علم کلام ، علمی است که با ادله عقلی و نقلی به دفاع از عقاید اسلامی می پردازد اما اینکه چرا نام آنرا علم کلام نهاده اند اختلاف نظر وجود دارد ، برخی گفته اند زیرا مولفان آن عناوین خود را با واژه کلام فی التوحید و کلام فی القدر و... آغاز کرده اند .
گروه دیگر معتقدند زیرا ماهیت مباحث آن در موضوع کلام خدا وند است که آیا کلام خدا قدیم است یا حادث ولی شاید بتوان گفت بدین جهت نام کلام به خود گرفته که پایه گذاران آن بیشتر از راه کلام و حکمت جدلی و مناظرات و محاضرات کلامی مانند آنچه در زمان امام صادق (ع) و امام رضا (ع) و امام جواد (ع) اتفاق افتاده است سود جسته اند .
موضوع این علم تحقیق در عقاید اسلامی و دفاع از آنها است چه آن عقاید از عقلیات محض و چه نقلیاتی باشد که اعتقاد و عدم اعتقاد به آن در سر نوشت انسان موثر باشد .
کتاب محاضرات استاد آیت الله سبحانی نیز از جمله جدیدترین تلاشهایی است که در زمینه احیا کلام اسلامی و تقویت آن در دوره معاصر صورت گرفته است واین استاد بزرگ نوانسته اند با شناسایی نیاز های روز مسلمانان با تسلط کاملی بر مبانی کلام اسلامی اعم از شیعه وسنی مبانی صحیح را نبیین وتحکیم نمودند.