فرهنگ نامه فلسفه اخلاق

کتاب فرهنگ نامه فلسفه اخلاق اثر حسن رضایی از انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم منتشر شده است.

اندیشمندان اسلامی در فلسفه اخلاق اسلامی که در یکی دو دهه اخیر به آن توجه زیادی شده است، نظریات متعددی بیان کرده‌اند؛ چه نظریاتی که مکاتب کلامی اشاعره، شیعی و معتزلی درباره نظام اخلاقی مطرح کرده‌اند و چه دیدگاه‌هایی که در آثار فلسفه اخلاقی معاصر مطرح شده است.

فلسفه اخلاق اسلامی از دو نظر اهمیت و ضرورت دارد: از سویی، تنها از طریق این‌گونه تحقیقات می‌توان به شبهات مکاتب مختلف و گاه متضاد در فلسفه اخلاق غرب همچون مکتب قدرت‌گرایی نیچه و مکتب حس‌گرایی پاسخ داد. از سوی دیگر، تأکید قرآن کریم و سنت بر حکمت باید و نبایدهای دینی و اخلاقی و نیز بیان فلسفه و حکمت برخی احکام الهی، نشان‌دهنده نگاه دین اسلام به معقولیت و مقبول‌کردن بایدها و نبایدهای دینی برای عموم جامعه است.

به دلیل اهمیت و جذابیت مباحث فلسفه اخلاقی و تازگی طرح این مباحث در میان نسل جوان و تحصیل‌کرده و نیز، طرح دیدگاه‌های مکاتب غربی که با ساختار اخلاقی اسلامی و فرهنگ ایرانی سازگار نیست؛ پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام طرح تبیین مباحث اساسی فلسفه اخلاق را در ضمن کلان‌طرح «فرهنگ‌نامه جامع علوم انسانی اسلامی» در گروه علمی پژوهه تعریف کرد.

طرح و اجرای این مجموعه در سال 1387 شمسی برعهده بخش تاریخ قرار گرفت و این کار بعد از مدخل‌یابی و بررسی و تنظیم آنها، در سال 1388 شمسی به‌طور رسمی آغاز شد و بعد از دو سال کار پیوسته در سال 1390 شمسی به پایان رسید.
نخست، مدخل‌ها، با تلاش نویسندگان متخصص در فلسفه اخلاق و زیر نظر حجت‌الاسلام دکتر احمد دبیری در ساختار و روشی متفاوت نگاشته و سپس بعد از نگارش هر مدخل و ارزیابی استادان ارزیاب؛ مقالات، نخست برای انتشار در وب‌سایت پژوهه، نهایی و پس از طی مراحل مختلف ویرایش ادبی و علمی و بازبینی دوباره، برای چاپ آماده شد.
در این کتاب، سعی شده است مباحث مهم و اساسیِ مطرح در فلسفه اخلاق تبیین و در عین قابل فهم و استفاده بودن برای عموم طلاب و دانشجویان، در طرح مباحث، وزانت علمی آن حفظ شود.

همچنین در آن، نزدیک به 90 مدخل و موضوع اصلی دانش فلسفه اخلاق، شناسایی و مطالب مرتبط به‌همت نویسندگانی از دانش‌آموختگان فلسفه و کلام در مدت دو سال نگاشته و در استخراج مدخل‌ها هم سعی شده است که به تمامی مباحث مهم فلسفه اخلاق پرداخته شود.

از مزایای این مجموعه، دسترسی آسان به موضوعات و مدخل‌های مرتبط و نیز طرح برخی مباحث اسلامی و طرح برخی مدخل‌های فلسفه اسلامی تنظیم‌شده به ترتیب حروف الفباست.