1. خانه
  2. مطالب
  3. انقلاب اسلامی
  4. آینده ی انقلاب | نقدی بر کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی و آینده ما»
آینده ی انقلاب | نقدی بر کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی و آینده ما»

آینده ی انقلاب | نقدی بر کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی و آینده ما»

آقای "موسی نجفی" نویسنده کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی و آینده ما»، یکی از معدود کسانی است که برای ایده پردازی های خویش دربارۀ انقلاب اسلامی از رویکرد تمدن محورانه بهره برده و با این نگاه تمدنی، در این کتاب، تحلیلی دربارۀ جایگاه انقلاب اسلامی و موقعیت آن نسبت به گذشته ایران و ارتباط آن با آیندۀ جهان ارائه داده است.
انقلاب اسلامی 1398/11/24 5 دقیقه زمان مطالعه 0

کمتر کسی با رویکردی تمدنی به تحلیل و بررسی انقلاب اسلامی به عنوان سوژه ای از سوژه های تاریخیِ پراهمیت پرداخته است؛ حال آن که انقلاب اسلامی، حرکتی تمدنی بوده و هیچ پژوهشگری برای فهمیدن آن بی نیاز از این گونه نگاه نیست.
آقای "موسی نجفی" نویسنده کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی و آینده ما» که «نشر آرما»، آن را در 358 صفحه منتشر نموده، یکی از معدود کسانی است که برای ایده پردازی های خویش دربارۀ انقلاب اسلامی از رویکرد تمدن محورانه بهره برده و با این نگاه تمدنی، در این کتاب، تحلیلی دربارۀ جایگاه انقلاب اسلامی و موقعیت آن نسبت به گذشته ایران و ارتباط آن با آیندۀ جهان ارائه داده است.
مطالب کتاب، در پنج فصل و یک مقاله پایانی گنجانده شده است: «چیستی و ماهیت انقلاب اسلامی»، «گذشته انقلاب اسلامی»، «آینده تمدنی انقلاب اسلامی»، «آسیب شناسی و وضع کنونی انقلاب اسلامی»، «پرسش ها و پاسخ ها» و مقاله پایانی نیز با عنوان «سیر تکاملی عقلانیت شیعه از صفویه تا انقلاب اسلامی» در کتاب آمده است.
آقای نجفی کتاب های متعددی دارد، اما این کتاب از مجموعه کتاب های نجفی، اغلب آن، از ادبیات گفتاری برخوردار بوده و دارای انسجام کافی نیست. تنها نوشتۀ ساختاریافته در این کتاب، مطلبی است با عنوان «نظریه پردازی مدرن و فلسفه انقلاب اسلامی» که در ابتدای فصل اول آمده است. نویسنده در نوشتار یادشده، با بیانی نارسا و بدون ذکر دلیل برای مطالبی که به غرب نسبت می دهد، عهده دار اثبات آن است که انقلاب اسلامی، انقلابی فرامدرن بوده و پاسخی است اسلامی ـ شیعی به مدرنیته؛ و نه آن که پاسخی از درون مدرنیته به آن باشد.
وی در ادامه فصل اول ضمن اشاره به این که «تا نتوانیم اثبات کنیم، در وضعیت تمدنی قرار داریم؛ خواه ناخواه ذیل تمدن غرب قرار گرفته و نمی توانیم به نقد آن بپردازیم» انقلاب اسلامی را مرحله تمدنی و در نهایت، ایجادکننده تمدن نوین اسلامی و مقدمه ساز ظهور دانسته و اذعان نموده تفاوت تمدن نوین اسلامی با تمدن مهدوی در این است که در تمدن نوین، امکان غایب بودن انسان کامل وجود دارد. البته نویسنده در جایی دیگر از کتاب، به صورت احتمالی و نه به صورت جزمی مانند این جا، میان تمدن نوین اسلامی و تمدن مهدوی تفاوت می گذارد، گویی در آن جا احتمال یکی بودن تمدن نوین و تمدن مهدوی را کاملاً منتفی نمی داند (صفحه:129). آنگاه آقای نجفی، به بیان این که تفسیر ایرانیِ انقلاب اسلامی در قالب نظام جمهوری اسلامی ایران، انقلابی را که ذاتاً فراملی بود، به طور موقت به نوعی هویت ملی مبدل ساخت، پرداخته و چگونگی پیوند انقلاب اسلامی با سرزمین ایران را توضیح داده است.
نویسنده، ذیل «گذشته انقلاب اسلامی» معتقد است ایرانی، گذشته خود را فراموش کرده و چنانچه تاریخ بخواند، نفرت عمیقی از انگلستان و روسیه در دلش به وجود می آید. با وجود این، در جایی دیگر دلیل نفرت نداشتن ایرانی از خارجی ها را در این می بیند که ایران بر خلاف برخی کشورها، حاکم بیگانه نداشته است. در این فصل از کتاب، نهضت تحریم تنباکو که به تعبیر نویسنده، نوعی بیداری اسلامی و ولایی و شیعی است، زمینه ساز انقلاب اسلامی و انقلاب مشروطیت معرفی شده و اشاره شده است که اندیشه های "سید قطب" در شکل گیری انقلاب اسلامی نقشی نداشته و با اندیشه های امام خمینی(ره) اختلاف داشته است.
کتاب در فصل «آینده تمدنی انقلاب اسلامی» از رهگذر این نکته که انقلاب اسلامی، این قدرت را دارد که دو سر تمدن گذشته و آینده را به هم وصل کرده و تمدنی که نسبت به غرب نوین است را ارائه دهد، بیان می کند تا زمانی که نسبت به تمدن غرب احساس برتری نکنیم، نمی توانیم اجزای آن تمدن را به خدمت گرفته و تمدن ساز شویم، اما چنانچه احساس برتری کرده و به شالوده شکنی تمدن غربی رو آورده و ایدئولوژی آن را به روش شناسی و ابزار تبدیل کنیم، در این حالت بدون از بین رفتن تکنولوژی، رتبه دستاوردهای بشری را جابه جا کرده و به ساحت واقعی خود که ابزاری بودن است، باز گردانده ایم. در این فصل از کتاب مراسم پیاده روی اربعین طلیعۀ تمدن نوین اسلامی خوانده شده و فرهنگ اربعینی در این شکل و نمای جدید، عینیت بخش نظریۀ پیوستگی و نوعی امتداد از گذشته به سوی آینده شناخته شده است.
نویسنده کتاب در بخش «آسیب شناسی و وضع کنونی انقلاب اسلامی» معتقد است: انقلاب اسلامی دچار فروپاشی و استحاله نمی شود و در حال حاضر به سمت تحول بنیادی مثبت پیش می رود. وی مردم را از نزدیک بینی بر حذر داشته و معتقد است مشکلاتی که مردم با آن دست و پنجه نرم می کنند، مانند تورم و گرانی، ممکن است تا حدی به انقلاب ضربه بزند، اما این ها انقلاب را از بین نمی برد. بزرگ ترین آسیبی که متوجه انقلاب می شود، نفوذ تمدنی است که در پی آن تغییر در سبک زندگی، اخلاق و... قرار دارد. با نفوذ تمدنی شخصیت تاریخی افراد زیر سؤال می رود، نسبت به فرهنگ و مذهب سست می شوند، شاخص هایشان تغییر می یابد و دچار بحران هویت می شوند. در این حالت فرهنگ غیرخودی را خودی و فرهنگ خودی را ارتجاع و عقب ماندگی می دانند.
فصل پرسش ها و پاسخ های کتاب دربردارندۀ موضوعات گوناگون است. یکی از این پرسش ها در این باره این است که چرا با وجود کثرت استاد علوم سیاسی در جبهه انقلاب اسلامی، نظریه پرداز در این عرصه به چشم نمی خورد؟ نویسنده در پاسخ معتقد است نظریه پرداز کم داریم، چراکه هنوز در دوران انقلاب اسلامی زیست می کنیم و فهم همه جانبه یک واقعه بزرگ تاریخی از درون خود مشکل است؛ علاوه بر آن که انقلاب اسلامی مشابهی در بین انقلاب های جهان از نظر ماهوی ندارد و چون ماهیت آن دینی است و انقلاب های معاصر غالباً غیرالهی بوده، به دست آوردن و فهم قوانین آن ساده نیست.
مقاله پایانی که به صورت جداگانه در پایان کتاب قرار گرفته، نوشته آقای موسی نجفی نیست، بلکه پژوهشگری از پژوهشگران خانه بیداری اسلامی این مقاله را نگاشته تا مسیر عقلانیت شیعه از صفویه تا انقلاب اسلامی را بر اساس اندیشه های آقای نجفی گزارش کند. بنا بر آنچه در این مقاله آمده، مؤلفه های فکری نجفی عبارت است از: نگاه تاریخی، پیوستگی تاریخی، نگاه تکاملی به تاریخ و هویت مندی ایرانیان.

مطالب مرتبط

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

«مردم به همان چیزی که امام می‌خواست رأی دادند؛ نه به اسلامی که در ذهن فلان مرجع یا فلان شخصیت سیاسی بود. …

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

ازدواج یک پیوند کووالانسی است که زوجین باید با به اشتراک گذاشتن الکترون‌های خود، زندگی‌شان را در یک خط راست …

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

در اینجا با داستانی روبرو هستیم که نویسنده از لحاظ به کارگیری عناصر داستانی تا حدود زیادی موفق عمل کرده و به …

کليه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه کتاب فردا می باشد

توسعه و طراحی سایت توسط آلماتک

bookroom.ir - Copyright © 2007-2019 - All rights reserved