انقلاب چهل ساله: دستاوردها و فرصت ها

مهم‌ترین پرسشی که پس از گذشت مدتی از وقوع هر انقلابی در اذهان انقلابیون ایجاد می‌شود، این است که انقلاب آنان چه دستاوردی برایشان داشته است؟ آیا نتایج بر اساس اهداف اصولی آن انقلاب بوده است یا نه؟ انقلاب اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ بلکه طبیعی‌ست که مردم ایران نیز از دستاوردهای انقلاب خود سؤال کنند.
از اینجاست که تبیین دستاوردهای انقلاب، اهمیت و بلکه ضرورت می‌یابد؛ زیرا در صورت تبیین نکردن صحیح و دقیق آن، و در نتیجه، ناآگاهی مردم، ممکن است این تلقی در ذهن آنان به وجود آید که این انقلاب هیچ ثمره‌ای نداشته است. از این رو ممکن است انقلاب به‌تدریج دچار تغییرات ماهوی شده، در نهایت به‌کلی نابود یا به دست فراموشی سپرده شود.

نکته‌ای که قبل از بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران باید به آن توجه داشت، این است که مقولهٔ دستاوردشناسی، ارتباطی تنگاتنگ با کارآمدی دارد. از این رو، شناخت دستاوردهای هر انقلابی، نیازمند توجه به مفهوم کارآمدی آن است. کارآمدی، به معنی موفقیت در تحقق اهداف با توجه به امکانات و موانع است.
بنابراین، میزان کارآمدی هر پدیده‌ای از جمله انقلاب، بر اساس سه شاخصهٔ «اهداف»، «امکانات» و «موانع» روشن می‌شود. گفتنی‌ست که در تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی نیز باید به این سه شاخصه توجه شود و با در نظر گرفتن هر یک از ابعاد اصلی و فرعی، امکانات موجود، انواع موانع داخلی و خارجی، و تهدیدها و دشمنی‌ها با انقلاب اسلامی ایران، این انقلاب را دستاوردشناسی کرد.

مقایسهٔ تطبیقی، بهترین و واقع‌بینانه‌ترین راه شناخت اهمیت و عظمت دستاوردهای انقلاب اسلامی در تمام حوزه‌های وجودی است. این‌که گفته می‌شود دستاوردهای انقلاب در حوزهٔ اقتصادی یا نظامی و دفاعی چه بوده، این دستاوردها را باید با نیم‌نگاهی به قبل از 22 بهمن سال 1357 مطالعه و بررسی کرد.
بنابراین، هرچند جامعهٔ کنونی ما از نظر معیارهای اصلی اسلامی که برای یک جامعهٔ دینیِ مطلوب و آرمانی در نظر گرفته شده، کاستی‌ها و ضعف‌هایی دارد، اگر بخواهیم این موضوع را با وضعیت کشور قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مقایسه کنیم، نظام جمهوری اسلامی، دستاوردهای شگرفی در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و ... داشته است.
پس برای درک واقعیات انقلاب اسلامی و دستاوردهای ارزشمند جمهوری اسلامی، توجه به وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران رژیم طاغوت، یک ضرورت است.