذشته به خود می پردازد و توجه اش از اجتماع به مسائل درونی و هستی شناسانه معطوف می شود.

* این پرداختن به خویشتن خویش و نگاه درونگرایانه هیچ گاه توانسته حسینی را به سمت سوژه های عاشقانه پیش برد.

نه، من عشق را در آثار سید حسن حسینی کمرنگ می بینم. به خصوص آن نوع از عشق که از ارتباط میان دو انسان ناشی می شود. گمان می کنم روحیه اجتماعی و ستیزه جویی حسینی در کنار رویداد های سیاسی زمان حیات او و نیز توجه به درونمایه های مذهبی مجالی برای مضامین عاشقانه باقی نگذاشته است.

* به نظر شما خلأ و شاعرانی چون سید حسن حسینی یا قیصر امین پور چه اندازه بر شعر انقلاب اسلامی تاثیرگذار بوده است؟

قطعا از دست دادن این 2 شاعر بزرگ، ضایعه ای دردناک است اما باید توجه داشت که شعر انقلاب اسلامی با مرگ پیشگامانش تمام نمی شود. ما قیصر امین پور، سید حسن حسینی و تعدادی دیگر از شعرای انقلاب را از دست دادیم اما شعر این دوره هنوز جریان دارد. حسینی یکی از برگ های آلبوم انقلاب بود. این کتاب بزرگ با مرگ حسینی ورق خورد و وارد فصل تازه ای از روایت خود شد.

منبع: روزنامه جام جم

گفتنی است آثار مکتوب این نویسنده و شاعر برجسته انقلاب در فروشگاه موسسه کتاب فردا و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است:
• از شرابه های روسری مادرم
• براده ها
• بیدل، سپهری و سبک هندی
• در ملکوت سکوت
• سفرنامه گردباد
• شاعری در مشعر
• طلسم سنگ
• نوش داروی طرح ژنریک
• هم صدا با حلق اسماعیل
• گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس
• گنجشک و جبرئیل

گفتنی است همه آثار دکتر سید حسن حسینی در فروشگاه موسسه کتاب فردا و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است.

یکشنبه 1 خرداد 1390
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط