اسلام داعشی یا اسلام خوارجی | معرفی کتاب «داعش، بسترها اندیشه و عملکرد»

     جهان سیاسی و جغرافیایی منطقه سال هاست دست خوش جنگ و ناامنی شده است. واژه های آشنا و دلهره آوری مثل طالبان، القاعده و داعش و... را بارها شنیده ایم. موازی با این لغات، نام قهرمانی جهانی به نام "شهید سردار حاج قاسم سلیمانی" نیز برابری می کند و می درخشد. در حقیقت اسم داعش با رشادت های این شهید بی سکه و کم رنگ شده است. شهید سردار سلیمانی در تغییر روند جنگ داخلی سوریه و مقابله با داعش نقش کلیدی داشت. با تمام پیشگیری ها و شهادت طلبی رزمندگان اسلام، متأسفانه خطر داعش به عنوان یک تهدید منطقه ای دامن گیر کشورمان هم شد و ناخودآگاه ترس و نگرانی را وارد زندگی ما کرد.

     به هر روی، همه ما و به ویژه نسل جوان نیاز داریم تا اطلاعات مفید به زبانی ساده و مفهومی دربارۀ تشکیل و انگیزۀ رفتاری و سیاسی و اهداف کوتاه مدت و بلندمدت و اعضا و... این گروها کسب کنیم. بعضاً اسامی در اخبار داخلی و یا خبرگزاری های سیاسی جهان و یا لابه لای صحبت های روزمره از داعش می شنویم و یا می شنیدیم، اما نیاز است به کُنه و اصل اخبار و مطالب مستند پی ببریم تا راست آزمایی اخبار را هم بسنجیم. کتاب «داعش بسترها اندیشه و عملکردها» می تواند شاه کلیدی باشد برای یافتن سؤال های سختی که در ذهن جوانان است. "حسن چراغلو" و "محمدرضا قلی هراتی" با جمع آوری مطالب با زبانی ساده، قابل فهم، موجز و مفید و با پیوست عکس های فصل آخر، توانسته اند مطالب اولیۀ و کاربردی را جمع و تدوین کنند. این کتاب از داعش و مهره های اصلی و روند رشد و شکل گیری اش می گوید و همین طور از علل دوام و بقایش. در خصوص بقا و دوام، مسائل مالی باعث تداوم این تشکل هاست که داعش با دست گذاشتن و تصاحب چاه های نفت عراق و سوریه و افراد و سازمان های خیّر از جمله "ابو محمد العدنانی" و آدم ربایی و مافیای قاچاق آثار باستانی و البته کمک کشورهای اروپایی، آمریکا، عربستان و ترکیه بوده که توانسته سر پا بماند. جمع آوران کتاب اشاره ای به نمودار رشد و گسترش و سازماندهی اش و سربازگیری و زمینه های مشترک فعالیت با دیگر تشکل ها دارند. کتاب «داعش بسترها اندیشه و عملکردها» از چهار فصل مرتبط اندیشه، بستر شکل گیری داعش و چالش ها و فرصت ها و پیامدها و عملیات تروریستی در 216 صفحه روایتی منسجم از شناخت داعش و گروهک های مرتبط، به ما می دهد.

 گروهک های این چنینی منهای عواید مالی نیاز به تبلیغ رسانه ای و بزرگ نشان دادن خود دارند تا جهان به باور پذیریششان برسد و در بازی سیاست نقشی به عهده بگیرند. این تبلیغات به بهای خشونت و قتل عام انسان های بی گناه و استفاده از دین به بهای بهشت و اختلاف بیشتر بین شیعه و سنی شکل گرفت.

در یکی از سخنرانی ها، شهید سردار حاج قاسم گفته بودند: «با چاقو سر بریدن و فریاد الله اکبر سر دادن خطر بزرگی است...» همچنین به تفضیل شنیده و یا خوانده ایم که مغول ها پیش از رسیدن به ممالک دیگر، چند نفری را می فرستادند تا از حربۀ هراس افکنی و تبلیغ خشونت استفاده کرده و نیرو و روحیۀ طرف مقابل جنگ را تضعیف کنند. در مورد گروه های تکفیری و از جمله داعش هم همین صدق می کند. با ایجاد رعب و ترس و تصاویر تبلیغاتی از خشونت هایشان، مردم را ترسانده و اعتماد به دولت ها را کم کردند. این ترفند خیلی جاها به کمک داعش آمد و در رسیدن به مقاصد کمکشان کرد. در تکمیل این سخن می توان به کتاب از «افغانستان تا لندنستان» اشاره کرد که با خواندن کتاب به مشقت ها و طبیعت وحشی و پرورش سختگیرانه و تخصصی و عقیدتی و ایدئولوژی هر کدام از شخصیت هایی مثل طالبان و القاعده و داعش پی می بریم و در می یابیم چه نیروی محرکه ای در عملیات ها باعث می شود تا شخصی بمب به خود بسته و دست به عملیات انتحاری بزند. از دیگر عوامل رسانه ای، صفحات خبری غرب و دست مایه ساختن فیلم هایی با همین موضوع بود. داغ کردن و بها دادن و بزرگ نمایی و در بوق و کرنا کردن کوچک ترین تحرکات، باعث بال و پر دادن به این گروه ها شد. البته فیلم ها و سخنرانی و کتاب های زیادی در راستای آگاهی به مردم و موشکافانه نگاه کردن به تحولات سیاسی حول استقلال و امنیت کشورمان و منطقه ساخته و نوشته شد. جدای از کتاب های داستانی و تخصصی به دو فیلم «شام آخر» و سریال «پایتخت» می توان اشاره کرد که به آگاهی و همذات پنداری مردم کشورمان با مناطق درگیر با حملات داعش کمک کرد.

  امریکا بعد از برافتادن شوروی نیاز به بقا برای فروش اسلحه و نمایش قدرت به معنای آقای دنیا بودن داشت و جایی بهتر از خاورمیانه و دعواهای قومی و قبیله ای نیافت. به عنوان مصلح و فرشتۀ نجات وارد مسائل منطقه ای خاورمیانه و حوزۀ خلیج فارس شد و با فتنه و جنگ افروزی اقدام به فروش سلاح و اعزام سرباز کرد. در انتها با همین دلایل شروع به بهره برداری از منابع کشورها به نفع خودش کرد. در کتاب می خوانیم که دست پروردۀ غرب چطور خِر خودشان را می گیرد و با جریان سپتامبر و بازسازی 11 سپتامبری برای فرانسه مو بر تن شان سیخ می کند. آمریکا خودش را ناجی و کشورش را بهشت روی زمین معرفی کرده بود و داعش خلاف آن را ثابت کرد. متأسفانه ایران هم از این دست اندازی بی بهره نماند و در جریان ورود داعش به مرقد مطهر امام خمینی(ره) و مجلس از ناحیۀ داعش ضربه خورد. حسن چراغلو به تفصیل این جریان را بازسازی کرده و اخبار، حواشی، گزارشات، توضیحات ناجا و اطلاعیۀ وزارت کشور و واکنش های داخلی و خارجی را درج کرده است.

  رهبر انقلاب در سخنرانی ها و نامه هایی خطاب به جوانان و جهان اسلام، این تحرکات را محکوم کردند و فرمودند: «نتیجه این حمله چیزی جز افزایش نفرت از دولت های آمریکا و عوامل آن در منطقه همچون سعودی نیست.»(صفحه 170.) حمله داعش به تهران باعث افزایش و تقویت روحیۀ ضدتروریستی و نابودی تروریسم شد که جوانان و سربازان متعهد به خاک ایران و تعهد و محبتشان به بارگاه ائمه(علیه السلام) از جان و خانواده خود گذشتند و وارد عرصۀ پیکار با ظلم شدند و این شهادت ها و رشادت ها بالاخره جواب داد.

   بی ثباتی سیاسی در منطقه، بهشتی برای داعش شد و از اختلافات بغداد و دولت منطقه ای کردستان عراق بعد از همه پرسی استقلال در منطقه کردی عراق، بهره مند شد تا خود را با نام اسلام پرورش دهد. ایدئولوژی و نگاه خشونت بار وهابیت و بعد داعش به دین و اسلام، ترس از اسلام را در همه جا ترویج کرد. فاصله اندازی بین شیعه و سنی و حتی کشتار سنی ها نشان داد که دین فقط بهانه ای شد برای خشونت و سلطه و ایجاد کشوری با این نام.

     نویسنده در کتاب با زبان ساده و با پرهیز از کلمات فاخر و قلنبه، به خوبی به تمام وجوه شکل گیری و رشد و علل داعش و مقابله آن پرداخته است. گاهاً شنیده می شود که چرا ایران در جنگ سوریه و کشورهای منطقه و خلیج فارس ورود کرده و مداخله می کند؟ و عواید و ضررهای این مداخله چقدر و چگونه است؟ چراغلو به همۀ این سؤال ها، جواب هایی در خور و شایسته داده، بدون جانبداری و هواداری از مکتبی. خواندن این کتاب سلیس و شسته و رفته و خوش خوان را به جوانانی که در خود نیاز و عطش به مسائل سیاسی منطقه و بازخوردش را در جهان حس می کنند، توصیه کرده و امیدوارم با شناخت این گروهک ها و آشنایی با اهدافشان در دام جذب به این طیف نیفتند.