معناشناسی تاریخی مهریه در قرآن کریم

کتاب معناشناسی تاریخی مهریه در قرآن کریم تالیف محمدحسین شیرزاد به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.

در بحث از انگاره مهریه در عصر نزول قرآن، آنچه در بادی امر جلب توجه می کند، تنوع در واژه هایی است که بر معنای مهریه دلالت دارند. آن طور که عالمان لغت و تفسیر گفته اند، چهار واژه در آیات قرآنی به مفهوم مهریه اشاره دارند که عبارت اند از: اجر، فریضه، صدقه و نحله. به اینها باید واژه مهر را علاوه کرد که در فرهنگ عرب پیش از اسلام، انگاره مهریه را نمایندگی می کرده و سابقه ای دراز در فرهنگ سامی داشته است. این گونه گونی واژگانی گرچه بر عالمان تفسیر امری پوشیده نبوده، اما هنوز چند پرسش اساسی در این باره بی پاسخ مانده است:
نخست آنکه چه تمایزهای معنایی بین واژه های یادشده وجود دارد؟
دوم آنکه چرا واژه مهر از نظام واژگانی قرآن حذف شده است؟
سوم آنکه جایگزین شدن مهر با چهار واژه جدید، چه تحولاتی در انگاره مهریه به وجود آورده است؟

در کتاب معناشناسی تاریخی مهریه در قرآن کریم، تلاش شده از رویکرد معناشناسی تاریخی برای پاسخ به این پرسش ها بهره گرفته و میزان کارآمدی آن در مطالعات قرآنی آزموده شود.