شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی، ملقب به شهابالدین سهروردی، معروف به شیخ اشراق (549–587 ق / 1154–1191 م) فیلسوف نامدار ایرانی اهل شهر سهرورد زنجان است.
وی از بزرگترین فلاسفه تاریخ ایران است که حکمت خسروانی ایران باستان را احیا کرد. وی در اصول فقه و فقه نیز ید طولایی داشته و شاعر هم بودهاست.
و همچنان شیخ اشراق (شهاب الدین سهروردی) بنیانگذار فلسفه اشراقی میباشند، که در مقابل فلسفه ارسطویی(مشاء) عرض اندام کرده است.
وی در زمینه فلسفه و حکمت اسلامی آثار متعددی دارد که مهمترین آنها، کتاب حکمة الاشراق است. وی بعد از سفرهای بسیار و کسب و نشر علم، عازم حلب شد و آنجا به سبب بدخواهی گروهی از عالمان اهل سنت، توسط ملکظاهر پسر صلاحالدین ایوبی، در سال 587ق در زندان وفات یافت.
سهروردی آثار متعددی دارد که بیشتر آنها به صورت رسالههای کوتاه نوشته شدهاند. مجموعه این آثار در چهار جلد تحت عنوان «مجموعه مصنفات شیخ اشراق» به چاپ رسیده است.
به باور او اساس و گوهر حکمت یگانه است که دسترسی به آن بدون خلع بدن و رهایی از ظلمات جسمانی امکان پذیر نیست. در نظام فکری وی تبیین هستی بر اساس مراتب نور است که بالاترین مرتبه آن نورالانوار نام دارد. انوار قاهره به صورتی طولی از از نور الانوار صادر میشوند تا در مرتبهای به صورت کثرت عرضی در میآید که وی از این انواز عرضی با نام انوار متکافئه یاد میکند. سهروردی انوار متکافئه را به مثل افلاطونی تطبیق میکند که موجودات عوالم پایین تر یعنی عالم اشباح و عالم ماده سایههایی از این انوار هستند.
تالیفات زیادی از سهروردی بدست ما رسیده است؛ اما مهم ترین اثر او، کتاب حکمة الاشراق است که دربردارنده آخرین آرای فلسفی او است. آثار سهروردی را به شیوههای مختلفی طبقهبندی کردهاند که یکی از آنها توسط سیدحسین نصر و هانری کربن انجام شده است:
رسالههای کوچک سهروردی که بعضی از آنها از نظر مبادی اعتقادی اهمیت دارند اما باید آنها را به عنوان توضیحاتی بیشتر بر مقالات اعتقادی بزرگتر به شمار آورد. این کتاب ها عبارتند از: هیاکال النور، الواح عمادی، پرتونامه، فی اعتقادات الحکماء، لمحات، یزدان شناخت و بستان القلوب که بعضی به زبا فارسی و بعضی به زبان عربی تالیف شده است.
تعدادی رساله رمزی که به فارسی نوشت. این رسالهها دارای زبانی نمادین است که رموز زرتشتی، هرمسی و اسلامی را تلفیق میکند که عبارتنداز: عقل سرخ، آواز پر جبرئیل، قصه الغربة الغربیه، لغت موران، روزی با جمتعن صوفیان، رساله فی حالة الطفولیه، صفیر سیمرغ، رساله فی المعراج، پرتونامه. هدف این رساله ها نشان دادن سفر روح به سوی اتحاد با خدا و شوق فطری انسان برای کسب معرفت است.
شماری رساله فلسفی و مربوط به تشرف به فرقه تصوف نیز نوشت که عبارتند از: ترجمه وی بر رسالة الطیر ابن سینا و شرح فارسی او بر اشارات و تنبیهات ابن سینا، رسالهای نیز دارد به نام رسالة فی حقیقة العشق که مبتنی بر رسالة العشق ابن سینا است و شروحی بر آیاتی از قرآن و پارهای از احادیث و گفته میشود شرحی بر کتاب فصوص فارابی نوشته که مفقود شده است.
مصنفات او در ادعیه و اذکار است که سهروردی آنها را واردات و تقدیسات مینامد.
سهروردی چهار رساله بزرگ نوشت که دربردارنده اصول عقاید اوست: تلویحات، مقاومات، مطارحات و حکمة الاشراق
زادروز
549
وفات
587
ملیت
ایرانی
نام کامل
شهاب الدین یحیی ابن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی
تاریخ ثبت اطلاعات
یکشنبه 8 آذر 1394
تاریخ ویرایش اطلاعات
یکشنبه 4 تیر 1402
شناسه
36479
ورود
به حساب کاربری
بازیابی رمز عبور
در صورتی که رمز عبور خود را فراموش کردهاید میتوانید
ایمیل و یا شماره تلفن همراه خود را وارد کنید تا کد تغییر پسورد برای شما ایمیل یا پیامک
شود