فرهنگ بر و بچه های ترون: کلمه های ویژه، واژه ها، اصطلاحات و ضرب المثل های تهرانی

معرفی کتاب

نویسنده در این اثر ضمن ارائه واژه ها و اصطلاحات مردم تهران به صورت الفبایی، در هر بخش از حروف الفبا ضرب المثل های مربوط به آن حرف را نیز ذکر کرده است.

مرتضی احمدی در خصوص زبان تهرانی معتقد است: زبان تهرانی، زبانی است شیرین و جذاب و همه پسند و همه گیر که در این شصت هفتاد سال اخیر به همه جا نفوذ کرده و در آینده نیز به نفوذش می افزاید و به همه جا سرک می کشد. اگر این حرکت تداوم خود را حفظ کند - که می کند- شاید صد الی صدوپنجاه سال دیگر زبان تهران جایگزین سایر لهجه ها شود اما خود بچه های تهران آن هنگام دیگر نیستند که برپایی امپراتوری زبانشان را جشن بگیرند.»

این کتاب شامل دو بخش است. در بخش نخست با عنوان «کلمات ویژه»، کلماتی آمده اند که طرز تلفظشان درلهجه تهران منحصر به فرد است و در سایر لهجه ها به گونه ای دیگر تلفظ می شوند. برای سهولت فراگیری طرز تلفظ این گونه کلمات، از آوانگاری لاتین استفاده شده است.

در بخش دوم با عنوان «واژه ها و تعبیرات»، مجموعه ای از واژه ها و تعبیرات تهرانی گردآوری و شرح داده شده، سپس اصطلاحات و ضرب المثل های مربوطه ذکر شده است.

برخی از کلماتی که در این کتاب شرح داده شده است:
آبکی:مشروب الکلی در اصطلاح جاهل ها
ایکبیری: کثیف و بدترکیب، سروصورت زشت و کریه
بابا بیل زن: کسی که خود هزار جور گرفتاری دارد و می خواهد گرفتاری دیگران را برطرف کند.
بابا شمل: داش مشدی، قلدر، بزن بهادر، لوطی
جن بو داده: به بچه هایی که لاغر و ریزنقش و مردم آزارند.
سگ صفت: چاپلوس و متملق. نان به نرخ روزخور
سگ محلی: بی اعتنایی.
فحش های آب نکشیده: فحش های نو شنیده نشده
قازورات: از بین رفتنی، به دردنخور، دورریختنی
قاطی ور قاطی: مخلطو شده، درهم
گربه شورک: شستشوی سطحی با کمی اب
ملا یزقل(yazqal): نزول خوار، حرام خوار
میخ طویله: کوتوله، قد کوتاه
ننه دوغ مال: زن شلخته، بی سلیقه و کثیف
وردار و ورمال: رند و شارلاتان و حقه باز
هاپارتی: گستاخ، بی حیا و خودسر(همچنین بی چا دهن)
هوار هوار: داد و فریاد، عربده
یُقُر: تنومند، بدقواره
یقنلی بقال(yaqnali): بقال بی سلیقه و کثیف و بی مشتری

مؤلف این فرهنگ که از هنرمندان نامدار سینما و تئاتر ایران است و خود در تهران زاده و بزرگ شده است، درباره روش تالیف کتابش می نویسد:«من برای جمع آوری «فرهنگ بر و بچه های ترون» به یاری حافظه ام متکی بودم و گپ زدن با بچه محل های هم سن و سالم و بچه های اصیل تهران و یادداشت کردن نکاتی که در گفته هایشان می یافتم.امیدوارم با این کار کمی از دینم را به زادگاهم ادا کرده باشم.»