نقش بازار در قیام 15 خرداد

قیام 15 خرداد سال 1342 (که بلافاصله پس از انتشار خبر دستگیری امام خمینی (ره) شکل گرفت) در تاریخ معاصر ایران، نقطه عطفی محسوب می شود و اصلی ترین پیامد آن در بلند مدت، پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام (ره) بود.

حضور اقشار مختلف جامعه ایران در این قیام سبب شد تا ماهیت مذهبی و مردمی آن مورد تاکید بسیار باشد. بازار تهران از مراکز حساسی بود که به حرکت ضد رژیم پهلوی پیوست و با مردم همراه شد و ثمره پیوند آن با قیام پانزده خرداد، در حوادث پس از آن چون تعطیل کردن بازار و هماهنگی و ارتباط پیوسته با روحانیت مبارز جلوه گر شد.

کتاب از دو قسمت اصلی تشکیل شده است 1 :ـ مدخل پژوهشی, 2ـ اسناد .
قسمت اول شامل سه بخش است :در بخش اول که 'بازار در چشم انداز تاریخی ایران 'عنوان گرفته, با تامل در وجوه تاریخی, پیوند بازار با روحانیت حول سه محور مورد بحث قرار گرفته است' :پیوند بازار با مذهب', 'چالش های بازار در تاریخ معاصر ایران 'و 'رویکرد نظری وضعیت بازار در آستانه قیام 15خرداد .'
در بخش دوم نقش بازار 'تهران 'در قیام پانزده خرداد همگام با سیر تاریخی حوادث و تاکید بر ماجرای طیب و مهاجرت علما به تهران ارزیابی شده است .
بخش سوم به بررسی جایگاه بازار شهرستان ها در تعامل با روحانیت در قیام اختصاص دارد که طی آن نقش شهرهای بزرگ, به خصوص مراکز استان ها مانند اصفهان, تبریز, مشهد, شیراز, رشت, همدان و شهرهای مذهبی مانند, قم و خمین بررسی شده است
قسمت دوم کتاب شامل اسناد ساواک درباره نقش و فعالیت بازار در قیام است که با فهرست تفصیلی اسناد آغاز می شود .در ابتدای هر سند, عنوانی به صورت جمله اسمیه درج شده که نمایانگر موضوع سند است .تعداد اسناد 191 فقره است .در پایان اسناد, گاهشمار حوادث, از فروردین 1340تا فروردین سال 1343ضمیمه شده است .

فهرست منابع و ماخذ و تصاویر نمونه ای از اسناد, پایان بخش کتاب است .لازم به ذکر است که اعتصاب و تعطیلی بازار, تظاهرات, تحصن, ارائه کمک های مالی به مبارزان و خانواده های زندانیان سیاسی از سوی گروه های مختلف بازار, نظیر اصناف, تجار بزرگ و متوسط, میدان داران و کاسبان جزئ, از جمله شیوه های مبارزاتی بازاریان است که در این اسناد منعکس شده است .