پیشنهادات مجتبی رحماندوست برای ترویج کتابخوانی

مجتبی رحماندوست در پی بیانات مقام معظم رهبری درباره‌ی وضعیت نشر کتاب و کتاب‌خوانی، به سیدمحمد حسینی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - نامه نوشت.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رحماندوست در این نامه نوشته است:

«با سلام
احتراما پیرو دیدار کتابداران با مقام معظم رهبری در تاریخ ‌٢٩/٤/٩٠ و اظهار نارضایتی معظم‌ له از تیراژ کم کتاب در کشور ‌٧٥ میلیونی ایران، برنامه‌های ذیل را که تقریبا از ‌١٥ سال پیش که مدیرکل مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت ارشاد بوده‌ام و آن‌ها را مطرح کرده‌ام و همواره مورد تأیید لفظی مسؤولان بوده است؛ ‌اما همت و عزم جدی بر اجرای بسیاری از آن‌ها را شاهد نبوده‌ام، ‌تقدیم می‌کنم. در صورت تأیید عناوین اصلی، جزییات بیش‌تری در مورد هر برنامه قابل ارائه است.

‌١-تشکیل کتابخانه کوچک (مثلا ‌٢٠ کتابی) در هر یک از اتاق‌ها (کلاس‌های درسی) در مدارس آموزش و پرورش و تغییر کتاب‌ها در هر دوره متناسب

‌٢-راه‌اندازی میز فروش دائمی کتاب در یکصدهزار مدرسه آموزش و پرورش به مسؤولیت یکی از کارکنان مدرسه و تغییر کتاب‌ها در پایان هر هفته

‌٣-ایجاد ساعت درسی به نام "کتاب‌خوانی" در مدرسه

‌٤-ایجاد برنامه "خلاصه کردن کتاب" و انتخاب خلاصه برتر در برنامه‌های فوق برنامه مدارس

‌٥-دایر کردن دوره‌های آموزشی ضمن خدمت از بسته‌های کتاب مرتبط برای معلمان و دبیران برای انتقال تجربه کتاب‌خوانی خود به دانش‌آموزان

‌٦-ایجاد ویترین فروش کتاب در فروشگاه‌هایی نظیر خواربارفروشی،‌ سوپرمارکت‌ها، ‌لوازم‌التحریر فروش‌ها، ‌خرازی‌ها و...

‌٧-ایجاد ویترین کتاب‌های مناسب در اتاق انتظار پزشکان، درمانگاه‌ها، آرایشگاه‌ها، ‌ترمینال‌ها و هر جای دیگر که افراد مجبورند ساعتی را در انتظار باشند و قرار دادن نمونه‌ای از کتاب‌ها بر روی میزی که در دسترس مراجعان است و وجود کتاب‌های مشابه در اختیار منشی مطب و... برای فروش به علاقه‌مندان

‌٨-راه‌اندازی وانت‌بارهای حامل کتاب و سیار در سطح شهر برای پیشتیبانی و رساندن کتاب به مطب‌ها، ‌درمانگاه‌ها، آرایشگاه‌ها و... (مانند شرکت‌های پخش دارو) که کتاب‌های مورد نیاز را به تقاضای مراکز عرضه کتاب کوچک‌تر به آن‌ها برسانند.

‌٩-قرار دادن کتاب در سبد خوار و بار تحویلی به کارکنان در مقاطع مختلف هر سال

‌١٠-راه‌اندازی کتاب‌فروشی سیار در بخش‌ها و روستاهای هر استان با خودروهایی مانند مینی‌بوس یا اتوبوس که قفسه‌بندی‌ هم شده و به نوعی کتابخانه هم باشند و با توقف چندساعته یا یک‌روزه در هر روستا و بخش، تا به فروش کتاب به آنان که دسترسی ندارند، ‌اقدام کند.

‌١١-مأمور ساختن ادارات کل ارشاد استان‌ها به راه‌اندازی نمایشگاه سالانه کتاب در شهرهای استان خود

‌١٢-ایجاد میز فروش دائمی کتاب در سالن ورودی ادارات، ‌وزارتخانه‌ها، ‌استانداری‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی

‌١٣-منظور کردن تخفیفات، ‌موارد تشویقی، ‌مرخصی، اضافه‌کاری و انواع روش‌های برانگیزنده برای کارکنان و پرسنلی که در برنامه‌های کتاب‌خوانی ‌توفیقات ویژه کسب می‌کنند، در ادارات، ‌پادگان‌ها، مدارس، کارخانجات و...

‌١٤-اختصاص بخش‌هایی از اوقات زنده هر یک از شبکه‌های سیما به معرفی کتاب، نویسنده، ناشر، مترجم و ویراستار آثار برجسته

‌١٥-راه‌اندازی "رادیو کتاب" که صرفا به خواندن کتاب‌هایی که از قبل اعلام می‌شود، اقدام کند.

‌١٦-توجه به چهره‌سازی در سیما از نویسندگان آثار بهتر(مانند آن‌چه هم‌اکنون از بازیگران، سینماگران، هنرمندان عرصه موسیقی و ... انجام می‌شود.)

‌١٧-تلاش برای فرهنگ‌سازی "عیب نبودن از روخوانی" در سخنرانی‌ها، ‌میزگردهای تلویزیونی، سمینارهای علمی، جلسات کاری و موارد مشابه. متأسفانه در حال حاضر این‌که فرد در سخنرانی خود متنی را از رو بخواند، ‌نقطه ضعف او تلقی می‌شود و رهبر معظم انقلاب اسلامی با خواندن متن کتاب مقتل در خطبه‌های جمعه در ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در این امر پیش‌قدم بوده‌اند.

‌١٨-تأسیس جشنواره ادبیات و هنر کتاب و انتخاب بهترین فیلم‌ها، نمایشنامه‌ها،‌ داستان‌ها، شعرها، ‌کتاب‌ها، ‌فیلم‌نامه‌ها و سریال‌هایی که نقش بیش‌تری در سوق دادن مخاطبان خود به سمت کتاب‌خوانی دارند.

‌١٩-توسعه بساط‌های کتاب‌فروشی‌های مناسبتی که برای نمونه به موارد زیر اشاره می شود:

الف) بساط فروش کتاب‌های مربوط به حج در ترمینال‌های حجاج قبل از آغاز سفر

ب) بساط فروش کتاب‌های مربوط به عتبات عالیات در سفر زائران قبل از آغاز سفر

ج) بساط فروش کتاب‌های مربوط به موضوع هر سمینار علمی در خارج از محل برگزاری آن سمینار برای عرضه به شرکت‌کنندگان

د) بساط فروش کتاب‌های تألیفی یک نویسنده در خارج از سالنی که نویسنده برای سخنرانی در آن شرکت کرده است.

ه).........

‌٢٠- قرائت تلخیص‌های انگیزه‌یی از کتب (خلاصه‌ای از کتاب که به نحوی تهیه شده باشد که با شنیدن آن،‌ افراد به خواندن آن کتاب برانگیخته می‌شوند) در برنامه‌های صدا و سیما

‌٢١-چاپ تلخیص‌های انگیزاننده از کتب در جراید و مطبوعات (مانند خلاصه‌های فیلم‌های سینمایی که در مجلات فیلم منتشر می‌شود و افراد با خواندن آن به دیدن فیلم تحریک می‌شوند.)

‌٢٢-دعوت از اساتید بازنشسته علاقه‌مند دانشگاه برای حضور مستمر در کتابخانه‌های عمومی برای راهنمایی دقیق مراجعه‌کنندگان و جذب علاقه آنان برای مطالعه کتاب‌های مورد علاقه

‌٢٣-ایجاد آلاچیق ویژه مطالعه کتاب در پارک‌ها و بوستان‌های عمومی و مراکز مشابه

‌٢٤-انتشار و تحویل کتاب‌های کم‌حجم در کنار روزنامه‌های روز پنجشنبه (برای روزنامه‌های علاقه‌مند به این کار)

‌٢٥-ایجاد یک واحد درسی اختیاری در نظام آموزش عالی به نام کتاب‌خوانی و با سرفصل‌های متناسب با آن نظیر: تندخوانی، یادداشت‌برداری، خلاصه‌نویسی، طبقه‌بندی کتب، ‌روش‌های برنامه‌ریزی کتاب‌خوانی، مهارت‌های کتاب‌خوانی، نقد کتاب و...

‌٢٦-توسعه مسابقات کتاب‌خوانی در میان دانشجویان و معلمان

‌٢٧-ایجاد واحد کانون کتاب‌خوانی در دانشگاه‌ها، در نهاد نمایندگی رهبری ‌در دانشگاه‌ها برای دنبال کردن سیرهای مطالعاتی

‌٢٨-منظور کردن امتیاز برای ارتقای تبدیل وضعیت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در صورت مکرر شدن چاپ آثار آن‌ها و به تناسب تعداد چاپ‌ها

‌٢٩-انتخاب ده کتاب بلعیدنی (کتاب‌هایی که هر خواننده‌ای آن را دست بگیرد، به زمین نگذارد تا آن را تمام کند) و سوق دادن افراد مبتدی به خواندن این کتاب‌ها تا با اتمام ده جلد کتاب بسیار بسیار خواندنی، گرایشی درونی برای خواندن کتاب‌های دیگر در او ایجاد شده باشد.

‌٣٠-فراگیر کردن آموزش‌های نثر فارسی و ویرایش متون فارسی برای خواندنی‌تر کردن کتاب‌ها قبل از چاپ با ویراستاری‌های سخت‌گیرانه ویراستاران متخصص

‌٣١-قصه‌خوانی شبانه از روی کتاب برای نونهالان به جای قصه‌گویی شفاهی

‌٣٢-راه‌اندازی سیستم اشتراک فروش کتاب پستی در کتاب‌فروشی‌ها و امانت‌دهی پستی کتاب در کتابخانه‌ها

‌٣٣-توسعه کتاب‌های گویا (ضبط‌شده در لوح‌های فشرده) برای استفاده از وقت رانندگی برای شنیدن محتوای کتاب‌ها

یادآوری می‌شود که اساس برنامه‌های فوق بر ایجاد انگیزه و در درجه بعد، تکثیر مراکز عرضه کتاب و قابل دسترس کردن کتاب برای علاقه‌مندان به آن است.
با احترام

مجتبی رحماندوست
دانشیار دانشگا تهران»