نقد روان؛ فلسفه ی پول و پایه‌ ی طلا در ادبیات فارسی و انگلیسی

در فصل نخست پیرامون غزلیات مولانا بیان می‌شود که جنبه‌های عرفانی و دینی در شعر او با استعاره‌های اقتصادی همراهند و پول و گنج و غیره واژگانی کثیف نیستند. در حافظ نه تنها وجه تسمیه‌ی کتاب توضیح داده می‌شود و ارتباطی تنگاتنگ میان نقد (تأویل) و نقد (پول) برقرار می‌گردد، بلکه روش تحقیقمان که همان «نقد اقتصادی نو» باشد بیشتر به خوانندگان معرفی می‌شود. اگرچه رویکردمان در اینجا همانند نخستین فصل است اما به جنبه‌هایی متفاوت نظاره می‌کنیم. در پوند که آغازگر «قسط» دوم کتاب است بحث پول به طور آگاهانه و حرفه‌ای پیگیری می‌شود، به طوری که او حتی نویسندگان بی‌توجه به این امور را طرد می‌نماید. در اینجا پول هم محتوایی، هم قالبی و هم نظری در شعر جای دارد. در سیسن آن روی سکه دیده می‌شود و پول عامل انحطاط می‌گردد، یعنی در مقابل دید پوند که عوامل اقتصادی را برای ادبیات و هنر مفید می‌دانست، سیسن آن را مخرب و مضر می‌دید. اگرچه، پوند نیز اقتصاد فاسد را که دربرگیرنده رباخواری باشد برای شعر و شاعری همچون سمی مهلک می‌پنداشت، اما گویا سیسن به نابودکنندگی پول به هر نحوی که باشد اعتقاد داشته است. در فصل پایانی هم نقطه نظر ساختارشکنانه کُک را مطالعه می‌کنیم که در آن مفاهیم و واژگان پیشرفته اقتصادی با شیوه‌ای عجیب و البته جالب توجه، ساده و البته ژرف، و ادبی و البته پولی هویدا می‌گردند.

امیدواریم توانسته باشیم در کنار معرفی این روش نقد جدید و ناشناخته به خواننده‌ی ایرانی، نگاهی نو و قابل تأمل به اشعار بلند ادبیات فارسی داشته باشیم و این رویکرد را با عمق بیشتری در قالب ادبیات غرب به طور عام و ادبیات انگلیسی به طور خاص به مخاطبانمان بشناسانیم.

کتاب نقد روان؛ فلسفه‌ ی پول و پایه‌ طلا در ادبیات فارسی و انگلیسی اثر علیرضا جعفری و مهدی شفیعیان از انتشارات دانشگاه امام صادق ع منتشر شده است.