ردیف موسیقی دستگاهی ایران

از زمان ورود موسیو لومر به ایران و تلاش وی برای تأسیس گروه های موزیک نظامی، تلاش ها برای نت نگاری و ثبت نغمه های موسیقی ایرانی که تا آن زمان به صورت شفاهی و سینه به سینه حفظ شده بود، آغاز شد. اولین نت نگاری در این زمینه در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی، توسط لومر انجام شد و متعاقب آن، سالار معزز، اثری تحت عنوان «دستگاه ماهور» برای ساز ویلن نوشت. اگرچه پیدایش ردیف موسیقی ایرانی به شکل کنونی مربوط به قرن هجدهم میلادی است، اما نت نگاری و ضبط و ثبت نغمه های آن، سال ها بعد و پس از آن آغاز شد که وزارت فرهنگ و هنر و رادیو و تلویزیون ملی، برای جلوگیری از فراموشی این میراث ارزشمند، اقدام به ضبط ردیف های موسیقی توسط اساتید آن دوره کردند. از آن زمان تاکنون محققان زیادی به پژوهش در مورد ساختار موسیقی اصیل و کهن ایران و چگونگی پیدایش ردیف پرداخته اند.

کتاب «ردیف موسیقی دستگاهی ایران» ترجمه علی شادکام، ماحصل تحقیقات و پژوهش های پروفسور برونو نتل، در مورد موسیقی ایرانی است. این کتاب مجموعه ای از چند مطالعه مستقل اما مرتبط با یکدیگر است که درباره ردیف و مسائل مربوط به آن بحث کرده اند. در بخش های ابتدایی کتاب، نویسنده به تحقیق در مورد پیدایش ردیف و وجه تسمیه دستگاه ها و گوشه های موسیقی ایران پرداخته است. در بخش های بعدی، او با کنکاش در موسیقی ایران و بهره گیری از دانش اساتید بزرگ موسیقی ایران همچون نورعلی برومند، به تشریح ساختار موسیقی ردیف و روابط میان بخش های مختلف آن می پردازد. بررسی نقش موسیقی های محلی در پیدایش ردیف و همچنین بررسی جایگاه ردیف در موسیقی کلاسیک و عامه پسند، از دیگر مواردی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است.