رایت دین: بررسی اندیشه و رفتار سیاسی آیت الله العظمی بروجردی

تردیدی نیست که پیروزی انقلاب اسلامی در تاریخ ایران نقطه ی عطفی محسوب می شود. در اینکه این نقطه عطف چگونه تشکیل شد و چه علل و عواملی در ظهور و بروز آن نقش داشتند، سخن فراوان گفته شده است. اما نقش مرجعیت در ایجاد این نقطه و تشکیل جمهوری اسلامی، تعیین کننده و منحصربه فرد بوده است. همان گونه که جرقه های این انقلاب به دست یک مرجع زده شد، نیز همو بود که با مقاومت و مجاهدت بی نظیرش و همراهی یاران وفادار و پشتیبانی های مردم، توانست آن جرقه ها را به شعله تبدیل کند و آن شعله را درون کاخ ستم و بیداد و استبداد اندازد و آن کاخ و هرچه را در آن بود بسوزاند و در نهایت، طرحی نو دراندازد و خانه ای نو بنا سازد و در هدایت و راهبری ساکنان آن خانه به اندیشه های ناب اسلامی تکیه کند و اندیشه ی اجنبی ستیزی را جایگزین اجنبی پرستی و اجنبی ستایی نماید.

اما بسیاری از مراجع که گرمابخش حرکت های انقلابیون بودند، خود افتخار شاگردی و ارادت به مرجعی بزرگ و عالمی دوراندیش داشتند؛ مرجعی به نام آیت الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی، شخصیتی جامع الاطراف که با ورودش به حوزه های علمیه ی قم، این حوزه زنده شد و جانی دیگر گرفت و استعدادهای بالقوه ی آن که به دلیل خفقان موجود در کشور و سرکوب های وحشیانه در کنجی خزیده بودند فعلیت یافتند، جرأت عرض اندام پیدا کردند و هر یک به تناسب، نقشی درخور ایفا نمودند. وی در عرصه های مختلف، خوش درخشید و این قطعه از تاریخ این مرز و بوم را برجستگی خاصی بخشید.

کتاب حاضر به منظور واکاوی اندیشه و رفتار سیاسی این مرجع سترگ به رشته ی تحریر درآمده است. نویسنده ی کتاب در بخش اول اثر، ابتدا به معرفی این مرجع عظیم القدر و زندگی ایشان از تولد تا رحلت می پردازد و در بخش دوم، رابطه ی آیت الله العظمی بروجردی را با مقوله ی سیاست مورد بررسی قرار می دهد. از مباحث مهم این بخش، بیان دیدگاه ایشان درباره ی ولایت فقیه و نقش فقیهان در عصر غیبت است. محقق در بخش سوم کتاب با عنوان «آیت الله العظمی بروجردی و رهبری امت اسلامی» به چند مسئله ی مهم از جمله اهمیت به دین و شعائر اسلامی، حفظ کیان حوزه و روحانیت، وحدت مسلمین، تبلیغ دین و مسئله ی فلسطین توجه ویژه دارد. بخش چهارم تحقیق، به ارتباط این مرجع با جریان های فکری سیاسی روز همچون فدائیان اسلام، جبهه ی ملی و بهائیت اختصاص دارد. نویسنده در بخش پایانی کتاب به کیفیت ارتباط این مرجع وارسته با امام خمینی، آیت الله کاشانی، محمدرضاشاه و رضاشاه توجه می کند.