چندین هزار بیت بدیع بلند: نقدحال، گزیده آثار و شرح اشعار مسعود سعد سلمان

مسعود سعد سلمان شاعر توانای اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است. اجداد او اهل همدان بودند و پدرش که خود اهل فضل بود و شعر نیکو می سرود، در زمان سلطان محمود غزنوی به غزنه آمد و در دربار شغل دیوانی گرفت. بعدها در زمان سلطان مسعود به لاهور فرستاده شد. در آنجا بود که مسعود سعد دیده به جهان گشود. وی در کودکی و نوجوانی به خوبی پرورش یافت و دانشها ی زمان را به نیکوترین وجه فراگرفت و در آموختن فنون جنگاوری و سیاست نیز کوتاهی نکرد. هنوز جوانی را پشت سر نگذاشته بود که به دلایل سیاسی و حسادت درباریان به بند و زندان گرفتار شد و افزون بر سیزده سال از بهترین ایام عمرش در زندانهای مخوف دهک، سو، نای و مرنج گذشت. در آنجا بود که زیباترین حبسیه ها و تصاویر بدیع از شب، ستارگان، کوههای سربه کهکشان برده، که زندانهای وی بر فراز آنها جای داشت، در اشعارش پدیدار شد و برای ما به یادگار ماند. صور خیال در شعر مسعود سعد جایگاه خاصی دارد و از این رهگذر سخنش تازگی و طراوت غریبی یافته است. این ویژگی همراه با استواری بنای شعرش، که بر اثر تسلط وی بر نظم و نثر پیشینیان و اشراف بر ادبیات عرب حاصل شده، شعر او را در ادب پارسی ماندگار و دلنشین کرده است. این مجموعه که به گونه ای دیگر اشعار مسعود سعد را دستچین کرده است، علاوه برنقد زندگانی پرفراز و نشیب وی و شرح و تفسیر اشعار برگزیده، دربردارندۀ اشعار نویافتۀ وی نیز هست.