قطار: نمایشنامه در یک پرده

فیلم نامه حاضر مربوط به دوران آغازین جنگ است . مردانی که به جنگ رفتند و بر نمی گشتند و اما انتظار و بی خبری کشنده ترین دردی که امان از این خانواده را از بین می برد و ...

نمایشنامه قطار اثر نویسنده مطرح مصری توفیق الحکیم، کوتاه است و داستان آن بر اساس اتفاقی ساده شکل می گیرد. نویسنده برای اینکه اثرش را کنش مند کند، بین نقطه آغاز و پایان فاصله ایجاد کرده تا با کمک انتظاری تعلیق آمیز، زمینه کنجکاوی مخاطب برای کشف راز نهایی نمایشنامه را فراهم کند. او این فاصله را با هنرمندی تمام، با خرده داستان ها و مسایل حاشیه ای و فرعی پر کرده تا مخاطب را تا رسیدن به هدف نهایی نمایشنامه، خسته و دلزده نکند.

در نمایشنامه قطار، دیالوگ هایی که بین شخصیت ها شکل می گیرد، درگیری درونی آنها را نشان می دهد. اغلب دیالوگ ها هم با توضیح حالت و حرکت همراهند و همین بیانگر مقابله و تعارض طلبی مابین شخصیت هاست. توفیق الحکیم گاهی دیالوگ های طولانی و بلند شخصیت ها را با طرح سئوالی به پایان می برد و این راهکار هوشمندانه باعث می شود تا مکالمه ها بین افراد خسته کننده نباشد و مخاطب قبول کند که بعد از طرح هر سئوال از سوی شخصیت ها، پاسخ را دریافت خواهد کرد.

با وجود اینکه نمایشنامه توفیق الحکیم تک پرده ای و کوتاه است، اما پرسوناژها تا حد زیادی شخصیت پردازی می شوند؛ چرا که تنوع فرهنگ و نشانه های تربیتی و جایگاه اجتماعی و طبقاتی آنها حتی بی آنکه مستقیما به آنها اشاره شده باشد، قابل تشخیص است، اما مهم ترین ویژگی این نمایشنامه دیالوگ ها و گفت و گوهای بین افراد است. توفیق الحکیم در بیشتر موارد از دیالوگ های بسیار کوتاه و تلگرافی در عین حال مرتبط با پیچیدگی های مضمون و محتوا استفاده می کند و همین امر سبب می شود تا تنگناهای روحی و روانی پرسوناژها را به خوبی احساس کنیم.