تاثیر شناخت تاریخ صدر اسلام در بازتاب نگاه‌های جهانی | جستاری درباره کتاب «چهرۀ تو قبلۀ هر شاعر است»

«دین» بعد از این‌که صحیح و سلامت به واسطۀ پیامبر به مردم رسید، باید در میان جامعۀ دین‌دار از تحریف مصون بماند و هیچ‌کس به خطا یا عمد، آن را از صورت اصلی و آسمانی‌اش دور نگرداند. مسئله مصونیت دین اسلام از تحریف، لزوم و شناخت خود پیامبر(ص) را می‌طلبد و آشنایی با کیفیت و روش چگونگی زندگی نبی خدا را، تا جامعه به واسطۀ آن برای پذیرش دین، مهیا شود و باورپذیری شخصیت پیامبر و منتخب بودن و وحی به ایشان در دل مردم ماندگار بماند و به نسل‌های بعدی به درستی و بدون تحریف برسد.

برای دست‌یابی به این مهم، آشنایی امت‌ها با وجود پیامبر(ص) و سیرت و مسیر رسالت پیامبر و وحی بر ایشان و شناخت تکوین و تکمیل مراحل زندگی و به سامان رسیدن دین و ارزش‌هایی که موجب به مقصد رسیدن این هدف عالی می‌شود، کمک بسیار شایانی است. برای رسیدن به هدف و اهتمام این نظر، تبلیغ و شناخت پیامبر(ص) و زندگی ایشان از طریق داستان و رمان و نوشته‌های دانشمندان دینی و مفسران، نیازی جدّی است.

بسیاری از نویسندگان و محققان و دانشمندان اسلامی دربارۀ زندگانی، سیره و شناخت شخصیت پیامبر(ص)، کتاب نوشته و با نگاهی موشکافانه، بخش‌هایی از مراحل زندگی پیامبر اسلام(ص) را برای شناخت و آموزش مکتوب کرده‌اند. کتاب «چهره تو قبله هر شاعر است» به قلم «کمال السید» و ترجمۀ روان «حسین سیدی» از نشر شهید کاظمی در 131 صفحه، یکی از همین نوشته‌هاست که می‌تواند روشن‌کنندۀ راه نوجوانان و جوانان باشد.

این کتابِ خواندنی از پیش از تولد حضرت محمد(ص) شروع می‌شود و در ادامه کودکی، نوجوانی، جوانی، بزرگ‌سالی، میان‌سالی و کلان‌سالی حضرت را در قالب داستانی ساده و شسته و رفته شده از جزئیات، روایت می‌کند. محور اصلی کتاب، رویدادهایی است که برای شخص پیامبر(ص) و تاریخ اسلام رقم می‌خورد. «چهره تو قبله هر شاعر است» به شناخت پیامبر(ص) و حالات و حوادث زندگی ایشان، اشارۀ مستقیم دارد و سرنخ‌هایی برای یافتن شناخت طول زندگی پیامبر به دست می‌دهد. اگر بتوانیم زیبایی‌های شخصیت پیامبر اکرم(ص) و اسلام را به درستی و بدون شبهه و با مستندات و احادیث معتبر در جامعه و به تبع، در جهان گسترش دهیم، هیچ‌گاه شاهد توهین‌ به پیامبر(ص) و دین اسلام نخواهیم بود. برای الفت با پیامبر(ص)، شناخت صحیح ایشان و رسالت و کیفیت برگزیده بودنشان و آشنایی با هدفشان، امری ضروری است.

این کتاب در ابتدا نگاهی اجمالی به بررسی جغرافیا و شرایط مکه و شبه‌جزیرۀ عربستان قبل از تولد حضرت محمد(ص) دارد و سپس خلاصه‌وار اما کامل، تاریخ اسلام را تا وفات پیامبر(ص) بررسی می‌کند. در کتاب «چهره تو قبله هر شاعری است» نویسنده با توجه به آثار تاریخی مکتوب و استناد به آیات قرآنی، به بیان زندگی حضرت محمد(ص) از زمان تولد تا رحلت با شرح اخلاق و سیرۀ ایشان می‌پردازد. داستان از ابتدا با حادثۀ بزرگِ شکست سپاه ابرهه شروع می‌شود و در ادامه، به تولد و رشد در دامن دایه و حمایت و وفات حضرت عبدالمطلب و ازدواج با حضرت خدیجه(س)، و جنگ‌ها و پیروزی اسلام و واقعۀ غدیر خم و رحلت پیامبر(ص) می‌پردازد. کمال السید به روایت وقایع مهم و حوادثی که آموزندگی بیشتری دارند، پرداخته و از تفصیل و بیان رویدادهای جزئی خودداری کرده است. این کتاب را می‌توان این‌گونه به همگان معرفی کرد: شرح مفید و مختصری از شناخت پیامبر اکرم(ص) و شکل‌گیری اسلام. در نگارش این کتاب کوشیده شده دو ویژگی «مختصر» و «مفید» بودن لحاظ شود. هم‌چنین برخی آموزه‌های اسلام را تشریح و به آیاتی چند از قرآن استناد کرده است. لابه‌لای روایت‌ها، ویژگی‌های پیامبر(ص) مثل صداقت و مشورت با یاران، نبوغ نظامی و از همه مهم‌تر، ایمانِ پیروانش و پررنگ‌تر از همه، توکل و مدد از پروردگار به زیبایی به تصویر کشیده شده و به چشم می‌آید. برای دین‌داران، مرور وقایع و سیرۀ پیامبر(ص) در این کتاب می‌تواند لذت‌بخش و قابل تأمل باشد.

گفتنی است، چند پرسش اساسی در این‌جا قابل ذکر است؛ وقتی کتابی این‌چنین تراشیده و مفید و مختصر و گاهی بدون شخصیت‌پردازی به نسل جوان و نوجوان داده می‌شود، می‌تواند همان کارکردی را داشته باشد که از نظر شناخت و آموزش از آن توقع می‌رود؟ آیا این کتاب قابلیت ترجمه به زبان‌های دیگر دنیا برای آشنایی و شناخت پیامبر(ص) را دارد و عطش انس با آخرین فرستاد‌ۀ خدا را مرتفع می‌سازد؟ چقدر کتاب حاضر پتانسیل و انرژی این را دارد که بتواند معرفی خوب و درخوری را به دست بدهد؟

نیاز جهان امروز و به منظور جلوگیری از توهین به ساحت مقدس پیامبر(ص) و اسلام‌گریزی، شناختِ به‌حقّ پیامبر(ص) و دین مهربان اسلام و تبلیغات و قلم‌فرسایی در همین راستاست. امید که با این دست کتاب‌ها، موفق به معرفی پیامبر گرامی اسلام(ص) و دین اسلام شویم!