1. خانه
  2. مطالب
  3. عاشورا
  4. قدم قدم با حسین | نگاهی به کتاب «عاشورا چگونه و چرا» اثر آیت الله محمدعلی جاودان
قدم قدم با حسین | نگاهی به کتاب «عاشورا چگونه و چرا» اثر آیت الله محمدعلی جاودان

قدم قدم با حسین | نگاهی به کتاب «عاشورا چگونه و چرا» اثر آیت الله محمدعلی جاودان

نگاهی به کتاب «عاشورا چگونه و چرا» اثر آیت الله محمدعلی جاودان
عاشورا 1398/6/24 5 دقیقه زمان مطالعه 0

در این چند سالی که مشغول مطالعه و تحقیق بر روی مسائل مرتبط با موضوعات گوناگونِ تاریخِ تحلیلی صدر اسلام بوده و هستم، کتاب های مختلفی، به خصوص در زمینۀ تاریخ و تحلیلِ واقعۀ عاشورا و قیام امام حسین(ع) مطالعه کرده ام. اصل و اساس شروع این مطالعات، سؤالات و شبهاتی بود که حدود ده سال قبل درباره واقعۀ عاشورا برایم ایجاد شد و همان موقع به سرعت سراغ کتابی در این زمینه که در کتاب خانۀ خانه موجود بود، رفتم و پس از تورق و مطالعه بخش هایی از آن، به دو مسئله رسیدم: نخست آن که چقدر نکته و گزاره در این واقعه وجود دارد که من هیچ اطلاعی از آن ها نداشته ام و نکته دوم که بیشتر مرا وادار به مطالعه کرد، این بود که متوجه شدم برخی از گزاره هایی که به عنوان واقعیت در ذهنم جایی داشتند، دچار اشکالاتی هستند و حتی تعدادی از آن ها از بیخ و بُن غلط هستند! پس از آن بود که با جست وجوهای فراوان به دنبال کتب و مطالب صحیح در این زمینه رفتم و تواریخ و روایت های مختلف را بررسی و سعی کردم از مجموع و برآیند آن ها به تاریخ و تحلیل درست برسم.

در طول هزارو سیصد و اندی سالی که از واقعۀ عاشورا گذشته، کتاب های زیادی در مورد این واقعه نوشته شده است. برخی صرفاً تاریخی هستند، اما موضوع تحلیل چرایی و چگونگی این واقعه نیز از مسائل بسیار مهمی بوده که مورخین و علمای بسیاری درباره آن، کتاب ها نوشته اند و سخنرانی های زیادی انجام داده اند. مشکلی که در برخورد با این خیل کتاب های تحلیلی داشتم، چند چیز بود: یکی از مشکلات اصلی، ادبیات و بیانِ ناشیوای این کتاب ها بود که در کتب تاریخی این مسئله بسیار ملموس تر است. ترجمه ها و نوشته ها یا قدیمی اند یا این که جدیدترها هم با بیان قدیمی نوشته شده اند که برای مخاطب امروزی جذاب نیست. مشکل دیگری که ناخوشایند جلوه می کرد، جامع نبودن کتاب ها بود و یا کتاب هایی که سعی کرده اند به همه مسائل بپردازند، اما آن قدر حواشی در آن ها وارد شده که باید لابه لای مطالبِ کتاب دنبال اصل مطالب تحلیلی گشت. تکرار زوایای دید نیز از دیگر مشکلات بود.

در این مدت افراد زیادی از منبع مناسب برای مطالعه در خصوص عاشورا پرسیدند و مجبور شدم برای بخش های مختلف حرکت امام، کتاب های مختلفی را معرفی کنم. به همین جهت، جای خالی یک کتاب مختصر و مفید و همین طور جامع که با ادبیات امروزی تناسب داشته باشد، به شدت حس می کردم.

تا این که مطالعه کتاب «عاشورا چگونه و چرا» اثر استاد محمدعلی جاودان به من پیشنهاد شد. آیت الله جاودان سال ها از درس های علامه سیدمرتضی عسکری از بزرگ ترین مورخین عصر حاضر بهره مند بوده اند و خودشان نیز در زمینۀ تاریخ پژوهش های خوبی انجام داده اند. ایشان در این کتاب با بهره گیری از منابع گوناگونِ دستِ اول و تحلیل وقایع، به خوبی تلاش کرده اند تا به این دو سؤال اساسی پاسخ داده شود: اولاً قیام کربلا و عاشورا به چه شکل بوده و چگونه اتفاق افتاده است و ثانیاً این قیام به چه دلیل اتفاق افتاده است؟

این مطلب که در مقدمه کتاب آمده است، کنجکاوی ام را برای مطالعه اش بیش تر کرد. در حین مطالعه فهمیدم که با کتابی متفاوت رو به رو هستم. از آن کتاب ها که گاهی برای مشخص کردن نکاتِ مهم و اثرگذارش، باید زیر مطالبِ کل یک صفحه اش خط کشید.

نویسنده در ابتدا یک دور به صورت خلاصه و مفید، تاریخ این واقعه را بیان کرده و به خوبی بیشتر به گزاره هایی پرداخته که علاوه بر روایت خطیِ تاریخ مستند واقعۀ عاشورا، به تحلیل چرایی آن نیز کمک می کند و دیگر مسائل تاریخی را یا حذف کرده یا خیلی کوتاه و گذرا بیان کرده است. این کار به مخاطب کمک بسیاری می کند تا خط سیر اصلی را گم نکند و راحت تر تحلیل ها را دنبال کند.

پس از این بخش، قسمت تحلیلی و شرح چرایی قیام کربلا قرار دارد و در آن هم تحلیل گزاره ها و اتفاقات تاریخی به خوبی انجام شده و نویسنده اهداف و نتایج و آثار قیام اباعبدالله را بررسی و بیان کرده است. بررسی هدف امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح دین توسط امام، جایگاه ویژه ای در این کتاب دارد. 

جذابیت کتاب آن قدر برایم زیاد بود که آن را تقریباً یک روزه به پایان رساندم و پس از اتمام آن، شعف خاصی پیدا کردم و به خودم گفتم این همان گم شده ای است که سال ها دنبالش بودم. بلافاصله در فضاهای مختلف مجازی و در معرفی هفتگی کتابی که انجام می دهم، به معرفی این کتاب پرداختم. استقبال و اشتیاق مخاطبین از کتاب زیاد بود. به حدی که همان شب فردی آمد و کتاب را از من امانت گرفت تا بخواند. چند نفر دیگر هم برای امانت گرفتن آمدند و در نوبت قرار گرفتند! دوستی که این کتاب را امانت گرفته بود، دو روز بعد کتاب را پس آورد. او هم با شوق و ذوق خاصی از کتاب حرف می زد. او هم گفت که این کتاب به سؤالاتی که چندین سال با آن ها درگیر بود، پاسخ داده است.

کتاب «عاشورا چگونه و چرا» از آن کتاب هایی است که اگر به خوبی به آن پرداخته شود و پخش و تبلیغاتش درست انجام گردد، حتماً جایگاه بسیار ویژه ای در جامعه پیدا خواهد کرد. آن هم در این فضای امروزی که شبهات زیادی پیرامون واقعه عاشورا شکل گرفته و افراد گوناگونی را تحت تأثیر قرار داده است. 

مطالب مرتبط

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

«مردم به همان چیزی که امام می‌خواست رأی دادند؛ نه به اسلامی که در ذهن فلان مرجع یا فلان شخصیت سیاسی بود. …

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

ازدواج یک پیوند کووالانسی است که زوجین باید با به اشتراک گذاشتن الکترون‌های خود، زندگی‌شان را در یک خط راست …

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

در اینجا با داستانی روبرو هستیم که نویسنده از لحاظ به کارگیری عناصر داستانی تا حدود زیادی موفق عمل کرده و به …

کليه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه کتاب فردا می باشد

توسعه و طراحی سایت توسط آلماتک

bookroom.ir - Copyright © 2007-2019 - All rights reserved