فرهنگ سیاسی در ایران

فرهنگ سیاسی از مفاهیم جامعه شناختی است که در تحلیل تحولات هر جامعه ای کمک شایانی به پژوهشگر می کند. در جامعه ی ایرانی به دلیل روند سریع و شتابان تحولات سیاسی و اجتماعی ـ به خصوص در دوران معاصر ـ تعدد عوامل مؤثر بر فرهنگ سیاسی مردم، و نیز فقر ادبیات جامعه شناختی در مورد فرهنگ سیاسی، مطالعه دراین موضوع را کار پیچیده و دشواری کرده است.
با این حال، با مطالعه و تطبیق فرهنگ سیاسی در دوران معاصر می توان به نکات ظریفی از فرهنگ سیاسی مردم دست یافت و شاهد یک روند تحولی در آن بود. در این روند تحولی، عوامل مهمی چون انقلاب اسلامی که مبتنی بر اراده و خواست ملت مسلمان ایران و با درایت و رهبری امام خمینی (ره) صورت گرفت، تأثیر بسزا و تعیین کننده ای داشته است.

این نوشتار تلاش دارد با یک رویکرد تطبیقی به مطالعه ی فرهنگ سیاسی مردم ایران در دو دوره ی پهلوی دوم و جمهوری اسلامی بپردازد. مرکز اسناد انقلاب اسلامی با توجه به رسالت خود، در ادامه ی بحث های جامعه شناختی در مورد انقلاب اسلامی و تأثیر آن بحث ها بر مسائل جامعه شناختی پس از آن و با عنایت به اهمیت مفهوم فرهنگ سیاسی و تعیین کنندگی آن بر رفتار مردم و شکل دادن به ساختار حاکمیت به انتشار اثرحاضر پرداخته است، تا این نوع مطالعات و پژوهش ها بتواند علاوه بر غنای ادبیات جامعه شناسی سیاسی جمهوری اسلامی، سرفصل جدیدی برای تجزیه و تحلیل جامعه شناختی در محافل دانشگاهی از زاویه ی دید فرهنگ سیاسی بگشاید.