ارتباط انسان با هستی (طبیعت و محیط زیست)

کتاب ارتباط انسان با هستی (طبیعت و محیط زیست) شامل سه فصل است، در فصل اول، هستی از منظر جهان بینی توحیدی تبیین شده و در فصل دوم ارتباطات تکوینی و تشریعی انسان با هستی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم این کتاب نیز به تشریح دو نوع عملکرد مثبت و منفی انسان در رابطه با محیط زیست تحت عنوان اصلاح و اِفساد می پردازد.

در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: اگرچه رابطه انسان با هستی در سلسله مراتب روابط و ارتباطات او به ظاهرکم اهمیت تر از بقیه روابط به نظر می رسد ولی واقعیت این است که چگونگی این رابطه نقش تعیین کننده ای در سعادتمندی یا شقاوتمندی بشر دارد زیرا مجموعه هستی متعلق به خداست و هرگونه رابطه و تعامل با هر یک از مخلوقات اعم از جاندار و بیجان، در واقع ارتباط با خالق و صاحب هستی به شمار می رود.

به نظر نویسنده اهمیت تعامل صحیح انسان با هستی به حدّی است که در قرآن کریم صرفاً در دو مورد کشتن انسان مجاز شمرده شده است که یکی از آنها قصاص در برابر قتل نفس و دیگری ایجاد فساد در زمین است که متأسفانه در زمینه تعیین مصادیق فساد در ارض تاکنون اغلب مدعیان به بیراهه رفته اند.

اگرچه به یمن قابلیت تجدیدپذیری و تکثیر نباتات و امکان زاد و ولد جانداران، وجود منابع طبیعی و معدنی در بستر زمین و ابداع شیوه ها و فناوری های نوین، خلاء ناشی از اسراف و تبذیرهای انسان چنان که باید به چشم نمی آید، با این وصف خسارات ناشی از اعمال فسادانگیز فردی و جمعی در محیط زیست، همچون آلوده کردن آب و هوا و طبیعت، ایجاد اختلالات و مزاحمت های سمعی و بصری برای انسانها و حیوانات، منقرض کردن برخی از گونه های گیاهی و جانوری، روانه کردن فاضلابها و پس آب های سمّی و صنعتی به سوی رودخانه ها و دریاها، از بین بردن جنگل ها و مراتع، استفاده غیرضروری از انواع ظروف شیشه ای، پلاستیکی و عدم بازیافت آنها، تخریب غیرضروری ساختمان ها و بناهای شهری و انباشت میلیاردها تن ضایعات ساختمانی و صنعتی در اراضی قابل کشت، ساخت انواع سلاح های اتمی، شیمیایی متعارف و غیر متعارف برای جنگ افروزی و کشتار همنوعان و به تعبیر قرآن کریم از بین بردن حرث و نسل، تعدّی و تجاوز به حقوق و آزادی های تکوینی و تشریعی انسان ها و حیوانات، برهم زدن آرامش و امنیت روانی مردم و به ویژه بیماران، کودکان و کهنسالان و اقدامات فاسدی نظایر اینها اساساً جبران ناپذیرند و اقدامی علیه خود و هستی به شمار می روند.

مؤلف در پایان مقدمه این کتاب خاطرنشان می سازد که بدون تردید هرگونه رفتار نابخردانه انسان در ارتباط با محیط زیست مصداق بارز تعبیر کلام وحی مبنی بر «به هلاکت انداختن خود با دستان خویش» است که علاوه بر تبعات و مسئولیت سنگین اخروی، عواقب سوء متعددش در همین دنیا نیز گریبانگیر فرد و جامعه می شود.