تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (س) در نجف

تاریخ انقلاب اسلامی را می توان به چند مقطع مشخص دوره بندی نمود: نخست دوره ی آغاز نهضت اسلامی از سال 1341 تا 1343؛ دوره ی دوم دوران تبعید حضرت امام از ایران از سال 1343 تا 1356؛ دوره­ ی سوم اوج گیری نهضت اسلامی از آبان 1356 تا شهریور 1357 و دوره ی چهارم دوران پیروزی انقلاب اسلامی در نیمه­ ی دوم سال 1357.

دوره ی دوم تاریخ انقلاب اسلامی طولانی ترین مقطع آن است که رهبر کبیر انقلاب به مدت یک سال در ترکیه و سپس در عراق در تبعید به سر بردند.
محدودیت هایی که در ترکیه وجود داشت امکان فعالیت های مبارزاتی را فراهم نمی کرد لیکن در نجف اشرف حضرت امام با استفاده از آزادی عمل بیشتر نسبت به ترکیه فعالیت های اساسی و اصولی خود را ادامه و گسترش دادند. انتخاب عراق به عنوان محل تبعید دوم امام از سوی رژیم پهلوی با اهداف خاصی صورت گرفت که از آن جمله می­توان به تحت الشعاع قرار گرفتن شخصیت و مبارزات امام خمینی در حوزه ی علمیه ی نجف به دلیل جو غیرسیاسی حاکم بر آن حوزه ، انزوای علمی و اجتماعی امام خمینی در عراق با وجود مراجع عظام تقلید همانند آیت الله العظمی حکیم، آیت الله العظمی خویی و آیت الله العظمی شاهرودی و مراجع دیگر در آن حوزه­ ی علمیه، رهایی رژیم پهلوی از فشار افکار عمومی مردم ناشی از تبعید امام خمینی به ترکیه اشاره کرد.

تعامل و روابط حضرت امام با مراجع عظام تقلید، طلاب و روحانیون ایرانی، شیوه برخورد امام خمینی با رژیم بعثی عراق و فعالیت های علمی و مبارزاتی حضرت امام در نجف از موضوعات مهم این مقطع تاریخی است. اما مهم ترین موضوع این دوره، تدریس «حکومت اسلامی یا ولایت فقیه» از سوی امام خمینی در سال 1348 در نجف اشرف است. طرح این بحث مهم در تاریخ انقلاب اسلامی نقطه ی تحول و سرنوشت سازی در اندیشه ی سیاسی و مبارزاتی به شمار می رود، زیرا اگر تا قبل از این مردم مبارز مسلمان ایران علیه حکومت پهلوی موضع گرفته و مبارزه می کردند، از این پس طرح حکومتِ مطلوب آنها نیز توسط رهبری انقلاب ارائه گردید و مشروعیت حکومت سلطنتی زیر سؤال رفت.

مطالعه ی این مقطع تاریخی، مخصوصاً از زبان شاهدان نزدیک آن در فهم دقیق تر انقلاب اسلامی ایران مؤثر خوهد بود که امید است این اثر بتواند در این راستا به علاقه مندان مطالعات انقلاب اسلامی یاری رساند.