گداخته: خاطرات اسیر آزاد شده ایرانی مهندس محمدعلی زردبانی

کتاب «گداخته» دربرگیرنده خاطرات آزاده ای است که هشتم آبان ماه سال 1359، موقعی که جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، سی و نهمین روز شروع رسمی اش را می‏گذراند اسیر شد، آن هم به این دلیل که مه، مسیر عبور آنان را پوشانده بود و او همراه گروهی دیگر از غیر نظامیان، از آبادان به سمت ماهشهر می‏رفت و در راه فکر می کرد نظامیانی که از میانشان می گذرند نیروهای خودی هستند. او دراین کتاب به چگونگی اسارت و خاطرات مربوط به دوران زندگی در اردوگاه های عراق تا زمان آزادی خود در سال 1369پرداخته است. محمدعلی زردبانی در «گداخته» راوی صادق و منصفی است که به رغم تحمل دشواری های فراوان، نگاه سیاه و سفید و مطلق گرایانه ای ندارد.

کتاب «گداخته» به دلیل بازگویی خاطرات دوران اسارت، سرشاراز لحظه های بیم و امیداست و خواننده را برای مطالعه صفحه به صفحه ترغیب می کند. زندگی دراردوگاه الانبار عراق، انتقال به پادگان تنومه، انتقال به زندان بغداد و بازجویی وشکنجه توسط عراقی‏ها، بیماری اسرا و خود درمانی‏آنان در اردوگاه، برگزاری مراسم نوروز توسط اسرا، قطعنامه 598 و واکنش اسرا به آن برخی از موضاعات مطرح شده در این خاطرات است. کتاب حاضر در دوفصل با عنوان های سلول و اردوگاه تدوین شده است و به سبب بیان جزئیات، اثری خواندنی به حساب می آید؛ چراکه هیچ چیز از چشم تیزبین زردبانی پنهان نمانده است. مثلاً به این موضوع اشاره می کند که چگونه عراقی ها می خواستند اسرای کم سن و سال را با دادن وعده های دروغین فریب دهند و از آنان استفاده های تبلیغاتی کنند. یا به اجرای تئاتری به اسم «عید دیدنی» در محوطه اردوگاه اشاره می کند که خود عراقی ها به اسرا اجازه اجرایش را می دهند، بی آنکه بدانند در همین نمایش مورد تمسخر و مضحکه قرار گرفته اند! «گداخته» با تصاویری احساس برانگیز از ایام بازگشت زردبانی به ایران و استقبال گرم خانواده و بستگانش به پایان می رسد.