مجاهد اربکان: حیات فکری، سیاسی نجم الدین اربکان

کتاب مجاهد اربکان: حیات فکری، سیاسی نجم الدین اربکان اثر مسعود صدرمحمدی از انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم ع منتشر شده است.
تورگوت اوزال، سلیمان دمیرل و نجم‌الدین اربکان، سه یار مکتبی بودند که تحت تعالیم اسلامی با گرایش صوفی‌گرایانه وارد دانشگاه شده و در رشته‌های فنی تحصیل کرده بودند.

با درگذشت ناگهانی اوزال، سلیمان دمیرل به ریاست جمهوری ترکیه رسید. وصیت دینی تورگوت اوزال که خواسته بود در مساجد برای آرامش روحش قرآن خوانده شود، توجه مسلمانان را حتی پس از وفاتش به خود جلب و پیام مهمی را به افکار عمومی مخابره کرد. این نقطه عطفِ گذار از ترکیه لائیک به ترکیه مذهبی که می‌توانست دَوَران میان سنت و مدرنیته نام بگیرد حتی در خطبه‌های نماز جمعه تهران هم نمود یافت.

نفر بعدی که البته نه در قامت ریاست جمهوری که در مقام نخست وزیری، این خط اسلامی را دنبال کرد و همواره تحت فشار نظام لائیک ترکیه و نظامیان وفادار به مصطفی کمال قرار داشت، یار سوم یعنی نجم الدین اربکان بود.

اربکان یک انسان نخبه و متخصص در رشته فنی مهندسی و یک انسان معتقد و مؤمن بود که به بازسازی یک هویت جدید در ترکیه دست یازید. شاید او می‌دانست یک هویت جدید که همه داشته‌ها و میراث این کشور را داشته باشد می‌تواند ترکیه را از چالش‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و حتی نظامی عبور دهد. ترکیه پس از آتاترک و ضربه‌های هویتی او به نهاد انسان در ترکیه، به یک بلوغ نیاز داشت؛ رشدی که نه به گذشته بازگردد نه اسیر غرب باشد و نه گرفتار عصبیت‌های قومی و زبانی و نژادی گردد؛ فصل نوینی که بتواند ترکیه را همان که هست نشان دهد.

اگر بخواهیم ترکیه امروز را بشناسیم و تحولات آن را دقیق‌تر تحلیل کنیم باید معمار ترکیه جدید را بشناسیم و او کسی نیست جز اربکان. نه آن که تنها او در عصر جدید ترکیه نقش داشته باشد؛ اما محوریت او بر کسی پوشیده نیست. کسی که در انتخابات ریاست جمهوری، مردم با شعار «اربکان باش‌باکان» او را برگزیدند. اربکان نگرش نوین خود را با عنوان «ملی گوروش» به جامعه ترکیه ارائه و معرفی کرد تا جایگزینی نرم برای اندیشه‌های آتاترک باشد. انقلابی نرم که بر اثر آن البته از سوی جریان‌های غرب‌گرا، پان‌ترک و اسلام‌ستیز، به هر وسیله‌ای از کودتا گرفته تا حکم قضایی، از قدرت کنار زده شد اما کار اصلی را کرد و ورق را برگرداند.

نویسنده در بخشی از معرفی اثر خود می‌گوید: «در کتاب پیش‌رو ضمن خودداری از ورود به جزئیات سیاسی و اقتصادی کارنامه اربکان کوشیده‌ایم صرفاً به روایت جهان‌بینی وی بپردازیم ... هدف ما در این کتاب، ارائه تصویری مجمل، ولی در عین حال جامع از حیات اربکان است تا مخاطب ایرانی قادر باشد تصوری نسبتاً واقعی از حیات فکری و شخصی یکی از مهم‌ترین بازیگران تاریخ اسلام‌گرایی در تاریخ معاصر جهان اسلام داشته باشد».