شهید رابع آیت الله اصطباناتی عالم مشروعه خواه

نهضت مشروطیت از مقاطع مهم و حساس تاریخ معاصر ایران به حساب می ‏آید. این حرکت به منظور مهار ظلم و ستم استبداد داخلی از یک سو و سلطه‏ ی روزافزون خارجی از سوی دیگر، به زعامت و رهبری علما شروع شد. علما و مردم در این جنبش، با اهداف اسلامی جهت رفع ظلم و ستم خواستار تأسیس عدالت خانه بودند.

یکی از رهبران برجسته ‏ی این حرکت در شیراز آیت‏ الله محمدباقر اصطباناتی می‏باشد. این فقیه و دانشمند ذوالفنون در جریان نهضت مشروطیت فارس نقش مهم و چشم‏گیری داشت، که پس از شهادت توسط علما، مورخین و مشروطه ‏خواهان به شهید رابع ملقب گردید. وی علاوه بر فقه و اصول در نجوم، ریاضی، طب، کلام، ادبیات هم استاد بود.

از زندگانی و مبارزات و اندیشه‏ های آیت‏الله اصطباناتی اطلاعات اندکی در دست بود تا این‏که به همت ستاد یادواره ‏ی سرداران و پانصد شهید شهرستان استهبان تلاش‏ هایی آغاز شد تا شخصیت شهدای گمنام این شهرستان مورد توجه قرار گیرند. ثمره‏ی بخشی از این همت و تلاش کتاب شهید رابع می‏باشد. این اثر در سه بخش به زندگی، حیات علمی، دیدگاه‏های اجتماعی، خصوصیات اخلاقی، مبارزات سیاسی اندیشه ‏ها و نحوه‏ ی شهادت و بازتاب شهادت آیت ‏الله اصطباناتی می‏پردازد. بخش دوم کتاب، به گزیده ‏ای از آثار موجود وی و در بخش سوم ابتکارات فنی، ریاضی و هندسی اختصاص یافته است.