حدیث روزگار 13: خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره احمد بن بلا

احمد بن بلا، قهرمان جهاد آزادی ‏بخش مردم الجزایر و فرمانده نیروهای مسلح ضد استعمار از شخصیت ‏های برجسته تاریخ معاصر است که پس از 80 سال مبارزه و جهاد و تبعید و زندان، در تاریخ 30 فروردین 1391 درگذشت. وی مجاهدی مسلمان و انقلابی بزرگ تاریخ معاصر بود و اگرچه ظاهراً به اشتراکیت یا سوسیالیسم علمی علاقمند بود، اما آن را در چارچوب تعالیم اسلامی قبول داشت. او مدافع سرسخت انقلاب اسلامی ایران بود و آن را مایه امید و عامل بیداری ملل مظلوم جهان می‏ دانست.

با توجه به رابطه دیرینه استاد خسروشاهی با «سازمان آزادی‏ بخش ملی الجزایر» و سابقه آشنایی با احمد بن بلا، استاد گوشه ‏ای از خاطرات خود درباره زندگی و مبارزه با عقاید و اندیشه ‏های او را در سه شماره از روزنامه «اطلاعات» منتشر کرد که مورد توجه اهالی تاریخ معاصر و علاقمندان به شناخت زندگی و مبارزه با شخصیت‏ های اسلامی قرار گرفت.

استادخسروشاهی در این کتاب علاوه بر آن مطالب، بخش‏ هایی از مصاحبه‏ های احمد بن بلا درباره ایران، انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) را ضمیمه این کتاب نمود تا مخاطبان شناخت جامع ‏تری از زندگی و اندیشه‏ های این رهبر برجسته جهادی مردم الجزایر داشته باشند.

این کتاب از مطالب زیر تشکیل می‏ شود: احمدبن بلا؛ مجاهدی بزرگ، مقدمه استاد خسروشاهی، آشنایی با جهادگران الجزایر، گزارش نخستین دیدار در پاریس، گزارش دومین دیدار در سوئیس، سید جمال ‏الدین و بن بلا، گفتگویی درباره مسأله شیعه و سنی و فلسطین، گزارش حضور بن بلا در ایران، گزارش سومین و آخرین دیدار، توصیه ‏ها: یک مصاحبه، امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران، تغییر در اندیشه، ضرورت مبارزه با امپریالیسم و صهیونیسم و مشکلاتی که ایران با آن ها روبرو است. در پایان هم عکس‏ هایی از احمد بن بلا در مکان ‏ها و زمان ‏های مختلف و اسنادی در این خصوص آمده است که بر غنای اسنادی کتاب می ‏افزاید.

با توجه به اینکه در دو دهه اخیر، کتاب مستقلی درباره این شخصیت منتشر نشده، لذا این کتاب را خواندنی کرده است و از سویی نگاه استاد خسروشاهی در گفتگو با این شخصیت، نیز گویای برخی از نظرات و دیدگاه های بن بلاست که تاکنون در کمتر جایی بیان شده است و اهمیت این کتاب را مضاعف می‏ کند. برای نمونه چند مطلب ذکر می‏ شود:

ـ «مبارزه [را] باید [مانند] آقای خمینی از سکونت در اتاق گلی و حضور در میان مردم رهبری کرد، نه از کاخ اشرافی».(ص44)

ـ «مذاکره با صهیونیست ‏ها، هیچ نتیجه‏ ای جز بدبختی و ذلت نخواهد داشت و هر نوع گفتگو با اسرائیل خیانت به آرمان ملت فلسطین و عرب خواهد بود؛ چون اصل وجود اسرائیل در قلب بلاد عربی و اسلامی یک خیانت است».(صص44ـ43)

ـ در پایان بخش مسأله شیعه و سنی و فلسطین که گفتگویی با بن بلاست، بن بلا می‏ گوید: «من اعتقاد دارم که در ایران همه علماء و روحانیون نباید خود را درگیر مسائل اداری و روزمره کشوری بکنند که دچار مصیبت خواهند شد. بگذارید غیر از گروهی از علمای برجسته که صلاحیت تصدی امور یا رهبری را دارند، بقیه به عنوان پناهگاه همیشگی مردم در پایگاه‏ های مساجد، در کنار مردم باقی بمانند و از تصدی کارهای اجرایی و اداره کشور دور شوند و به ارشاد و نظارت بپردازند».(ص45)

ـ «در این شیخ‏ نشین‏ ها [خلیج فارس]، مزدورانی بر سر کار گذاشته شده‏اند که اهداف نفت‏ خوران غربی را برآورده سازند و به دستور آن ها، نفت استخراج می نمایند و در مقابل، اسلحه خریداری می کنند؛ بدون آن که بدانند این سلاح‏ها به چه دردشان می‏ خورد».(ص47)

ـ در دومین دیدار در سوئیس، بن بلا می‏ گوید: «امام خمینی بزرگ‏ ترین مرد تاریخ معاصر است و فکر می ‏کنم که امام دیگری چون او نخواهد آمد. انقلاب اسلامی به نظر من، خیلی مهم‏تر از انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب اکتبر روسیه و انقلاب نوامبر الجزایر است؛ چون این انقلاب فقط مخصوص ایران نیست، بلکه مربوط به همه ملت‏ هاست و آثار آن در چهارچوب جغرافیایی ایران محدود نخواهد ماند. این آغاز حرکت جدید اسلام در همه دنیا خواهد بود».(ص31)

ـ بن بلا درباره مسأله شیعه و سنی معتقد است: «مسأله ایحاد نزاع بین شیعه و سنی یک پدیده سیاسی است و اصل آن توسط حکومت‏ های استبدادی و ضد مردمی پیشین به وجود آمده و اکنون هم ارتجاع عرب و دشمنان انقلاب که همان شیاطین شرق و غرب هستند، به آن دامن زده می ‏شود تا انقلاب اسلامی ایران در چهارچوب مناطق شیعه محدود بماند و صدور انقلاب که آرزوی ما و شما بوده و ضرورتی برای حفظ و استمرار انقلاب است، غیر ممکن گردد».(ص32)