زندگی و عملکرد حسنعلی منصور به روایت اسناد

حسنعلی منصور یکی از نخبگان عرصه ی سیاست دوران پهلوی، از خانواده ای دیوان سالار با سابقه ی حضور در وزارت خارجه بود که در مقاطع خاصی از تاریخ معاصر ایارن، نقش آ‏فرینی کرد. وی، ضمن ارتباط نزدیک با دربار و شاه، ارتباط تنگاتنگی هم با آ,ریکایی ها و انگلیسی ها داشت و به اتکای آن ها در تلاش برای برکشیدن تکنوکرات های متمایل به آمریکا؛ کانون مترقی و حزب ایران نوین را ایجاد کرد. آن چه پرونده ی زندگی سیاسی او را در هم پیچیده، تصویب لایحه ی حق قضاوت کنسولی ـ کاپیتولاسیون ـ برای آمریکایی ها بود که موج جدیدی از مبارزه علیه حکومت پهلوی را ایجاد کرد.

در پی آن، امام خمینی (ره)، پیشتاز مراجع مبارز، با ایراد سخنرانی شدیداللحنی در چهارم آبان 1343، تصویب آن را به شدت محکوم نمود که دستگیری و تبعید ایشان را در پی داشت. همین اقدام انگیزه ای شد تا یکی از اعضای جمعیت مؤتلفه ی اسلامی، شهید محمد بخارایی، در اول بهمن 1343 او را ترور نماید..