1. خانه
  2. مطالب
  3. انقلاب اسلامی
  4. برخیزید | معرفی کتاب «برخیزید» خاطرات شفاهی سید حمید شاهنگیان
برخیزید | معرفی کتاب «برخیزید» خاطرات شفاهی سید حمید شاهنگیان

برخیزید | معرفی کتاب «برخیزید» خاطرات شفاهی سید حمید شاهنگیان

در باب روش شناسی تدوین کتاب به نظر می رسد بتوان گفت محقق کتاب در این زمینه به خوبی عمل کرده است. به خوبی پیداست که در مصاحبه ها سؤالات خوبی مطرح کرده و به خوبی توانسته مصاحبه شونده را به حرف بکشاند (مسمتع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد!)
انقلاب اسلامی 1398/11/23 4 دقیقه زمان مطالعه 0

«برخیزید... برخیزید... برخیزید ای شهیدان راه خدا... ای کرده بهر احیای حق جان فدا... کز قطره قطرۀ خون پاک شما... می روید تا ابد در وطن لاله ها.. برخیزید رهبر آمد کنون در کنارتان... تا سازد غرقه در بوسه خاک مزارتان...»
این شعر و این سرود برای بسیاری از مردم، خاطره انگیزترین سرودِ روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی است؛ شعری از مرحوم "حمید سبزواری" که در روز دوازدهم بهمن ماه 1357، در حضور امام خمینی در بهشت زهرا خوانده شد. کتاب «برخیزید»، دربرگیرندۀ خاطرات شفاهی "سیدحمید شاهنگیان"، سازندۀ این سرودِ یادآورِ روزهای انقلاب و سرودهای دیگری همچون «درود به روان پاک شهید راه خدا» و «خمینی ای امام» است. سرودهایی که با خاطرات میلیون ها ایرانی از روزهای خون و قیام عجین شده است. اساسی ترین نقطۀ قوت کتاب در این است که به عرصه ای وارد شده که پیش از این، کمتر کتابی دربارۀ آن نوشته شده بود. پس از گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، عرصه های مختلفی از انقلاب مورد بررسی و روایتگری قرار گرفته بود، اما عرصه ای که به نظر مغفول مانده می رسید، عرصه شعر و موسیقی انقلاب بود. کتاب حاضر، در کنار سایر مجلدات این مجموعه، یکی از قسمت های خالیِ پازلِ تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی را پر می کند.
کتاب در آن بخش از خاطرات شاهنگیان که به انقلاب مربوط می شود، منحصر نیست و این را می توان یکی از نکات مثبت کتاب دانست. خاطرات شفاهی و تجربه زیسته شاهنگیان از سال های کودکی و دوران مدرسه اش، برای خواننده مشتاق درباره تاریخ اجتماعیِ سال های دهه 30 و 40 خالی از لطف نیست. یکی از قسمت های کتاب که روایت خاطراتی کمتر گفته شده است، بخش مربوط به دوران تحصیل در آمریکاست؛ که نویسنده در آن خاطراتی از سال های تحصیل خود در آمریکا، فعالیت های فرهنگی و شغل های دانشجویی اش ذکر می کند. مطالعۀ این خاطرات از دو جهت می تواند برای مخاطب حائز اهمیت و جذابیت باشد؛ نخست این که فعالیت های دانشجویان مسلمان و زندگی آن ها در آمریکا از جمله بخش هایی از تاریخ است که کمتر روایت شده است و دیگر این که ـ به شکل خاص برای مخاطبِ دانشجو ـ از حیث استفاده از تجربیات زندگی دانشجویی می تواند بسیار مفید باشد:
"مرد خردمند هنرپیشه  را/ عمر دو بایست در این روزگار
تا به یکی تجربه  آموختن/ در دگری تجربه بردن به کار".
از فصل چهارم کتاب می توان به عنوان جذّاب ترین فصل آن نام برد؛ فصلی که به خاطرات شاهنگیان از روزهای انقلاب و فعالیت های فرهنگی وی در عرصه شعر و موسیقی اختصاص دارد و زاویه هایی کمتر دیده شده از وقایع منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی را بیان می کند. این بخش می تواند برای فعالان فرهنگی مفید باشد، چراکه نکته ها و تجربه های بسیاری در زمینۀ کار تشکیلاتی و گروهی بیان می کند. برای نمونه، شاهنگیان در بخشی از این فصل تحت عنون «شبکه توزیع نوار»، تشکیلاتِ مردمی ای که برای توزیع نوارهای انقلابی شکل گرفته بود، توصیف و بازگویی می کند؛ شبکه ای که به صورت کاملاً مردمی نوارهای مربوط به امام خمینی(ره) را در تعداد چند ده هزار نسخه تکثیر و توزیع می کرد. توصیف شاهنگیان در این فصل، از روز بازگشت امام خمینی(ره) به ایران نیز روایت می شود که بسیار جالب توجه است، و با این که در مورد روز دوازدهم بهمن تا کنون خاطرات بسیاری از افراد مختلف ثبت شده بود، ولی جای خالی زاویۀ دید فعالان هنری و فرهنگی از این روز به چشم می آمد؛ جای خالی ای که با خاطرات شاهنگیان تا حدی پر شده است. نکتۀ دیگری که شاهنگیان در این فصل ذکر می کند و می تواند بسیار جالب توجه باشد، درخواست "فرهاد مهراد" در سال 1358 از او برای خواندن سرود «خمینی ای امام» است.
فصل های بعدی کتاب به خاطرات شاهنگیان از فعالیت هایش در سپاه پاسداران، بنیاد هنری مستضعفین، واحد موسیقی صدا و سیما و برخی نهادهای دیگر، همچون هواپیمایی آسمان و رایزنی فرهنگی ایران در هندوستان است. یکی از مسائلی که می تواند برای فعالان و مدیران فرهنگی امروز بسیار تجربه آموز باشد، برخوردهایِ «تنگ نظرانه»ای است که در اوایل انقلاب با مسئله موسیقی می شده؛ تا آن جا که ـ به گفته وی ـ حتی سرود «خمینی ای امام» و «ای ایران» نیز تا چندین سال مجوز پخش نداشته است.
در باب روش شناسی تدوین کتاب به نظر می رسد بتوان گفت محقق کتاب در این زمینه به خوبی عمل کرده است. به خوبی پیداست که در مصاحبه ها سؤالات خوبی مطرح کرده و به خوبی توانسته مصاحبه شونده را به حرف بکشاند (مسمتع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد!) و در عین حال، پیوستگی خاطرات مصاحبه شونده نیز در کتاب حفظ شده است. تنها نقطۀ ضعفی که در کتاب به چشم می آید، عبور سریع از خاطرات شاهنگیان در دوران عضویتش در شورای شعر و موسیقی صدا و سیما پس از سال 1370 است؛ با توجه به این که از تاریخ موسیقی ایران در سال های 1370 به بعد کمتر کارِ تاریخی مدون و معتبری موجود است، پرداختنِ بیشتر به این دوران کتاب را پرثمرتر می کند.
مطالعۀ «برخیزید» می تواند برای فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، تاریخ دوستان و هنردوستانی که مشتاق مطالعه بخش کمتر روایت شده ای از تاریخ هنر این سرزمین هستند، بسیار مفید باشد.

مطالب مرتبط

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

«مردم به همان چیزی که امام می‌خواست رأی دادند؛ نه به اسلامی که در ذهن فلان مرجع یا فلان شخصیت سیاسی بود. …

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

ازدواج یک پیوند کووالانسی است که زوجین باید با به اشتراک گذاشتن الکترون‌های خود، زندگی‌شان را در یک خط راست …

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

در اینجا با داستانی روبرو هستیم که نویسنده از لحاظ به کارگیری عناصر داستانی تا حدود زیادی موفق عمل کرده و به …

کليه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه کتاب فردا می باشد

توسعه و طراحی سایت توسط آلماتک

bookroom.ir - Copyright © 2007-2019 - All rights reserved