نظریه اخلاقی سینما

کتاب حاضر، پژوهشی است در حوزه نظریه اخلاقی سینما که آن را غلام رضا جلالی در 67 صفحه نوشته است. نظریه اخلاقی سینما را می توان روشی دانست که بر اساس آن می توان مشخص کرد که سینما به تمامی از چه ارزشی در زندگی ما برخوردار است و به کدام مسایل ارزشی بیشتر توجه دارد؛ در این صورت چگونه می توان به لحاظ اخلاقی ارزیابانه با آن برخورد کرد. لذا می توان گفت که سینما چه بازتابهای اخلاقی را اعم از احساس ترس و اغراق، کینه و شجاعت بر روی مخاطب می گذارد. این نظریه بیانگر این نکته است که سینما نقش بالقوه خطیری را در حل مشکلات اخلاقی ما به دوش می کشد و می تواند در حل مسایل ارزشی از جمله برتری اخلاقیات جمعی بر فردی یا بر عکس و الگوسازی و ترسیم زشتیها و زیباییهای اخلاقی شخصیتها نقش مؤثری بر عهده گیرد و با برخورداری از فلسفة اخلاق، به تعیین موضع مبادرت ورزد و تلقی خاصی از نسبی یا مطلق بودن و نیز اعتباری یا حقیقی بودن اخلاقیات داشته باشد.

به هر تقدیر، سینما از اخلاق جدایی ناپذیر است و می توان (نظریه اخلاقی) سینما را به دلیل جامعیت و حوزه فراگیری و ضرورتهای مطالعاتی، جدی گرفت. لذا بدون یک نظریه اخلاقی منسجم نمی توانیم چگونگی تأثیر اخلاقیات سینما را در ذهن مخاطب دریابیم و برای طرح یک رویکرد درست اخلاقی به سینما راه حلی را ارائه دهیم. این نوشتار ارزیابی بخشی از مسایل و مباحث نظریه اخلاقی در سینمای غرب را با مطالعة دو جریان سنتی و نوگرا به عهده دارد. فیلمهای مورد گفت وگو در طول مقاله اتفاقی است و برای ارائه نمونة مورد بررسی قرار گرفته اند. نویسنده در این کتاب دنبال این است که سینما در زندگی ما از چه ارزشی برخوردار است و کدام خلاء فرهنگی را می توان پر کرد و یا چه پیامی را می تواند به نسل ما انتقال دهد و چگونه می تواند با الگوسازی خود در حیات ارزشی جامعه نقش آفرینی کرد. نظریه اخلاقی در این کتاب اثبات می کند که مفاهیم اخلاقی و مسایل ارزشی در همة ژانرها حضور دارد و این امر از فراگیری و دامنة این نظریه حکایت دارد. جلالی در این کتاب در پی چنین نتیجه گیری است و نظریه اخلاقی سینما را برای نقد و بررسی سینما ضروری می داند و آن را در این کتاب به خوبی بررسی کرده است.