اِبْن ِ عَقیل ، ابومحمد بهاءالدین عبدالله بن عبدالرحمان (۹ محرم ۶۹۸ -۲۳ ربیع الاول ۷۶۹ق /۱۷ اکتبر ۱۲۹۸-۱۷ نوامبر ۱۳۶۷م)، نحوی ، فقیه و قاضی می باشد.
نسب وی به عقیل بن ابی طالب می رسد، بنابراین اصلاً قرشی هاشمی است و اینکه او را آمدی و هَمَدانی خوانده اند، محتمل است که ناظر به اقامت برخی اجداد نزدیک تر او در این شهرها بوده باشد، وی به بالس و حلب نیز منسوب است . ابن عقیل گرچه در قاهره بالید، اما از گفته ابن حجر که او را «نزیل » قاهره می داند و به تهیدست بودن او هنگام ورود به قاهره اشاره می کند، چنین برمی آید که وی در آن شهر به دنیا نیامده بوده است . با این حال ابن جزری تولد او را در مصر دانسته است.
