محمدعلی موحد

محمدعلی موحد، مورخ و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و مصحح نامدار، حقوق دان و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است

در سال 1302 در شهر تبریز دیده به جهان گشود. وی تحصیل را در مدارس تدین و اتحاد نوی شهر تبریز آغاز نمود و در سال 1319 پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشته ادبی به تهران آمد. اما به واسطه فوت پدر (در سال 1317) به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت و به مدت ده سال در تبریز و تهران رحل اقامت افکند.

در سال 1329 به شرکت نفت آبادان رفته و پس از خلع ید انگلیسی ها در سال 1332، سردبیری روزنامه ی شرکت نفت را به عهده گرفت و در همین سال به تهران انتقال یافت. وی در سال 1332 کار بر روی ترجمه «رحلة ابن بطوطه» (سفرنامه ابن بطوطه) را انجام داد که در سال 1336 منتشر و به واسطه قدرت قلم و شیوایی ترجمه، مورد توجه ارباب فضل قرار گرفت و نام موحد بر سر زبان ها افتاد. چنان که استادانی چون مجتبی مینویی و محمدعلی جمال زاده او را مورد تشویق و تفقد قرار دادند.

دکتر موحد تحصیلات خود را در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به اخذ مدرک دکترای حقوق خصوصی از این دانشگاه شد و در سال 1338 پس از فراغت از تحصیل، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین الملل به انگلستان رفته و مطالعات خود را زیر نظر پرفسور جنینگز در کمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد.

همچنین در این دوران با ایران شناسانی چون آربری، مینورسکی و لاکهات مجالست کرده و به تحقیق روی نسخه های خطی موجود در موزه بریتانیا پرداخت و از این میان نسخه «سلوک الملوک» تألیف فضل الله روزبهان خنجی متخلص به امین را برای تصحیح انتخاب کرد.

وی علاوه بر وکالت پایه یک دادگستری، از آغاز تاسیس شرکت ملی نفت ایران در کادر حقوقی شرکت نفت وارد شد و تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت مدیره، مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت مدیره) انجام وظیفه کرده و در ابتدای تاسیس اوپک به مدت شش ماه معاونت اجرایی آن سازمان در ژنو را عهده دار بوده است.

وی در کنار مشاغل رسمی، به تدریس حقوق مدنی و حقوق نفت در دانشکده حقوق دانشگاه تهران و دانشکده علوم مالی و حسابداری پرداخت. ایشان در طول زندگی خویش، همواره مشغول به تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار بزرگی از خود به یادگار گذاشته است که بی شک، بزرگ ترین آن ها تحقیق در متون عرفانی، به ویژه چاپ انتقادی مقالات شمس تبریزی است که انتشارات خوارزمی آن را به بازار نشر عرضه کرد.

علاوه بر آن، وی کتاب «خواب آشفته نفت»، که به تاریخ معاصر ایران در دوره زمامداری مصدق و بعد از آن و ماجرای نفت می پردازد را از سوی نشر کارنامه به بازار نشر عرضه کرد که تا به امروز سه جلد آن منتشر شده است. این کتاب جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در حوزه تاریخ(تألیف) را به مؤلف و ناشر اختصاص داد.

وی در مردادماه 1386 در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به خاطر عمری خدمات فرهنگی مورد تقدیر قرار گرفت. او در زمینه مولوی پژوهی هم دستی چیره دارد و مقالات و کتاب هایی در این زمینه انتشار داده است که آخرین آن را انتشارات کارنامه به بازار کتاب عرضه کرد.