درون مایه های اساسی سینمای آمریکا - جلد دوم: کابوس آمریکایی

این جلد دوم کتابی است که درون مایه های اساسی سینمای آمریکا را از نو بررسی می کند و با این توضیح که تقریباً هیچ کسی را نمی شود سراغ گرفت که تماشاگر سینمای آمریکا، یا هالیوود، نباشد و تقریباً هر کسی که اهل فیلم دیدن است داعیه ی شناخت سینمای آمریکا را هم دارد، به مرور این درون مایه ها پرداخته. نکته ی اساسی به چشم «میشل سیوتا»ی فرانسوی این است که سینمای آمریکا را باید نمونه ی بی بدیلی از سینمای ایدئولوژیک دانست؛ سینمایی که نتیجه و خواسته ی رویکردی به زندگی ا ست که شبیهش را شاید نشود هیچ جای دیگری در دنیا سراغ گرفت. اما از آن جا که آمریکا کشور هفتاد و دو ملت است و از هر قوم و ملتی مردمانی در آن رحل اقامت افکنده اند، چیزهایی دارد که به چشم مردمانی در چهارگوشه ی دنیا دیدنی بیاید. «رؤیای آمریکایی»، جلد قبلیِ این کتاب، بررسی و تحلیل جنبه های مثبت جامعه ی آمریکا در سینمای این کشور بود و «کابوس آمریکایی» به بررسی جنبه های منفی نشسته است. این جنبه های منفی، ظاهراً، آن چیزهایی است که بودن شان ضربه ای ا ست اساسی به حیثیت این کشور و هر چند بوده اند و هستند و بعد از این هم خواهند بود، اما سینمای آمریکا می کوشد با انتقاد از آن ها، دست به کاری زند که غصه سر آید و این کشور بدل شود به گلستانی بی بدیل. آن چه مقدس است و محترم، آزادی آدمی و آزادی اراده ی اوست، گفتن حقیقت است و پافشاری بر حقیقت و راست کرداری و آن چه مکروه است هر چیزی است که عکس این ها باشد، هر چیزی که آزادی آدمی و اراده اش را مخدوش کند. این مردم اند که دست به انتخاب می زنند و وقتی پای برتری دادن انتصاب به انتخاب پیش بیاید، آزادی آدمی مخدوش شده است. این است که سیوتا توضیح می دهد هر چیزی، هر شی و هر اشاره ای را در فیلم های آمریکایی باید جدی گرفت. هیچ چیزی در فیلم های آمریکایی، به خصوص کلاسیک هایی که پایه ی این سینما هستند، بیهوده انتخاب نشده است. عمدی در کار بوده که (مثلاً) از همان ابتدا وقتی خطری در کمین شخصیت است، گربه ای (سیاه یا خاکستری) از جا بجهد و خودی نشان بدهد و با میویی کش دار خطر را گوشزد کند و بی دلیل نیست که قاتلان باج گیر علاقه ی بی حدی به این حیوان چموش دارند و بی دلیل نیست که به کاری گرانت فیلم «دستگیری یک دزد» (ساخته ی آلفرد هیچکاک) می گویند «گربه». این حساب گری عمدی سینمای آمریکاست که آن را به ایدئولوژیک ترین سینمای دنیا بدل کرده است. هر اشاره ای، در هر فیلمی، قرار است مخاطب آن فیلم را به جایی برساند. هیچ وقت نباید آن چه را می بینیم، آن چه را پیش روی ماست، باور کنیم؛ همیشه چیزی پشت این چیزهای به ظاهر عادی و معمولی هست که هزار مرتبه مهم تر است. چنین کتاب هایی را باید خواند تا روشن شود چه چیزی سینمای آمریکا را به سینمایی جهانی بدل کرده است.