نظریه در تئاتر

معرفی کتاب

این کتاب به بررسی رابطه بین نظریه و تئاتر می پردازد و در هر دو حوزه، سؤالاتی را طرح می کند. هدف اصلی این کتاب عبارت است از: ارائه شرحی مقدماتی از جریان کنونی نظریه فرهنگی و چگونگی کاربرد احتمالی آن در تئاتر.

کتاب نظریه در تئاتر، به گونه ای طراحی شده است، تا طیف گسترده ای از ایده هایی را که خوانندگان می توانند به تفصیل در کتاب های تخصصی تر دنبال کنند، معرفی کند. نظریه هایی که در این کتاب معرفی شده اند همه در طی صد و پنجاه سال گذشته مطرح شده اند و دلایل انتخاب آن ها این واقعیت بوده است که هنوز به طور گسترده ای به کار برده می شوند. بخش نخست به شکل گیری نظریه های نشانه شناسی، روان کاوی و پدیدارشناسی می پردازد و بخش دوم کتاب به نظریه های واکنش خواننده، واسازی، فمینیسم و نظریه جنسیت، پسامدرنیسم و پسااستعماری می پردازد. این نظریه ها برای این انتخاب شده اند که هر کدام از آن ها نکات مهمی درباره تئاتر در خود دارند.

این کتاب، کتابی است، نه صرفاً درباره نظریه و نه صرفاً درباره تئاتر. در سطح کلی، بحث در مورد نظریه و تئاتر، نه حول مکاتب نظری یا کار نظریه پردازان خاص، بلکه پیرامون مسائل مربوط به تئاتر سازمان داده شده است؛ نظریه ها فقط تا جایی که به مسائل خاص مورد بحث می پردازند، مورد توجه قرار گرفته اند. این مسائل تحت سه عنوان کلی طبقه بندی شده اند. فصل اول، با توجه به تئاتر در حکم متن و تئاتر در حکم رویدادی زنده، به روابط بین نظام های کلامی و غیر کلامی در روی صحنه می پردازد. مسائلی چون: دلالت، بازنمایی، معنا و فهم، واژگان، سکوت و صحنه بررسی می شوند. فصل دوم، به کسانی که در تئاتر درگیر هستند، می پردازد و عاملیت، مؤلف، شخصیت، بازیگر، مخاطب و پیوندهایی که تئاتر بین آدم های دخیل به وجود می آورد، بررسی می شود. فصل سوم، به تئاتر به مثابه نهادی در جهان می پردازد و روابط تئاتر با جهان بیرون از تماشاخانه را بررسی می کند، در این فصل عواملی چون نیروهای تاریخی و اقتصادی و سیاسی که تئاتر را به شیوه بخصوصی به زمان و مکان خاص مرتبط می کند، مورد توجه قرار داده شده است.