1. خانه
  2. مطالب
  3. اهل بیت
  4. خاطرات امام علی (ع) | نقدی بر کتاب علی (ع) از زبان علی (ع)
خاطرات امام علی (ع) | نقدی بر کتاب علی (ع) از زبان علی (ع)

خاطرات امام علی (ع) | نقدی بر کتاب علی (ع) از زبان علی (ع)

محمدیان تلاش کرده است از میان سخنرانی ها و نگاشته های حضرت، مسائل مربوط به روابط خانوادگی، نوع برخورد با دوستان و دشمنان، برنامه ریزی های جنگی و جزئیات دیگری از حیات ایشان را در میان متون تاریخی، روایی و تفسیری، استخراج و با نظم تاریخی در کنار هم بنشاند.
اهل بیت 1399/1/6 4 دقیقه زمان مطالعه 2

در نگاه اول تفاوت چندانی میان بیوگرافی (زندگی نامه) و اتوبیوگرافی (خودزندگینامه) نیست. در هر دو فرم با روایت زندگی یک شخص مواجه هستیم. اما واقعیت این است که در «زندگی نامه»، شما تنها از زاویۀ دید بیرونی نسبت به سوژه قرار گرفته اید و در «خودزندگی نامه» علاوه بر زوایای بیرونی، شاهد زوایای درونی سوژه نیز هستید. این ویژگی به ظاهر ساده در روایت زندگی و زمانۀ شخصیت های پیچیده و رازگونۀ تاریخی اهمیت دوچندانی پیدا می کند، چراکه رازآلودگیِ این اشخاص مانع نزدیک شدن راوی به آن ها و به خصوص روایت درونیاتشان می شود. بنا بر این، تنها راه دسترسی به این قله ها مسیری است که باید با تصمیم خودِ آن ها گشوده شود.

کتاب «امام علی از زبان امام علی» خودزندگی نامۀ یکی از این قله هاست. یکی از رازآلودترین شخصیت های تاریخ که به تعبیر خردمندی مثال نقضی بر امتناع جمع اضداد بود. اصل کتاب، پیش از این، به قلم همین نویسنده، "محمد محمدیان" با عنوان «حیاه امیرالمومنین عن لسانه» به زبان عربی و در هفت جلد منتشر شده است. «امام علی از زبان امام علی» تلخیصی از همان کتاب و البته به زبان فارسی است که به تازگی از سوی نشر «معارف» وارد بازار شده است. کتاب در ده فصل، زندگی و زمانۀ امام علی علیهالسلام را از زبان خود ایشان روایت کرده است. این «خودزندگی نامه» با خاطرات ایام کودکی امام آغاز می شود و با یادآوری روزهای پس از هجرت و غصب خلافت و ایام خلافت حضرت ادامه پیدا کرده و با توصیف روزهای نزدیک به شهادت پایان می یابد.

محمدیان تلاش کرده است از میان سخنرانی ها و نگاشته های حضرت، مسائل مربوط به روابط خانوادگی، نوع برخورد با دوستان و دشمنان، برنامه ریزی های جنگی و جزئیات دیگری از حیات ایشان را در میان متون تاریخی، روایی و تفسیری، استخراج و با نظم تاریخی در کنار هم بنشاند. بخش های توضیحی مربوط که از سوی اشخاص دیگری روایت شده، به صورت مجزا و متفاوت از متن اصلی در میان قلاب آورده شده است.

هرچند تلاش ده سالۀ مؤلف ـ چنان که خود ایشان در مقدمۀ ترجمۀ فارسی به آن اشاره می کند ـ بسیار قابل تقدیر است، اما نکته ای که طبق روال معمول و متعارف، لازم بود مؤلف نسبت به ذکر آن اهتمام داشته باشد، اشاره به نمونه های قبلی و مشابه این کتاب است. با مراجعه به سایت «کتاب خانه ملی» معلوم می شود که این اثر نه در فرم و نه در محتوا، نو و تازه نبوده و بیش از سه دهه قبل مشابه آن منتشر شده است.

در سال 1374 کتابی با عنوان «مشاهدات امیرمومنان» به قلم "شعبان خان صنمی (صبوری)" توسط نشر «الهادی» روانۀ بازار شد. از مقدمه ای که مؤلف بر چاپ دوم کتاب نوشته است، معلوم می شود تألیف آن در سال 1366 به پایان رسیده و پیش از آن که در قالب کتاب ـ مشتمل بر 470 صفحه ـ منتشر شود، در ایام ماه مبارک رمضان، سال های 73 و 74، بخش هایی از آن به صورت سلسله وار در روزنامه رسالت به چاپ رسیده است. این کتاب سال ها بعد با عنوان «خاطرات امیرالمومنین» توسط نشر «بوستان کتاب» قم، بارها ـ چاپ هشتم: سال 1392ـ منتشر شده است. همچنین ترجمه انگلیسی این کتاب نیز در سال های اخیر توسط نشر «المصطفی» وارد بازار شده است. با وجود شباهت های فراوان در شکل تنظیم، عناوین کلی دسته بندی ها و حتی محتواها، اما باز هم بعید به نظر می رسد که تألیف آقای محمدیان به طور کامل مشابه کار آقای صبوری باشد و ما با پدیدۀ انتحال روبه رو باشیم. اما شایسته بود جناب محمدیان با اشاره به تألیف آقای صبوری، وجه تمایز و یا برتری کار خود را به خوانندگان گوش زد میکرد.

شایسته است در ایام رجب به بازخوانی بخش هایی از این خاطرات که مربوط به خواستگاری از دختر رسول خداست اشاره کنیم:
«به محضر رسول خدا رسیدم. آن بزرگوار با روی گشاده از من استقبال کردند و با چهره ای خندان فرمود: با من کار داشتی؟ من از نزدیک بودن خویش به رسول خدا سخن گفتم و از توفیقاتی که برای پیش قدم شدن در اسلام و فداکاری و جهاد در راه خدا نصیبم شده بود، یاد کردم. رسول خدا فرمودند: یا علی، همۀ این ها را قبول دارم. تو در نظر من برتر از این ها هستی! عرض کردم: ای رسول خد، حال که این چنین لطفی در حق من دارید، آیا اجازه می دهید از دخترتان فاطمه خواستگاری کنم؟ رسول خدا فرمودند: یا علی، قبل از تو افراد دیگری نیز از دخترم فاطمه خواستگاری کرده اند، اما هرگاه با وی دربارۀ این موضوع سخن گفتم و تقاضای خواستگاران را با وی مطرح کردم، علامت نارضایتی را در چهرۀ او دیدم. اما اکنون که تو چنین درخواستی داری، منتظر باش تا من نزد دخترم بروم و تقاضای تو را نیز به او بگویم. بر می گردم و نتیجه را به تو اطلاع می دهم....»(ص39)

نظرات

مهدی
در عنوان متن کلمه "نقد" اومده که مخاطب فکر می کنه با یک مطلب خوب در راستای نقد محتوای کتاب مواجه میشه، ولی بعد از مطالعه متوجه میشه که برای اشاره به یک مورد کوچیک «چاپ شدن کتابی مشابه این کتاب در سال های قبل» این محتوا نوشته شده و عملا وقت مخاطب گرفته میشه با خوندن این مطلب
موس الرضا
علی شیر خدا شاه مردم شاه عرب

مطالب مرتبط

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

«مردم به همان چیزی که امام می‌خواست رأی دادند؛ نه به اسلامی که در ذهن فلان مرجع یا فلان شخصیت سیاسی بود. …

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

ازدواج یک پیوند کووالانسی است که زوجین باید با به اشتراک گذاشتن الکترون‌های خود، زندگی‌شان را در یک خط راست …

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

در اینجا با داستانی روبرو هستیم که نویسنده از لحاظ به کارگیری عناصر داستانی تا حدود زیادی موفق عمل کرده و به …

کليه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه کتاب فردا می باشد

توسعه و طراحی سایت توسط آلماتک

bookroom.ir - Copyright © 2007-2019 - All rights reserved